Een andere wind zou er richting de Cariben gaan waaien met in het dolende moederland een ultrarechtse regering en – alsof dat nog niet genoeg is – een voor de koninkrijksrelaties verantwoordelijke staatssecretaris in PVV-snit. En inderdaad, Zsolt Szabó zit, zoals ze in de Haagse dreven zeggen, anders in de wedstrijd dan zij die hem voorgingen. Alexandra van Huffelen was meer de schooljuf die geen orde kon houden, Raymond Knops was te veel generaal en te weinig diplomaat, Ronald Plasterk had meer liefde voor de Borrelia hermsii dan voor de eilanden, Liesbeth Spies lustte maffiamaatje Gerrit Schotte rauw en Piet Hein Donner zag het koninkrijksdossier vooral als een bananenschil op weg naar het vicepresidentschap van de Raad van State. En Szabó?
Die – en dat kan als een belediging worden opgevat, maar is echt niet zo bedoeld – past meer in de schoenen van Gijs de Vries, die overigens van dezelfde partij was waarvoor Szabó in een grijs verleden een niet heel erg opvallend Kamerlidmaatschap bekleedde. Dat de VVD hem niet rechts genoeg is, kwam aan het licht tijdens het debat over de economische ontwikkeling van de Caribische delen van het Koninkrijk waarin de stas zich hartgrondig eens verklaarde met de stelling van het foute heerschap Baudet (ook de Kamer heeft recht op een dorpsgek) dat ontwikkelingshulp weggegooid geld is.
Terug naar het schoeisel van Gijs – “oh wat is het toch verdomde warm op die eilanden” – de Vries. Die kreeg als staatssecretaris naast Binnenlandse Zaken bij wijze van packagedeal koninkrijksrelaties erbij in de maag gesplitst. Het land Nederlandse Antillen balanceerde toen al (we schrijven het jaar 1998) op het randje van een peilloos diep ravijn door de bijna dwangneurotische gewoonte geld uit te geven aan verkeerde dingen. In combinatie met een belastingvriendelijke bejegening van politieke vriendjes kleurde de begroting jaar in, jaar uit alarmrood.
De Vries trof het met een minister-president als Miguel Pourier, die als grondlegger van de PAR (toen die letters nog stonden voor Partido Alternativa Real) het tot zijn niet kinderachtige missie had gemaakt de eilanden van vijf bij elkaar te houden. Hij realiseerde zich dat het daarvoor onoverkomelijk was flink te hakken in de uitgaven, bijvoorbeeld door het schrappen van de banen van tweeduizend ambtenaren die – als ze al op het werk verschenen – hun tijd al naar gelang m/v vulden met duimen draaien of nagels vijlen. Wat nog heel onschuldig is vergeleken bij collega’s die er bijvoorbeeld een groothandel in illegale vergunningen op nahielden.
Pourier en De Vries beloofden elkaar iets: de een zou de bijl zetten in het obese overheidsapparaat en de ander zou zorgen voor ‘flankerende steun’ om de sociale pijn voor de gemeenschap te verzachten. De staatsman hield woord, de staatssecretaris niet. De daaropvolgende verkiezingen werden dan ook glorieus gewonnen door de voor corruptie veroordeelde Anthony Godett. Of hij De Vries nog een bedankje heeft gestuurd, vertelt de geschiedenis niet. Wat wel vast staat, is dat de burgers het gelag hebben betaald.
Dat Den Haag een gemankeerd geheugen heeft, bleek in 2021 toen staatssecretaris Knops de tot noodzakelijke, pijnlijke hervormingen bereid zijnde minister-president Eugene Rhuggenaath als een baksteen liet vallen. Waarmee hij de als politieke partij vermomde criminele organisatie van rovershoofdman Schotte in het zadel hielp. Niks van geleerd, want vier jaar later doet Szabó ook een ‘De Vriesje’ door de vers aangetreden regering AVP-FUTURO op Aruba te straffen voor de onfrisse streken van haar voorgangster.
Aruba moet met ingang van 1 mei een hogere rente (niet de huidige 5,1%, maar 6,9%) betalen over de lening die Nederland heeft verstrekt om het one happy island door de coronacrisis te sleuren. De staatssecretaris beroept zich op afspraken die Van Huffelen met toenmalig premier Wever-Croes heeft gemaakt: als het niet lukt de nieuwe Rijkswet Aruba financieel toezicht voor de Dag van de Arbeid van dit jaar naar de Kamer te sturen, volgt een renteverhoging. Den Haag dacht in al zijn naïviteit dat dit dreigement voldoende zou zijn om mee te werken aan het wetsvoorstel, maar het achter-de-ellebogen-kabinet WC deed het omgekeerde. Het treurige is dat het alweer gewone burgers zijn die de rekening mogen betalen.
Het kan zeker geen kwaad op zijn tijd de strenge bovenmeester te spelen, maar in dit geval pakt Szabó met zijn rechtlijnigheid de verkeerde: een regering die voor de opgave staat de erfenis van zeven jaar MEP te moeten opruimen en ook nog een constructieve rol in het Koninkrijk wil spelen, krijgt amper vier weken na haar aantreden een miljoenenboete. Terecht merkte een teleurgestelde minister van Financiën Geoffrey Wever op dat het verhogen van de rente niet bijdraagt aan Szabó’s speerpunt Aruba zo snel mogelijk zelfredzaam te maken.
Nog even gluren bij de buren. Had de MFK ook zo’n grote overwinning (toepasselijk monsterzege genoemd) kunnen boeken als meer kiezers op Curaçao de Nederlandse taal machtig zouden zijn? Stemmers die alleen het Papiaments beheersen, hebben immers geen kennis kunnen nemen van wat Nederlandstalige media op het eiland over de politieke partijen te melden hadden. Hun berichtgeving is voor Caribische begrippen redelijk betrouwbaar, maar voor de meeste stemgerechtigden ontoegankelijk. Niks ten nadele van de Papiamentstalige kranten en zenders, maar die werden overschreeuwd door de socials. Het is niet ondenkbaar dat velen voor het bepalen van hun keuze zijn afgegaan op Facebook, Instagram en TikTok. Het moet gezegd, dat heeft de marketingmachine van de MFK goed ingeschat.
Voordat Kadushi zich in het koninklijke feestgewoel stort, nog snel een dikke pluim voor gouverneur Lucille George-Wout. Die waagde het in haar toespraak bij de receptie ter gelegenheid van Koningsdag te hinten op de door de Minister van Vreemdelingenhaat Faber om politiek gewin uitgelokte lintjesrel. Die verzette zich tegen de toekenning van koninklijke onderscheidingen aan vrijwilligers van een asielzoekerscentrum, omdat die in strijd handelen met haar beleid alles wat niet lelieblank is het land uit te jagen.
“Zoals bekend worden lintjes uitgereikt aan personen die zich voor de samenleving bijzonder verdienstelijk hebben gemaakt. En dat met zeer uiteenlopende activiteiten. Daarbij maakt het niet uit of die activiteiten in lijn liggen met het regeringsbeleid! Dat doet er helemaal niet toe. Het gaat erom dat de activiteiten dienen voor de gemeenschap in brede zin; dus ongeacht politieke of religieuze voorkeuren”, aldus (afgezant van de koning) George-Wout. Hulde!
Kadushi is het buitenbeentje van DossierKoninkrijksrelaties.nl: een stekelige rubriek die soms wel eens ‘au’ kan doen.