Op het ‘gevaar’ af dat de blafkezenbrigade van een zekere politicus opnieuw op uw stukjesschrijver wordt afgestuurd, waagt deze – wat een geuzennaam trouwens – “tikvandaal” het toch weer Bonaire tot lijdend voorwerp van zijn pennenstreken te verheffen. Overigens niet om een “politiek gestuurde hetze” te voeren (zoals enkele Bonairiaanse influencers onafhankelijke berichtgeving framen) tegen de Almachtige Abraham, maar om de bevolking te waarschuwen: woont u op Bonaire, rept u dan over de digitale snelweg naar een webshop om zwemvesten en lieslaarzen in te slaan. En wellicht is het verstandig ook nog even naar het Chogogo Beach Resort te rijden om een paar zakken met zand te vullen. Wie weet bespaart u het hotel daarmee bovendien de boete voor het illegaal ophogen van het strand.
Waarom? vraagt u zich misschien af: we hebben toch een heuse Klimaattafel, de reddingsboei die ons gaat behoeden voor natte voeten als gevolg van de zeespiegelstijging! Dat klopt, maar misschien doen de Bonairianen er goed aan toch maar zelf voorzorgsmaatregelen te nemen. Dat je niet al te zeer moet vertrouwen op de alertheid van de overheid is afgelopen week weer eens gebleken.
De lokale autoriteiten zaten als verschrikt in de koplampen van een aanstormende auto starende konijnen dagenlang via satellietbeelden toe te kijken hoe grote plakkaten gelekte olie richting het eiland dreven. Natuurorganisatie Stinapa en Rijkswaterstaat kwamen onmiddellijk in actie: zij sloten met drijvende vangarmen de kanalen van de magrovebossen af. En de overheid? Die zweeg. Zo kon het gebeuren dat zwemmers maandag nietsvermoedend bij Lac Bay te water gingen om er besmeurd met kleverige smurrie weer uit te komen en surfers hun hagelwitte plank opeens zwart zagen kleuren. Bij de Wild Bird Rehab werd al snel de eerste onder de olie zittende vogel binnengebracht. Velen kregen onmiddellijk de verschrikkelijke beelden van de olieramp van mei 2017 op het netvlies. Maar niet de overheid: die bleef zwijgen.
Danki Dios lijkt de schade aan Bonaires unieke schatkamer – de natuur onder en boven water – vooralsnog beperkt. Maar dat stond dinsdag toen het lokale bestuur eindelijk het stilzwijgen doorbrak, nog lang niet vast. Op de vraag waarom de bevolking niet eerder gewaarschuwd is, luidde het antwoord: “Om geen paniek te zaaien.” Bovendien was de olie in het weekend niet meer te zien, dus werd aangenomen dat die aan het eiland voorbij zou gaan… En daarom werd er ook geen bijstandsverzoek bij de Rijksvertegenwoordiger ingediend. Dat gebeurde pas woensdag toen duidelijk was dat rangers en vrijwilligers van Stinapa handen tekort kwamen om de op de stranden aangespoelde olie op te ruimen. Nul-komma-nada geleerd van 2017 dus. Misplaatste zelfoverschatting (nos mes por) of is het een cultuurdingetje: hulp vragen is een teken van zwakte?
Terug naar de Klimaattafel. In april 2023 adviseerde kwartiermaker Ed Nijpels de rijks- en lokale overheid als de wiedeweerga te bedenken hoe voorkomen kan worden dat grote delen van Bonaire – inclusief Kralendijk – in de loop van deze eeuw door de zee worden verzwolgen. We zijn bijna een jaar naar zee staren verder, maar de Klimaattafel is nog altijd niet gedekt. Kadushi dacht eerst nog dat de titel van Nijpels rapport – ‘Het is nooit te laat’ – te letterlijk is genomen. Maar wat blijkt: Bonaire en Den Haag kibbelen al die tijd al over wie onafhankelijk voorzitter moet worden. De vanuit het openbaar lichaam voorgedragen kandidaten zijn door het ministerie van EZK afgeserveerd en omgekeerd. Bovendien is Bonaire – surprise, surprise – de afspraak niet nagekomen een lokale high potential te recruteren met de gedachte dat die meelopend met Nijpels na enige tijd de rol van projectleider op zich zou kunnen nemen.
En het begon nog zo veelbelovend. Geheel tegen de gewoonte in nam het Bestuurscollege in mei 2022 het initiatief. Aanleiding was het gebrek aan Haagse aandacht voor de gevolgen van klimaatverandering voor het eiland. Minister Jetten (EZK) werd gevraagd om een kwartiermaker die kon helpen bij het opzetten van een Klimaattafel. Na kilometers heen en weer gemail door ambtenaren werd op 23 november 2022 Nijpels aangesteld als kwartiermaker. Op 8 mei 2023 bood deze zijn eindrapport aan. Bij die gelegenheid zegde Jetten toe meteen met Bonaire op zoek te gaan naar een onafhankelijk voorzitter die de Klimaattafel verder zou gaan vormgeven. Sindsdien zijn de partijen het niet eens kunnen worden over kandidaten die de revue passeerden. Om de impasse te maskeren, is voor de vorm eilandsecretaris Chris Frans tot tijdelijk voorzitter gepromoveerd, maar die heeft al een overladen takenpakket, zeker sinds het Bestuurscollege de mandaten van diensthoofden bij hem heeft belegd.
Vier maanden geleden liet Jetten de Tweede Kamer weten dat “binnen afzienbare tijd” een voorzitter te benoemen. Op 9 april debatteert de Kamercommissie voor Koninkrijksrelaties met staatssecretaris Van Huffelen en de ministers Jetten en Harbers (I&W) over de gevolgen van klimaatverandering voor de Caribische delen van het Koninkrijk waarbij ook de aanbevelingen van Nijpels op de agenda staan. Een aantal bezorgde Bonairianen heeft er begrijpelijkerwijs geen fiducie in en is samen met Greenpeace een rechtszaak tegen de Staat der Nederlanden begonnen om het kabinet te dwingen de klimaatrisico’s voor Bonaire serieus – dus niet alleen met mooie woorden – te nemen. Tot die tijd is het devies: zandzakken voor de deur!
Kadushi is het buitenbeentje van DossierKoninkrijksrelaties.nl: een stekelige rubriek die soms wel eens ‘au’ kan doen.
Lees HIER na een WOO-verzoek vrijgegeven documenten inzake de Klimaattafel Bonaire