Den Haag – De gevolgen van de onlangs op Bonaire aangespoelde olie voor mens, dier en natuur zijn zeer waarschijnlijk minimaal, schrijft minister van I&W Harbers vandaag aan de Tweede Kamer.
Op verzoek van de Kamercommissie voor Koninkrijksrelaties geeft de bewindsman een uitgebreid overzicht van de gebeurtenissen en het verdere vervolg. Hij komt tot de conclusie dat de crisisorganisatie goed heeft gefunctioneerd.
Er wordt bezien of er mogelijkheden zijn om de schade te kunnen verhalen. Via het ministerie van Buitenlandse Zaken is er contact met Trinidad & Tobago om gezamenlijk op te trekken bij het achterhalen van de eigenaar/reder van het schip dat de olie heeft gelekt en het indienen van een schadeclaim.
Kamerbrief minister Harbers
Aanleiding
Op 7 februari is dichtbij het eiland Trinidad & Tobago een gesleept schip (Gulfstream, gesleept door sleepboot “Solo Creed”) met een lading bunkerolie omgeslagen waarbij een olieverontreiniging is ontstaan. Het is onbekend hoeveel olie er is weggelekt. Het oliespoor heeft zich door stroom en wind in Westelijke richting verspreid richting Bonaire. Afgelopen week zijn er olieresten aangespoeld op Bonaire. Ik betreur de gevolgen voor alle getroffenen en heb begrip voor de zorgen die leven op Bonaire. Het Kabinet ondersteunt het Openbaar Lichaam Bonaire (OLB) waar mogelijk bij de bestrijding van de verontreiniging, zowel gedurende als na de crisisfase.
Chronologische tijdlijn en genomen acties
Vanaf de eerste melding van het incident is er meteen gereageerd en gehandeld door de crisisorganisatie onder verantwoordelijkheid van het OLB. Om onnodige paniek te vermijden heeft het OLB bewust gewacht met het verstrekken van premature informatie aan inwoners en ondernemers. De contacten en samenwerking op Bonaire en tussen de ondersteunende diensten en (beleids)organisaties in Den Haag zijn goed. Actieplannen lagen klaar en zijn stap voor stap gevolgd. Dat heeft bijgedragen aan de vlotte bestrijding en goede samenwerking.
Preventief
Op vrijdag 16 februari is er satellietmonitoring opgestart in samenwerking met de European Maritime Safety Agency (EMSA) om de mogelijke effecten voor Bonaire doorlopend in kaart te brengen. Gedurende twee weken zijn grote olievlekken vanuit Trinidad & Tobago met satellieten gemonitord. Sinds 16 februari is ook het Bestrijdingsteam Caribisch Nederland van Rijkswaterstaat (RWS) actief, dat het OLB ondersteunt met advies, capaciteit en materiaal.
Op 22 februari zijn er drijvende olieschermen geplaatst om kwetsbare natuurgebieden zoals mangroves aan de oostkust te beschermen, mede omdat olieopruiming op zee vrijwel onmogelijk is gebleken door de heersende zeecondities. De olievlekken die gemonitord werden via de satelliet zijn 24 februari ten noorden van Bonaire gepasseerd richting het noordwesten. Oostelijk van Bonaire is er geen olie waargenomen door luchtpatrouilles van de Kustwacht Caribisch gebied en is er geen olie waargenomen op de kust.
Correctief
Op 26 februari zijn in de ochtend bij Sorobon (Lac Baai), Lagun en Washikemba (oostkant van Bonaire) de eerste olie en teer aangespoeld. Direct na de aanspoeling is er door het Openbaar Lichaam Bonaire gestart met het opruimen van de olie van de kust en stranden. Rijkswaterstaat heeft ondersteuning ter plaatse geboden, waaronder bestrijdingsmiddelen en een expert op het gebied van olieopruimingen van de kust en mangroves. Er zijn monsters van de olie genomen welke in een lab in Nederland zullen worden geanalyseerd op oorsprong van de olie. Voor de gezondheidsrisico’s voor de mens is advies gevraagd bij het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC). De verwachting van gezondheid risico’s is volgens het NVIC gezien de aard van de olie en de eventuele blootstelling, klein. Het advies van het NVIC wat aan de BES landen is verstuurd vindt u als bijlage.
De gezaghebber van Bonaire heeft een bijstandsverzoek gedaan aan Defensie om ondersteuning te leveren bij het opruimen van de aangespoelde olie. Deze ondersteuning is 28 februari geleverd in de vorm van circa 20 militairen.
Sinds de aanspoelingen op Bonaire is door het OLB en de parkbeheerorganisatie Stichting NatuurParken (STINAPA) met ondersteuning van RWS en Defensie nagenoeg alle olie opgeruimd. De hoeveelheid aangespoelde olie wordt op dit moment geschat op 2 tot 5 kubieke meter. Er is vanuit zee een significante hoeveelheid additionele vervuiling bij de olie terechtgekomen, zoals sargassum (zeegras), waardoor het werkelijke afvalvolume meer zal zijn (momenteel ongeveer 60 m3) . Op vrijdag 1 maart konden de stranden weer worden vrijgegeven. Wel werd nog afgeraden te zwemmen en te vissen aan de oostkust.
Impact op natuur en biodiversiteit
Op 28 februari is er door de Landelijke Coördinatiecommissie Milieuverontreiniging Water (LCM) aan de crisisorganisatie een rapport opgeleverd over de (mogelijke) ecologische effecten van de olie op Bonaire. Dit rapport gaat als bijlage bij deze brief. Omdat de gelekte bunkerolie 20 dagen onderweg geweest is voordat deze de kust van Bonaire bereikte, was het merendeel van de vluchtige en in wateroplosbare componenten al uit de olie verdwenen. Het overblijfsel is een dikkere, plakkerige, verweerde substantie waarvan de effecten met name van fysieke aard zijn en minder van toxische aard. De verwachting is dat de effecten op de waterkwaliteit en ecologie minimaal zullen zijn en dat ze vooral in het oostelijk deel van Bonaire kunnen optreden waar de olie aan land gekomen is. De verwachting is dat het milieu weer volledig herstelt van de schade door de aanlanding en het opruimen van de olie op de kust. De exacte en lange termijn schade aan de natuur is nog niet bekend. Er is door het OLB aan de lokale natuurorganisaties gevraagd naar de verwachtingen van de lange-termijn gevolgen op de natuur in relatie tot de olievervuiling.
Lopende acties
Er vindt monitoring plaats over de (te verwachten) andere aanspoelingen van olie op Bonaire door luchtpatrouilles van de Kustwacht boven de zee bij Bonaire, Curaçao en Aruba. De satellietmonitoring is verlengd. Het is mogelijk dat de komende dagen teerballetjes of olievlekjes aanspoelen op de kust van Bonaire, mogelijk ook Curaçao en Aruba.
Er wordt bezien of er mogelijkheden zijn om de schade te kunnen verhalen. Momenteel ontbreekt het daarvoor nog aan voldoende informatie. Zo is de eigenaar van het schip nog niet achterhaald, mede omdat de sleepboot “Solo Creed” direct na het ontstaan van de lekkage is verdwenen.
Antwoorden op vragen Kamerlid Kent (SP)
Vraag 1
Wat is uw reactie op de berichten over olievervuiling aan de kust van Bonaire?
Antwoord 1
Een dergelijk incident heeft grote impact voor een prachtig stukje Nederland. Dat geldt voor de inwoners, het bestuur, de crisisorganisatie maar ook voor de natuur en biodiversiteit. Ik betreur de gevolgen voor alle getroffenen in welke zin dan ook en heb begrip voor de zorgen die leven op Bonaire. Het Kabinet ondersteunt het Openbaar Lichaam Bonaire (OLB) waar mogelijk bij de bestrijding van de verontreiniging, zowel gedurende als na de crisisfase.
Vraag 2
Kunt u de Kamer informeren over de ontstane milieu en natuurschade op Bonaire?
Antwoord 2
Zoals beschreven in de informerende brief aan de vaste Commissie voor Koninkrijksrelaties lijkt de impact op de natuur en biodiversiteit vooralsnog beperkt. De exacte en lange termijn schade aan de natuur is op dit moment nog niet vast te stellen.
Vraag 3
Welke maatregelen zijn reeds genomen om het onderwatermilieu, de kustnatuur en bewoners te beschermen tegen de olievervuiling en welke aanvullende maatregelen gaat u nemen?
Antwoord 3
In de eerder genoemde informerende brief staan zowel de preventief als correctief genomen maatregelen beschreven waaronder de ondersteuning van militairen. Daarnaast is beschreven hoe de monitoring vanuit de lucht en via satellieten voortgezet wordt. Afgaande op de verantwoordelijken ter plaatse is de situatie onder controle en zijn nadere maatregelen op dit moment niet nodig.
Vraag 4
Hoe schat u de risico’s op gezondheidsschade en sterfte in voor mens en dier?
Antwoord 4
Het risico op gezondheidseffecten voor de mens wordt als klein ingeschat en ook de impact op de natuur en biodiversiteit lijkt vooralsnog beperkt. De exacte en lange termijn schade aan de natuur is op dit moment nog niet bekend. Er is door het Openbaar Lichaam Bonaire aan de lokale natuurorganisaties gevraagd naar de verwachtingen van de lange termijn gevolgen op de natuur in relatie tot de olievervuiling.
Vraag 5
Klopt het dat de olie afkomstig is uit het verlaten tankschip Gulfstream?
Antwoord 5
Die kans is aannemelijk. Het is echter op dit moment niet uit te sluiten dat de substantie afkomstig is uit een andere bron. Er zijn geen feiten die stellig onderbouwen dat het uit de Gulfstream komt. Resultaten vanuit het laboratoriumonderzoek moeten daar duidelijkheid over geven. Die resultaten zijn nog niet bekend.
Vraag 6 Wat kunt u doen om de veroorzaker van de ontstane schade aansprakelijk te stellen en de ecologische aantasting als gevolg van dit ongeluk voor de langere termijn in kaart te brengen?
Antwoord 6
Er wordt bezien of er mogelijkheden zijn om schade te kunnen verhalen. Op dit moment ontbreekt het daarvoor nog aan voldoende informatie. Zo is de eigenaar van het schip nog niet achterhaald, mede omdat de sleepboot “Solo Creed” direct na het ontstaan van de lekkage is verdwenen.
De exacte en lange termijn schade aan de natuur is op dit moment nog niet bekend. Er is door het Openbaar Lichaam Bonaire aan de lokale natuurorganisaties gevraagd naar de verwachtingen van de lange termijn gevolgen op de natuur in relatie tot de olievervuiling.