In de zondagse estafette-rubriek ‘Bericht uit…’ belichten columnisten uit de Caribische delen van het Koninkrijk bij toerbeurt de kanten van hun eiland waarvan zij vinden dat die de aandacht van alle koninkrijksburgers verdienen. Vandaag komt het bericht uit Aruba.
In de ban van de storm
Door Jessica Besselink
Vorige week vrijdag trok onverwacht een hevige onweersbui over ons eiland, gevolgd door waarschuwingen voor tropische stormen, waaronder de inmiddels orkaan Melissa richting Jamaica. Ter vergelijking: in Nederland valt regen bijna dagelijks, en zelfs een storm zoals Benjamin blijft een uitzondering; scholen gaan zelden dicht en het leven gaat gewoon door. Hier maakt een tropische storm het dagelijkse leven en de infrastructuur kwetsbaar op manieren die Nederlanders zich nauwelijks kunnen voorstellen. Daar gingen mensen ondanks de omstandigheden hun honden uitlaten en voetbalwedstrijden vonden uiteindelijk toch plaats zoals gepland.
Tropische weersystemen werken anders. Zodra er slecht weer dreigt, begint het te gonzen op Facebook en WhatsApp: Zal de minister de scholen sluiten? Wat veel mensen niet weten, is dat daar een hele keten van besluitvorming achter zit, een protocol dat voor het publiek onzichtbaar is. Er worden afwegingen gemaakt die verder reiken dan alleen het onderwijs. Want als de scholen dichtgaan, zijn de docenten – de babysitters van de private sector – niet beschikbaar. Dat heeft financiële, administratieve en logistieke gevolgen. Ons Happy Island kan in principe nooit dicht. Want als het niet veilig is voor schoolkinderen, is het dan wel veilig voor toeristen? En wat doet dat met onze marketing? Voor je het weet, gaan er geruchten rond dat Aruba onveilig is. Eén van onze main selling points is juist dat we ons buiten de orkaanzone bevinden. Dankzij die codes en protocollen worden zulke beslissingen gestructureerd genomen, zodat veiligheid en economie allebei niet zomaar in het gedrang komen.
De eilanden zijn kwetsbaar. Bij een tropische storm kan er in korte tijd ongelooflijk veel regen vallen, en daar zijn we simpelweg niet op berekend. De meeste scholen hebben geen overdekte aula, en de klaslokalen staan verspreid over het terrein als losse gebouwtjes. Leerlingen die volgens rooster van lokaal naar lokaal moeten, worden in no time zeiknat. Ik gaf zelf meer dan tien jaar les in een trailer, een noodgebouw dat ooit tijdelijk zou zijn, in afwachting van nieuwbouw. Ik ben er inmiddels weg, maar de trailer staat er nog steeds. Noodgebouwen om les in te geven zijn hier een structureel verschijnsel geworden. Waarschijnlijk omdat iemand eraan verdient. Er zijn leerlingen die hun hele schooltijd doorbrengen in een tijdelijk gebouw, zonder ooit de ‘echte’ school te hebben gezien. Vaak zijn het winkelcentra, verbouwde kantoorpanden of andere noodconstructies. Maar ik dwaal af, ik had het over het weer…
Ik herinner me een dag dat het plotseling onvoorstelbaar hard begon te regenen. Voor de deur van de trailer liep een rooi, een droge bedding, die zich langzaam begon te vullen. Er kwam zo’n enorme hoeveelheid regen, aanhoudend uit de lucht, dat het op een gegeven moment een kolkende stroom was geworden. De leerlingen konden geen kant op; we zaten vast. Als docent moet je dan kalm blijven, wat er ook gebeurt. Of er nu een maribomba de klas invliegt of een leguaan naar binnen rent: je zet je pokerface op en je lost op om paniek te voorkomen. Maar die dag bleef het maar stortregenen. Het water steeg en sijpelde onder de deur door naar binnen. Door de ramen zag ik hoe het hele terrein blank stond, en in stilte bad ik dat de trailer niet als een moderne ark van Noah zou gaan drijven met mij en de kinderen erin.
Toen de regen eindelijk wat afnam, besloot ik de leerlingen te evacueren. Schoenen uit, broekspijpen opgerold, rugtassen boven het hoofd en door het water waden naar hoger gelegen grond. Het water kwam niet alleen uit de lucht, maar ook uit de plotseling gevormde rooien die hun weg naar zee zochten. In korte tijd valt hier zó veel water dat het gevaarlijk wordt – zeker op de weg. Het asfalt verdwijnt onder een spiegel van modder en regen, en je weet nooit of er onder dat water een gat, steen of ander obstakel schuilgaat.
De opwinding van mensen die nooit een echte orkaan hebben meegemaakt, werkt me op de zenuwen. Vooral op de benedenwinden, waar men buiten de hurricane belt leeft, lijkt men het te zien als romantisch binnenblijven: regen, wat wind, fijn voor de planten. Het is te hopen dat wij nooit rechtstreeks getroffen worden door een orkaan. De kracht en impact van zulke tropische stormen zijn simpelweg niet te overzien. Het gaat niet om alleen maar regen. Tegelijk bid ik voor de veiligheid van de mensen in Jamaica, Haïti en Cuba, die nu midden in de storm zitten en voor wie de gevolgen van Melissa levensgroot en levensgevaarlijk zijn. Voor kleine eilanden zoals de onze blijft dit een constante herinnering: de natuur is onvoorspelbaar, en wij moeten waakzaam, voorbereid en bewust zijn van onze kwetsbaarheid.