Philipsburg – De manier waarop Bonaire zijn ideeën voor een ‘samenwerkingslichaam’ aan Sint Eustatius en Saba probeert op te dringen, heeft bij die twee laatste wrevel gewekt. In het ‘finaal ontwerp’ van de eilandsverordening ‘Gemeenschappelijke Regeling Bonaire, Saba en Sint Eustatius 2024’ verschaft Bonaire zich een dominante rol om ook namens de andere eilanden te onderhandelen met o.a. ministeries.
Het document kreeg gedurende de vorige week op Sint Maarten gehouden BES-top zo veel kritiek dat het rood ziet van de doorhalingen en het daardoor ook niet meer is gelukt een versie vast te stellen waarin alle delegaties zich kunnen vinden. Aan bovenwindse zijde valt te beluisteren dat Bonaire ‘doordraaft’ en te veel macht naar zich toe probeert te trekken. Bonaire vindt dat Statia en Saba de voortgang vertragen, o.a. door te laat input te leveren.
Door complete artikelen ging een rode streep.
Over vrijwel elke passage lopen de standpunten uiteen, inclusief futiliteiten zoals de volgorde waarin de eilanden worden genoemd. Maar de meeste argwaan gaat uit naar de wens van Bonaire een geheel nieuwe organisatie in te richten onder de titel ‘Caribische Coördinatie Raad’. Die krijgt, aldus het voorstel, onder leiding van een door Bonaire te benoemen ‘secretaris-generaal’ een ambtelijk apparaat van ‘tenminste’ 9 voltijdmedewerkers, kantoren op alle drie eilanden, met nogal vergaande bevoegdheden om uit naam van de eilanden naar buiten te treden en een eigen begroting waarvan 60% voor rekening van Bonaire komt, 30% voor Statia en 10% voor Saba.
Het algemeen bestuur moet gaan bestaan uit alle eilandsraadsleden die op hun beurt weer een dagelijks bestuur aanstellen. Om Statia en Saba warm te maken voor deze opzet mogen zij de eerste voorzitters voor beide organen leveren. De ‘secretaris-generaal’ en de medewerkers krijgen een baangarantie. In het geval het samenwerkingslichaam wordt opgeheven, kunnen zij een aanstelling claimen bij een openbaar lichaam naar keuze.
Adviseurs hebben erop gewezen dat er staatsrechtelijk het nodige rammelt aan het concept. Hoewel het ‘samenwerkingslichaam’ bedoeld is om de Eilandsraden te faciliteren, staat het – als het aan de opstellers van de concept-regeling ligt – ook ten dienste van de Bestuurscolleges. Die krijgen, in strijd met het principe van dualisme, zelfs de macht om voor de Eilandsraad te besluiten uit het samenwerkingsverband te treden. Terzijde: het eiland dat eruit stapt, moet nog wel jaren blijven meebetalen aan de instandhouding van het apparaat. Ook op andere onderdelen is er sprake van vermenging van verantwoordelijkheden. Dat gold overigens voor de top zelf ook: daaraan werd actief deelgenomen door gedeputeerden.
De afgevaardigden van Statia en Saba voelen zich overvallen. Zij ontvingen het ‘finaal concept’ pas de avond voor de start van de BES-top en, hoewel in de verordening staat dat de talen van het samenwerkingslichaam Engels, Papiaments en Nederland zijn, was er voor hen alleen een Nederlandstalige versie. Zij hebben vele tientallen wijzigingen voorgesteld. Opmerkelijk is dat de lijst van beleidsterreinen waarop het samenwerkingslichaam actief zou mogen zijn, volledig is geschrapt.
Klik HIER voor het oorspronkelijke ‘finaal concept’
Klik HIER voor de versie met doorhalingen
Lees ook: BES-top wordt flop