Den Haag – De militaire slagkracht van Venezuela is volgens de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst “beperkt”, zo staat te lezen in het vandaag naar de Tweede Kamer gestuurde openbare deel van het jaarverslag.
De MIVD en AIVD volgen de politieke ontwikkelingen in Venezuela vanwege de mogelijk impact op de ABC-eilanden nauwlettend. In het hoofdstuk ‘Caribisch gebied’ gaat de aandacht geheel uit naar het buurland.
Uit het jaarverslag van de MIVD
De MIVD en de AIVD doen gezamenlijk onderzoek naar politieke en militaire ontwikkelingen in Venezuela en mogelijke uitstralingseffecten richting het Koninkrijk der Nederlanden en in het bijzonder Aruba, Bonaire en Curaçao.
Het Maduro-regime probeert zijn positie te consolideren zich optimaal voor te bereiden op de presidentsverkiezingen in 2024. Op 3 december werd een referendum gehouden over de status van Essequibo; het gebied ten westen van de Essequiborivier dat deel uitmaakt van Guyana. Op basis van de uitslag van dit referendum riep het regime het gebied uit als Venezolaans grondgebied. Hoewel de spanning hierdoor sterk opliep, hebben de leiders van beide landen uitgesproken het dispuut niet met militaire middelen te willen beslechten. Wel gaat het dispuut gepaard met (beperkte) Venezolaanse defensieve militaire activiteiten in het grensgebied.
Interne tegenstanders van het regime worden gemarginaliseerd en de oppositie wordt onderling uitgespeeld. Hoewel de onderhandelingen tussen regime en oppositie beperkte successen hebben geboekt, zijn er geen aanwijzingen dat het regime bereid is tot substantiële concessies die bijdragen aan eerlijke en vrije verkiezingen. Daarnaast ontbeert het de oppositie de middelen om druk op het regime uit te oefenen. Zij zijn daarbij volledig afhankelijk van de Verenigde Staten, die ook direct met het regime onderhandelt.
Het Venezolaanse regime is steeds succesvoller in het uitonderhandelen van sanctieverlichting. In 2023 zijn onder andere de restricties op de olie-export (tijdelijk) opgeheven. Het Maduro-regime heeft dit voor elkaar gekregen zonder het eigen machtsmonopolie aan te tasten. Ondanks de gestegen olie-inkomsten blijft het regime ver van ingrijpende hervormingen van de economie. Hierdoor blijft de sociaaleconomische situatie voor de meeste Venezolanen kwetsbaar.
In 2023 vierde de Venezolaanse marine haar 200ste verjaardag. De viering hiervan ging gepaard met een renovatie van de vloot. Voor veel schepen betekende dit slechts cosmetische ingrepen, maar enkele Guaiqueri-klasse Ocean-going Patrol Vessels zijn bewapend met nieuwe antischeepsraketten. Ook zijn er nieuwe oppervlakte-eenheden
aangeschaft, waaronder een nieuw kustwacht patrouillevaartuig, een logistiek ondersteuningsschip en enkele snelle aanvalsboten met antischeepsraketten. De overige Venezolaanse krijgsmachtonderdelen maakten minder grote ontwikkelingen door dit jaar. Ondanks dat er meer financiële middelen beschikbaar zijn voor investeringen in de krijgsmacht ten opzichte van voorgaande jaren, blijft de Venezolaanse krijgsmacht
kampen met personeelstekorten, gebrekkige opleiding en achterstallig onderhoud. Gemiddeld genomen blijft het gereedstellingsniveau daarom laag. Venezuela blijft ook op het gebied van militaire samenwerking toenadering zoeken tot partnerlanden als Iran, Rusland en China .
Het Venezolaanse regime heeft al jaren geen volledige controle meer over het gehele grondgebied en luchtruim. Naast de politie en het leger kent het land een conglomeraat van allerlei irreguliere gewapende groeperingen met uiteenlopende loyaliteiten, zoals guerrillagroeperingen, paramilitairen en overige criminele bendes die met geweld de macht hebben overgenomen in bepaalde wijken, steden en regio’s.