All goats are equal, but some are less equal. Bijvoorbeeld wanneer je als in Caribisch Nederland wonende geit wordt aangereden. Dan is de kans groot dat je – anders dan je soortgenoten in het Europese deel van je land – zelf voor de schade opdraait, met name op Bonaire. Behalve dat een groot deel van de 15.000 auto’s met duct tape bij elkaar wordt gehouden en bestuurders zich ook in nuchtere staat (wat overigens niet veel voorkomt) een nogal roekeloze rijstijl eigen hebben gemaakt, zijn relatief veel brokkenmakers niet verzekerd.
Krijg je in Europees Nederland als gedupeerde in dat geval de schade vergoed door het Waarborgfonds, als geit, ezel of tweebenige weggebruiker op de BES-eilanden, laat de rijksoverheid je – bij wijze van spreken – lelijk in de kou staan. Met dank aan achtereenvolgende regeringen die – als het om overzeese landgenoten gaat – schijt hebben aan de Grondwet. “Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld” belooft artikel 1. En toch verdomt kabinet na kabinet inwoners van de bijzondere gemeenten op tal van terreinen gelijk te behandelen.
Een voorbeeld daarvan heet de Wet Aansprakelijkheidsverzekering Motorrijtuigen BES, kortweg WAMBES. Deze per 10-10-10 van kracht geworden wet is gekopieerd van de Nederlandse-Antilliaanse landsverordening LAM uit 1976, die weer is afgeleid van de Nederlandse WAM uit 1963. Kern: als eigenaar van een gemotoriseerd voertuig ben je verplicht je te verzekeren voor de schade die je een ander toebrengt. De wetgever kent zijn pappenheimers, dus zijn WAM en LAM erop berekend dat een verkeersdeelnemer de dupe wordt van een toch onverzekerde medeweggebruiker. De artikelen 15 tot en met 19 voorzien daarin en dan vooral 17:
Een benadeelde kan, wanneer er een wettelijke aansprakelijkheid voor de door een motorrijtuig veroorzaakte schade bestaat, een recht op schadevergoeding tegen het fonds geldend maken:
- a. wanneer niet kan worden vastgesteld wie de aansprakelijke persoon is, tenzij aannemelijk is, dat de benadeelde niet tot die vaststelling heeft gedaan, wat redelijkerwijs van hem kon worden verwacht;
- b. wanneer de verplichting tot verzekering niet is nagekomen;
- c. in geval van onvermogen van de verzekeraar.
Deze artikelen zijn – onder het kopje Waarborgfonds – ook opgenomen in de WAMBES. Wat zeur je dan over ongelijke behandeling, hoor ik u denken. Aan de artikelen 15 tot en met 19 in de voor Caribisch Nederland geldende WAM-versie is echter iets toegevoegd, namelijk het zinnetje: ”Treedt in werking op een nader te bepalen tijdstip.” Kadushi is er door een kennis op geattendeerd. Die is onlangs voor zijn sokken gereden door een beschonken eilandgenoot zonder rijbewijs en zonder verzekering. In de veronderstelling voor de schade van 15.000 dollar het Waarborgfonds te kunnen aanspreken, kwam hij er achter dat de WAMBES onvolledig is ingevoerd.
Veertien jaar na 10-10-10 is het “nader te bepalen tijdstip” nog altijd niet gekomen. Intussen staat op de website van het Waarborgfonds te lezen dat het “er voor iedereen is die door een motorvoertuig schade heeft geleden en met die schade niet terecht kan bij de eigen verzekeraar. Bijvoorbeeld als de veroorzaker is doorgereden, niet verzekerd is of reed in een gestolen motorvoertuig. Binnen een paar minuten weet u of u uw claim kunt indienen bij het Waarborgfonds!” Iedereen, tenzij je niet in Kruishaar, Pikveld, Kampeersnol of Trutjeshoek[1] woont, maar bijvoorbeeld Rincon, Oranjestad of Windwardside.
In 2010 is er door het laatste kabinet Balkenende welbewust – veelal uit Hollandse gierigheid – voor gekozen de nieuwe landgenoten op de BES-eilanden achter te stellen (geen kinderbijslag, geen jeugdwet, geen sociaal minimum, geen WW en geen-nog-veel-meer), maar het via de WAMBES wettelijk verankeren dat gelijke gevallen ongelijk worden behandeld, vloekt wel heel smerig met artikel 1. Zelfs het handjevol oprecht met de Caribische koninkrijksdelen begane Tweede en Eerste Kamerleden hebben het destijds laten passeren, niet uit slechtheid, maar vermoedelijk omdat de WAM tezamen met tientallen andere BES-wetten er als één hamerstuk doorheen is gejast.
Van het BZK-kastje naar de I&W-muur, kwam Kadushi bij het ministerie van Justitie en Veiligheid terecht met de vragen waarom het “nader te bepalen tijdstip” nog niet daar is en of dat ooit nog wel gaat komen. U raadt het al, het antwoord laat al langer dan een volle werkweek op zich wachten. Daarom de tip aan staatssecretaris van zo nu en dan Koninkrijksrelaties Zsolt Szabó die dit weekend aan een kennismakingstoertje langs de Bovenwinden begint: kijk bij het oversteken uit voor onverzekerde medeweggebruikers.
Geen toetje, maar een schouderklopje voor TUI die in totaal 55 laadpunten voor elektrieke automobielen op de ABC-eilanden installeert. Deze week werd de eerste op Bonaire feestelijk in gebruik gesteld. Criticasters zullen roepen: als verduurzaming zo hoog in je vaandel staat, stop er dan acuut mee je klanten de halve wereld over te vliegen. Maar daar help je alleen de concurrerende stikstofproducenten KLM en Corendon mee. Dus geen stekel, maar een pluimpje om te doen wat de lokale bestuurders uit tot kunst verheven kortzichtigheid (of – niet uit te sluiten – een commercieel belang) nalaten: elektrisch vervoer stimuleren.
[1] Ter voorkoming vals te worden beschuldigd: dit zijn namen van bestaande plaatsen in Europees Nederland.
Kadushi is het buitenbeentje van DossierKoninkrijksrelaties.nl: een stekelige rubriek die soms wel eens ‘au’ kan doen.