Den Haag – “De veiligheid rond de klif op Sint Eustatius is sterk verbeterd.” Dat beweert de Nederlandse regering in antwoord op vragen van de Tweede Kamercommissie voor Koninkrijksrelaties. Volgens geologisch deskundigen is dat een veel te rooskleurige voorstelling van zaken; om niet te spreken van misleiding. Ver bezijden de waarheid noemen zij ook de mededeling dat “een groot deel van de noodzakelijke herstelwerkzaamheden inmiddels is afgerond”.
Als het coördinerende ministerie van BZK wordt gevraagd op grond waarvan het zorgen over de staat van de klif wegwuift, luidt het antwoord: “Een groot deel van de klif is verstevigd door onder andere het aanbrengen van rotsverankeringen en goot- en spuitbeton. Dit gaat bijvoorbeeld om een gedeelte achter het Orange Bay Hotel. Verder is gewerkt aan het plaatsen van hekwerk om zowel mensen als geiten te weren en aan het afschaven van delen van de klif om vallende rotsblokken te voorkomen. Tevens zijn beschermende netten geplaatst achter STUCO.” Regelrechte kletskoek, zeggen directbetrokkenen.
Dwangsom loopt op
Uit documenten die de redactie heeft ingezien, blijkt dat de werkzaamheden al geruime tijd stil liggen en dat grote delen van de 50 meter hoge klif nog even levensgevaarlijk zijn als rechters in vonnissen in 2022 en 2023 optekenden. Intussen loopt de opgelegde dwangsom steeds verder op. Naar verluidt bedraagt die inmiddels zo’n driekwart miljoen dollar. Dat komt voor rekening van het openbaar lichaam want dat is formeel eigenaar van de klif.
Na de gerechtelijke oorvijg (de rechter sprak van “onbehoorlijk bestuur”) heeft het kabinet met grote tegenzin 19 miljoen euro uitgetrokken om de klif te beveiligen. Maar nadat het eerste deel was uitgevoerd, is het werk stil komen te liggen. Oorzaak: ‘Den Haag’ heeft het nog over te maken deel van de toegezegde bijdrage bevroren, omdat het Eilandbestuur niet aan de voorwaarden zou hebben voldaan.
Geiten
Het ministerie bevestigt de hand op de knip te houden: “In verband met vertraging op enkele projecten zoals het strategisch uitvoeringsplan voor het decimeren van de geiten op het eiland, is besloten de financiering voor de werkzaamheden aan de klif te pauzeren. Dit blijft in principe zo, tot er genoeg perspectief is op voldoende vorderingen bij de genoemde projecten. Hierbij heeft het OLE de regie en de verantwoordelijkheid.”
“Het uitgangspunt is dat de investeringen aan de klif leiden tot duurzaam herstel. Om dit te realiseren is flankerend beleid op de aanpak van het loslopend vee noodzakelijk, omdat het grote aantal loslopende geiten op het eiland de erosieproblematiek verergert. Om deze reden is in de beschikking opgenomen dat het OLE de klif geitvrij dient te houden. Verder dient het OLE stappen te zetten die tot een verkleining van de geitenpopulatie leiden, conform het vastgestelde natuur- en milieubeleidsplan”, aldus BZK.
Wind en regen
Ingewijden honen die argumentatie weg. De erosie wordt hoofzakelijk veroorzaakt door regen en wind en slechts in zeer beperkte mate door geiten. Zij wijzen erop dat die tezijnertijd vanzelf bij de klif wegblijven, omdat die zijn aantrekkelijkheid voor de beesten verliest zodra de geplande veiligheidsmaatregelen volledig zijn uitgevoerd. Toch houdt het ministerie vol: “De anti-erosieprojecten en natuurprojecten op Sint Eustatius zijn een geïntegreerd geheel. De samenhang van de projecten maakt dat de keuzes bij het ene project invloed hebben op de doelmatigheid van een ander project.”
Het restant van het beschikbare budget is door het ministerie doorgeschoven naar volgend jaar. Dat betekent dat er vanuit wordt gegaan dat de werkzaamheden dit jaar niet meer worden hervat. “De komende tijd werken we samen met het OLE aan de concrete voortgang van het strategisch uitvoeringsplan. Dit was ook onderwerp van een indringend gesprek tussen de staatssecretaris en het Bestuurscollege bij haar recente bezoek aan Sint Eustatius. Onderdeel hiervan is ook een goede communicatiestrategie waarmee de problemen voor bewoners inzichtelijk worden gemaakt.”
Van goede wil
“Het Bestuurscollege is van goede wil, maar er moet echt nog veel meer gebeuren om de ‘root of the problem’ aan te pakken. En dat is de aanwezigheid van duizenden loslopende geiten die de begroeiing ernstig aantasten waardoor regen en wind vrij spel kunnen hebben en de klif erodeert. Met alle gevolgen van dien. Het OLE dient stappen te zetten die tot een verkleining van de geitenpopulatie leiden, conform het vastgestelde natuur- en milieubeleidsplan”, zo schuift het ministerie de verantwoordelijkheid af op het eilandbestuur, voorbijgaand aan het feit dat ‘Den Haag’ zes jaar lang de dienst heeft uitgemaakt op het eiland.
Op de vraag hoe zinvol het is publiek geld te besteden aan een dwangsom die zo lang Den Haag de hand op de knip houdt steeds verder oploopt, antwoordt BZK: “Het is belangrijk om zorgvuldig om te gaan met de besteding van publieke middelen. Het is bijvoorbeeld contraproductief om herbebossingsprojecten uit te voeren als vervolgens loslopend vee dit werk teniet doet. Verder spreekt het voor zich dat veiligheid de grootste prioriteit heeft en wordt meegenomen in de keuzes.”
Eilandsraad bezorgd
De Eilandsraad van Statia heeft zijn zorgen over de situatie uitgesproken en aangedrongen op spoedige hervatting van de werkzaamheden.
Het rood op deze luchtfoto maakt duidelijk dat het grootste deel van de klif anders dan het ministerie beweert onverminderd gevaar oplevert.
Nu er geen zicht is op een spoedige hervatting van het beveiligen van de klif, is het eilandbestuur begonnen met de plaatsing van een hek aan de bovenzijde. Dat moet voorkomen dat mensen te dicht bij de voortdurend afkalvende rand komen. Er wordt een veiligheidsgebied van 20 meter breed aangehouden. Daardoor komt het hek ook te staan op particulier terrein. De veronderstelling dat het hek geiten zal tegenhouden, wordt door deskundigen weersproken.
De gele lijn geeft aan waar het hek komt te staan.