Bij zijn afscheid als bijzonder hoogleraar Nederlands-Caraïbische Letteren aan de Universiteit van Amsterdam is prof.dr. Michiel van Kempen een vriendenboek aangeboden. Daarin ontbreekt één bijdrage, die van Aart G. Broek. Geweigerd door de initiatiefnemers, maar wel te lezen op DossierKoninkrijksrelaties.nl, inclusief de achterliggende correspondentie.
Discussie gesloten – Red. CU.
Door Aart G. Broek
Om de afgelopen jaren als redacteur onder de directieve leiding van Michiel van Kempen te werken aan de website Caraïbisch Uitzicht (CU) was een motiverende en plezierige aangelegenheid. Dit neemt niet weg dat ik enkele malen zijn ingrijpen als ergerniswekkend heb ervaren.
Ongetwijfeld heeft Michiel met zijn redactionele werkzaamheden menigmaal op eieren moeten lopen. Het werd duidelijk dat het kritiekloos koesteren van de Caraïbische letteren in toenemende mate dominant werd in het weidse culturele veld in Nederland. Het hoogtepunt was de lobby voor de drie-eenheid ‘erkennen-excuus-herstel’ inzake het slavernijverleden. Die opende niet alleen ogen, maar bovenal subsidiepotten met honderden miljoenen euro’s voor musea, podcasts, spoken-word artiesten, literaire presentaties, documentaires, theaterstukken, lezingen, beeldend kunstenaars, sociaal wetenschappers, winti-priesteressen en wat dies meer. Het komt mij voor dat het regelmatig kunst-en-vliegwerk is geweest voor Michiel om voldoende ruimte op de CU-website te behouden voor kritiek op wat er aan vermeende prestaties uitrolden.
De excuses van premier Rutte in december 2022 en – in een wat later stadium – koning Willem-Alexander konden mij niet bekoren. Integendeel, het was mijns inziens een kwetsend en zodoende onbehaaglijk theaterstuk. Dit presenteerde – gevoed door een intrigerende lobby – de last van het verleden als nog onontgonnen terrein. Een ‘komma’ werd geplaatst door de excuses. Het emancipatoire herstel kon zodoende eindelijk beginnen, wat sowieso heel veel wetenschappelijk onderzoek vereiste. Op deze verwrongen aanname werd een evenzo verwrongen herstel opgebouwd dat primair een specifieke groep faciliteerde: juist de groep waarvoor Caraïbisch Uitzicht in grote mate is bedoeld. Die groep kan wel tegen een stootje, maar dient niet nadrukkelijk tegen het hoofd gestoten te worden. Dat doet mijn kritiek wel.
Die kritiek uitte ik in enkele bijdragen op diverse websites – zoals DossierKoninkrijksrelaties en Wynia’s Week – en in het Antilliaans Dagblad, waaronder op zaterdag 25 januari 2023. Op dezelfde dag kon ik de beschouwing ‘Recht doen aan emancipatie; de bedrieglijke dramatiek van zwarte Heilsprofeten’ op CU plaatsen. Dit leverde een discussie op, waaronder over wat emancipatie wel/niet behelsde. Kon ‘de luidruchtige verbeelding van het geëmancipeerde eigene in het personage Judeska door Jandino Asporaat’ eigenlijk wel als emancipatoire bouwsteen worden opgevoerd, zoals ik deed? De ‘stereotypering’ van een bepaald slag Afro-Curaçaose vrouwen en mannen door deze stand-upcomedian, acteur en televisiepresentator van Curaçaose afkomst, zo meende een academisch geschoolde discussiant, stond haaks op het academische ‘deconstrueren’ van een dergelijke praktijk.
Jandino geen geëmancipeerde man? Zijn emancipatie moest – ‘na de komma’ die Rutte en Willem-Alexander hadden geplaatst – nog beginnen? Stereotypering niet emanciperend? Wat voor mij een uitdagende en hoogst noodzakelijke discussie werd, meende Michiel te moeten stopzetten. In plaats van zelf te kunnen reageren, verschenen plotsklaps van hem de woorden: ‘Discussie gesloten – red[actie] CU.’ Dit beviel mij niet en zijn toelichting per app evenmin.
Het was inmiddels duidelijk geworden dat de cartoons die ik met enige regelmaat als commentaar bij bijdragen plaatste, zowel lezers en contribuanten als de hoofdredacteur tegen de haren instreek – zij het om uiteenlopende redenen. Ook bij de bijdrage ter zake plaatste ik een cartoon (die steevast de personages ‘pad’ en ‘juffertje’ hadden). Die bedoelde de discussie te voeden. Kritische beschouwing, cartoon, discussie – alles bij elkaar net even teveel? Hoe het ook zij, ‘discussie gesloten’ zorgde ervoor dat de laatste cartoon van mijn hand op de CU-website was geplaatst. Verder bleek er prima voort te schreiden met Michiel op de website Caraïbisch Uitzicht, een van zijn indrukwekkende geesteskinderen.
**********************************************
Als instap naar de kortstondige correspondentie van Bert Paasman en Henna Goudzand met Aart G. Broek dit citaat van de website Ecostyle:
“Naast de waarde van brandnetels voor vlinders, zijn er nog veel meer toepassingen. Brandnetels zijn rijk aan voedingsstoffen, waaronder vitamine A, C en ijzer. De plant is heerlijk om te verwerken in salades, sauzen, soepen en thee. Brandnetelthee is supergezond voor je: het draagt onder andere bij aan een gezond immuunsysteem, een lagere bloeddruk en gezonde nieren. Brandnetels worden ook al eeuwenlang gebruikt in traditionele geneeskunde vanwege hun ontstekingsremmende eigenschappen.[…] Dus, de volgende keer dat je een brandnetel in je tuin tegenkomt, overweeg dan of je echt zoveel last hebt van de plant. Laat hem anders gewoon staan.”
Op 15-08-2024 21:31 CEST schreef Bert Paasman […]:
Putten, 15 aug., 2024.
Beste Aart [G.] Broek,
Wij (Henna en ik) hebben dit project ‘Vriendenboek Michiel van Kempen’ opgezet als mensen die langere tijd met Michiel prettig en vruchtbaar samengewerkt hebben, hem en zijn werk waarderen en daarom vinden dat hij met de nodige woorden van waardering aan zijn pensioenperiode kan beginnen. Zo simpel is onze opzet, geen diepgravende wetenschappelijke of maatschappelijke issues centraal, maar woorden van waardering. Toegegeven, Michiel is soms controversieel overgekomen, en kritiek zal best mogelijk zijn, maar die verzamelen wij niet, wij willen a.h.w. een bosje bloemen aanbieden en geen bosje brandnetels. Heel eenzijdig dus.
Jouw bijdrage zal vast en zeker belangwekkend en belangrijk zijn, maar niet voor ons boek. Inhoudelijk is veel ervan al te vinden op Caraïbisch Uitzicht en verder is ons boek niet de plek om vetes uit te vechten. Lees de uitnodiging nog eens door, zou ik zeggen. We zullen daarom jouw bijdrage retourneren. Mogelijk kun je die rechtstreeks aan Michiel adresseren of er een ander platform voor vinden. Mocht je een andere bijdrage willen sturen die wel aan de simpele uitgangspunten voldoet, waardering voor de persoon en het werk van Michiel, dan ben je alsnog uitgenodigd.
Beste Aart, we hebben heel veel waardering voor jouw persoon en werk als Caraïbist, deze retournering heeft alleen te maken met ons kennelijke verschil in inzicht in wat vriendenboek, vriendschap, vriendelijkheid, waardering inhouden.
Met hartelijke groeten, Henna & Bert.
Op 15-08-2024 22:03 CEST schreef aartgbroek <agbroek@planet.nl>:
Bert, Henna,
Bizar om deze reactie van jullie te ontvangen op mijn beoogde bijdrage. Het is een tekst die niet alleen aangeeft met welk een uitdagingen Michiel te maken heeft (gehad), maar spreekt wel degelijk onomwonden mijn waardering uit voor wat hij in dezen voor elkaar kreeg (en krijgt). Er is absoluut geen sprake van een ‘vete’ of iets van dien aard; het veld van Caraïbische studies is een uitgesproken spanningsvol veld en dat dient invoelbaar gemaakt te worden, omdat Michiel daar volop mee te maken heeft (gehad). Het stuk zou een integraal onderdeel moeten kunnen zijn van het vriendenboek. Door het te weigeren schoffeer je niet mij, maar bovenal Michiel – schaamteloos.
Met groet, Aart G.
**********************************************
Lees ook ‘Ik was de laatste der bleekgezichten’
Bekijk HIER het afscheidscollege van prof.dr. Van Kempen terug