Bonaire – Het lidmaatschap van de Eilandsraad moet erkend worden als een voltijdbaan met een dito salaris. Dat is een van de wensen waarmee een 15 man/vrouw sterke Bonairiaanse delegatie naar de werkconferentie reist die volgende week in Nederland wordt gehouden.
De Eilandsraad heeft een zogeheten ‘whitepaper’ vastgesteld met de wensen/eisen ten aanzien van de modernisering van de WolBES en FinBES. De werkconferentie is bedoeld als afronding van het consultatieproces over de herzieningswet waaraan 3 jaar is gewerkt en talloze overleggen met de eilandsbesturen zijn gewijd. De door staatssecretaris Van Huffelen voorgestelde aanpassingen zijn er vooral op gericht het zelfbestuur van de eilanden te versterken en bureaucratie te elimineren.
De door Bonaire vastgestelde definitieve versie van het ‘whitepaper’ is aanzienlijk gematigder dan de voorstellen die interim-griffier De Wolff en gedeputeerde Abraham eerder in een ‘memorandum’ aan de Eilandsraad voorlegden. Zo is het voorstel om de eilanden jaarlijks 1,5 promille van de Rijksbegroting (voor Bonaire komt dat neer op 650 miljoen euro) uit te keren niet meer terug te vinden. Ook de eis dat er geen nationale wetgeving mag worden ingevoerd zonder de expliciete toestemming van de Eilandsraad heeft de eindversie niet gehaald. Het pleidooi voor een ‘Bestuurlijk Comité’ voor het beslechten van geschillen met het Rijk is eveneens gesneuveld.
Voorts valt op dat Bonaire zegt niet langer te willen tornen aan de bestaande staatkundige structuur, waaruit kan worden opgemaakt dat het Finse ‘Aland-model’ niet meer wordt nagestreefd. Bonaire wil geen “kopie van een Nederlandse gemeente worden” en ook geen bijzondere gemeente of openbaar lichaam genoemd worden, maar “Boneiru”, een “sui generis met maximale autonomie.” Voor bestuurlijke en financiële samenwerking met het Rijk moet een zelfstandig bestuursorgaan komen, waarin de eilanden vertegenwoordigd zijn.
Het Haagse voorstel om de Eilandsraad stapsgewijs uit te breiden naar 19 zetels wordt verworpen. Bonaire wil hooguit een paar extra raadsleden die dan wel fulltime betaald worden. Het aantal gedeputeerden stelt het eiland zelf vast en raadsvergaderingen worden voortaan niet meer door de gezaghebber voorgezeten door een aan te wijzen Eilandsraadslid.
Het ‘comply or explain’ principe gaat als het aan de Eilandsraad ligt overboord. Alleen als beargumenteerd kan worden dat nationale wet- en regelgeving in het belang van de eilanden is, wordt deze van kracht. Meer zeggenschap wordt opgeëist op typische landsaangelegenheden zoals volksgezondheid, onderwijs, sociale zekerheid, buitenlandse betrekkingen en sport (het onder eigen vlag deelnemen aan internationale evenementen). Bonaire wil een Permanente Vertegenwoordiger in Den Haag, een eigen Staatsraad, de mogelijkheid te lenen en een einde aan preventief financieel toezicht.
Opmerkelijk: het whitepaper bevat ook voorstellen die niet onder de agenda van de werkconferentie (WolBES/FinBES) vallen zoals het afremmen van de immigratie. Nieuwkomers komen pas na 5 jaar “onder strikte voorwaarden” in aanmerking voor een permanente verblijfsstatus indien zij voldoende zijn ingeburgerd en het Papiaments beheersen. Gedurende de eerste 5 jaar mogen zij geen onroerend goed bezitten.
De opzet van Bonaire om bij de werkconferentie met Sint Eustatius en Saba een gesloten front tegen het ministerie te vormen is niet gelukt. Die twee eilanden weigerden het door Bonaire tijdens de BES-top op Sint Maarten gepresenteerde statement te ondertekenen, reden waarom de eilanden elk voor zich hun standpunt naar Den Haag hebben gestuurd.
Lees HIER de eindversie van het whitepaper
Lees HIER het eerdere memorandum
Eilandsraad vond 350.000 euro niet genoeg
Het besluit van de Eilandsraad van Bonaire het budget voor fractievergoedingen met ruim 550.000 dollar te verhogen, is in een nog vreemder daglicht komen te staan. Het argument voor de verhoging dat de Eilandsraad op minder ambtelijke ondersteuning kan rekenen dan gemeenten in Nederland is al eerder doorgeprikt: de eilandgriffie van Bonaire is twee keer groter dan die van gemeenten tot 40.000 inwoners. Bovendien, zo blijkt uit de ontwerp-herzieningswet WolBES, had de Eilandsraad reeds de toezegging van staatssecretaris Van Huffelen dat het ministerie jaarlijks 350.000 euro beschikbaar stelt voor extra ondersteuning van eilandsraadsfracties op Bonaire, Sint Eustatius en Saba.
In commissieverband is op 15 september gesproken over een verhoging van het budget voor de fractievergoedingen van 245.157 dollar naar 310.000 dollar. Daarbij is met geen woord gerept over de toegezegde extra bijdrage uit Nederland. In de besluitvormende vergadering van 3 oktober stemde de Eilandsraad zonder nota van wijziging in met het besluit de regeling niet zoals in de concept-verordening met 65.000 dollar te verhogen, maar met 550.000 dollar. Dat besluit is bij staatssecretaris Van Huffelen verkeerd gevallen. Zij laat de gang van zaken onderzoeken, maar heeft de hoop uitgesproken dat de Eilandsraad het besluit uit vrije wil intrekt. De kwestie komt aan de orde tijdens de ‘werkconferentie’ die van 4 t/m 6 maart over de WolBES/FinBES wordt gehouden.