Kent u die tredmolentjes waarin hamsters urenlang rondrennen? Ondanks hun jaloers makende conditie komen ze geen millimeter verder. Een beetje zoals de Tweede Kamercommissie voor Koninkrijksrelaties waarvan de leden, hoe prijzenswaardig ze zich ook uitsloven, maar geen vooruitgang boeken. Pakweg twintig jaar geleden toen de commissie nog NAAZ (Nederlands Antilliaanse en Arubaanse Zaken) heette, gingen de Haagse zorgen ook al uit naar de selectieve inning van belastingen, slechte rapportcijfers voor het onderwijs, de doodzieke zorg, politici met diepe steekzakken, de hoge jeugdwerkloosheid, het gebrek aan uitvoeringswil en eigen belang najagende bestuurders etc. Vele uren debat, kilometers aan schriftelijke vragen en Kamerbrieven, kilo’s aan nota’s en rapporten, honderden moties, tientallen werkbezoeken en toch niets opgeschoten…
Het hamsterritueel kwam afgelopen woensdag weer eens pijnlijk boven de vergadertafel bij het debat over de economische ontwikkeling van het Caribische deel van het Koninkrijk. De fractiewoordvoerders (wat een luxe: het waren er dit keer maar liefst zes!) hadden zoals altijd hun stinkende best gedaan. Gewapend met kennis uit Kamerstukken, media en vanaf de eilanden toegespeelde informatie propten zij in 240 tellen een grote hoeveelheid vragen over een brede waaier aan onderwerpen, van het kweken van sla tot elektrische bussen, waarbij de staatsrechtelijke grens tussen Den Haag en de CAS-landen geregeld werd overschreden.
In hun naar we onmiddellijk aannemen oprechte medeleven met de door hun eigen regeringen verwaarloosde koninkrijksgenoten kunnen Kamerleden het niet laten te doen wat hun overzeese soortgenoten weigeren te doen: opkomen voor kwetsbaren. Edelmoedig, maar Kamerleden gaan daar niet over, zoals staatssecretaris Zsolt Szabó in navolging van zijn voorgangers tot vervelens toe moet herhalen. Bestuurders van autonome landen hebben nu eenmaal – net zoals overigens het moederland, zo laat het voor-spek-en-bonen-teken-bij-het-kruisje-kabinet Schoof zien – het volste recht op incompetentie. Uiteraard wel binnen de grenzen van de in het Statuut verankerde waarborgfunctie. Althans, voor wat die nog waard is nu er voor de Nederlandse regering – zelfs al er zeeën aan kinderbloed vloeien – geen rode lijnen meer bestaan.
Het is tijd dat de commissie kijkend in de spiegel de vraag opwerpt of het niet anders kan. De vragen die tijdens debatten worden gesteld, kunnen ook heel goed en veel effectiever schriftelijk worden afgedaan. Dat bevrijdt bewindspersonen meteen van het moeten oplispelen van door hun ambtenaren uit het grote smoezenboek gerecyclede uitvluchten. Hoe verfrissend voelde daarom de inbreng van de jonge heer Thierry Baudet. De geestelijk vader van de groothandel in desinformatie Forum voor Democratie had zijn ouderschapsverlof (och, arm kind) beter in een gesloten GGZ-kliniek kunnen doorbrengen. Want je moet wel ernstig van de (in zijn geval ook nog bruine) ratten besnuffeld zijn om – “ik ben serieus” – een half miljoen gepensioneerde Hollandse bleekneuzen naar Sint Maarten te willen verkassen en asielzoekers naar Saba te deporteren om daar de uitkomst van hun verblijfsaanvraag af te wachten.
Dat neemt niet weg dat zijn gepassioneerde betoog om “op te houden met kruidenieren en eens out of the box groot te denken” wel degelijk hout snijdt. De commissie zou haar en onze dure tijd zinvoller kunnen besteden door debatten met bewindspersonen in de vorm te gieten van vrije gedachtewisselingen, zeg maar brainstormsessies over de existentiële vraag: wat willen en kunnen we betekenen voor de eilanden? Misschien dat op die manier een einde kan komen aan het eeuwig kringloopcircus.
Met of zonder uw welnemen blijven we nog even bij de commissie. Die heeft op voorstel – waarvoor hulde – van het lid Raoul White (GroenLinks-PvdA) het enig juiste besluit genomen gesprekken met delegaties uit de Cariben voortaan standaard openbaar te laten zijn, zodat deze via de livestream gevolgd kunnen worden door het thuispubliek. Wat dan wel weer een beetje bijzonder is, is dat de discussie hierover achter gesloten deuren is gevoerd.
Een rafelrandje zit er ook aan het zoet dat de zwaar bevochten Voorjaarsnota naar de BES-eilanden bracht: naast de hervatting van enkele hoognodige koopkrachtmaatregelen en de meer dan welkome aankondiging van een kindregeling, draait het kabinet het besluit terug de energietoeslag voor minima à 1.300 dollar te schrappen. Dat wordt betaald uit de 9 miljoen die het al op Prinsjesdag opzij had gezet, maar toen halsstarrig weigerde te ‘oormerken’. Dus stopte de tegemoetkoming per 1 januari waardoor veel gezinnen met een laag inkomen de maand niet meer rondkwamen.
Voor het Bestuurscollege van Bonaire reden om een uit de eilandelijke begroting te bekostigen noodregeling uit de grond te stampen. Deze werd donderdag door gedeputeerde Nina den Heyer gepresenteerd. Een etmaal later kwam Den Haag alsnog over de brug. Mooi, maar dat had uiteraard ook in december gekund, nee: gemoeten. Dat had het OLB veel werk en burgers slapeloze nachten bespaard.
Kadushi is het buitenbeentje van DossierKoninkrijksrelaties.nl: een stekelige rubriek die soms wel eens ‘au’ kan doen.