Den Haag – De ontmoeting die de Eilandsraadsleden van Bonaire, Sint Eustatius en Saba vandaag met staatssecretaris Zsolt Szabó zouden hebben, is op een stevige confrontatie uitgelopen.
Het merendeel van de delegatie heeft uit protest geweigerd aan het gesprek deel te nemen, nadat men te horen kreeg dat de als adviseur ingehuurde prof.dr. Arjen van Rijn niet welkom was. De Eilandsraden waren overigens van tevoren door het ministerie op de hoogte gesteld dat het niet de bedoeling was dat externen bij het nadrukkelijk als “informeel” aangeduide gesprek aanwezig zouden zijn.
Daarop werd besloten dat van elk eiland slechts één vertegenwoordiger en de eilandgriffiers het gesprek met Szabó zouden aangaan. De anderen zijn vervolgens demonstratief vertrokken. De zes die wel bleven, kregen van de staatssecretaris te horen dat hij de Eilandsraden niet als gesprekspartner beschouwt, maar uitsluitend overlegt met de Bestuurscolleges. Ook maakte hij duidelijk het hem gemaakte verwijt zich koloniaal te gedragen ongepast te vinden. Daisy Coffie die namens Bonaire aan het gesprek deelnam, weigerde na afloop vragen van de redactie te beantwoorden.
De Eilandsraadsleden zijn naar Den Haag gereisd om Szabó uit het hoofd te praten de functie van Rijksvertegenwoordiger te handhaven. In die missie zijn ze, zo veel is duidelijk, niet geslaagd.
In de loop van maandagavond gaf de delegatie de volgende verklaring uit:
𝐄𝐢𝐥𝐚𝐧𝐝𝐞𝐧 𝐁𝐄𝐒 𝐛𝐞𝐧𝐚𝐝𝐫𝐮𝐤𝐤𝐞𝐧 𝐧𝐨𝐨𝐝𝐳𝐚𝐚𝐤 𝐯𝐚𝐧 𝐞𝐜𝐡𝐭𝐞 𝐝𝐢𝐚𝐥𝐨𝐨𝐠 𝐨𝐯𝐞𝐫 𝐖𝐨𝐥𝐁𝐄𝐒- 𝐞𝐧 𝐅𝐢𝐧𝐁𝐄𝐒-𝐡𝐞𝐫𝐳𝐢𝐞𝐧𝐢𝐧𝐠𝐞𝐧
Kralendijk — De delegaties van Bonaire, Sint Eustatius en Saba hebben deze week hun overleg in Den Haag voortgezet naar aanleiding van de brief van de staatssecretaris van februari 2025 over voorgestelde wijzigingen in de WolBES en FinBES wetgeving.
Ter voorbereiding op dit bezoek kwamen de eilanden bijeen tijdens de BES-top die in februari op Saba werd gehouden, waar zij gezamenlijk overeenkwamen om een formele brief aan de staatssecretaris te sturen. In deze brief uitten zij hun zorgen over het huidige proces en riepen zij op tot een open, inclusieve dialoog alvorens over te gaan tot wetswijzigingen.
In antwoord op het formele verzoek stond voor vandaag een ontmoeting gepland tussen de eilanddelegaties en staatssecretaris Z. Szabó. Op vrijdag 21 maart ontvingen de eilandsraden echter een vervolgbrief van de staatssecretaris, waarin hij zijn standpunt herhaalde en aangaf dat er weinig ruimte was voor verdere discussie. De brief, die niet gedateerd of ondertekend was, verwees naar eerdere gesprekken met commissarissen en gouverneurs als bewijs van voorafgaand overleg – een interpretatie die niet gedeeld werd door de eilanddelegaties.
Een extra reden voor bezorgdheid was dat de staatssecretaris de aanwezigheid van een staatsrechtdeskundige die de delegaties vergezelde, afwees. De eilanden waren teleurgesteld dat juridisch en constitutioneel inzicht werd onthouden aan de delegatie. Als reactie op deze actie gaf een petit comité van eilandsraadsleden een gezamenlijke verklaring van de delegatie af, waarin ze hun verzoek om een zinvol overlegproces bevestigden – een proces dat de principes weerspiegelt waarover tijdens de werkconferentie van maart 2024 overeenstemming was bereikt. Hierna kozen leden van de delegatie ervoor om deze korte discussie te verlaten, gezien het ontbreken van een kader voor een open dialoog.
De delegaties benadrukten dat de WolBES- en FinBES-wetten de constitutionele ruggengraat van de openbare entiteiten vormen en niet eenzijdig gewijzigd mogen worden. Deze wetten hebben een grote impact op het bestuur, de juridische structuur en het dagelijkse leven op de eilanden. Daarom moeten beslissingen over de herziening van deze wetten worden genomen met volledige betrokkenheid van de belanghebbenden.
De eilanden herhalen dat artikel 132a van de Nederlandse Grondwet hun unieke status erkent en een gedifferentieerde aanpak vereist. Een proces van deze omvang vereist niet alleen juridische naleving, maar ook samenwerking en wederzijds vertrouwen.
De delegaties blijven zich inzetten voor constructieve betrokkenheid en hopen dat toekomstige stappen in dit proces de beginselen van inclusiviteit, transparantie en goed bestuur zullen weerspiegelen.
Nb. van de redactie:
Waar in de originele versie van de verklaring gesproken wordt over “commissarissen en gouverneurs” zal bedoeld zijn “gedeputeerden en gezaghebbers”. De staatsrechtdeskundige naar wie wordt verwezen is prof.dr. Arjen van Rijn.