Hoe anders zou het Koninkrijk er voor hebben gestaan als de stemgerechtigden in Europees Nederland even wijs hadden gestemd als hun landgenoten in Bonaire, Sint Eustatius en Saba. Dan had er al voor de Kerst een kabinet Jetten van D66, GroenLinks-PvdA en ChristenUnie op het bordes gestaan, steunend op een comfortabele meerderheid van 83 zetels. In de nationale uitslag is dit trio echter op een schamele 37 zetels blijven steken. De kiezers in de bijzondere gemeenten wezen de VVD nipt aan als grootste oppositiepartij (18 zetels), op slechts 1 zetel gevolgd door de PVV. Nog enkele opmerkelijke verschillen met de landelijke uitslag: BIJ1 en BVNL/Van Haga hebben in Caribisch Nederland wel de kiesdrempel gehaald, maar de SP, SGP, Denk en JA21 weer niet. Alleen de BBB is op de eilanden nagenoeg even (im)populair als in continentaal Nederland.
De kiezers op de BES-eilanden liepen ook dit keer niet warm (opkomst ca. 22%) om hun stempel op de samenstelling van de Tweede Kamer te drukken. Stempel drukken? Ja, met zo weinigen als ze zijn, hebben ze wel degelijk de macht over een zetel meer of minder. Zo bleek gisteren bij de bekendmaking door de Kiesraad van de officiële uitslag dat D66 slechts 160 stemmen tekort komt voor een 10e zetel. Sterker nog: als de stemmers in Caribisch Nederland de rijen hadden gesloten, had er volgende week zo maar een ‘eigen’ Kamerlid kunnen worden beëdigd. De eilanden tellen 17.568 stemgerechtigden. 17.388 voorkeursstemmen waren genoeg geweest om een eilandgenoot het parlement binnen te loodsen. De kiezers met Caribische roots die in Europees Nederland wonen meegerekend geen mission impossible.
De eilandelijke uitslag is overigens pijnlijk voor uw stukjesschrijver. Vanaf deze plek heeft Kadushi regelmatig zijn stekels uitgeslagen naar staatssecretaris Van Huffelen omdat ze volgens hem niet genoeg doet voor de bestaanszekerheid (het nieuwste multi-interpretabele modewoord in politiek Den Haag) op de eilanden. De inwoners zijn het daarmee volstrekt oneens. Maar liefst 724 van hen beloonden haar, ondanks dat ze als lijstduwer (ver weggestopt op het toch al zo onhandelbaar grote stembiljet) lastig was te vinden. Dat is een aantal waar menig lokale lijsttrekker bij eilandsraadverkiezingen alleen maar van kan dromen.
Wat meer verbaast of beter gezegd verbijstert is dat de op een na populairste landelijke Haagse politicus PVV-leider Geert Wilders is. Wie zijn die 425 aanhangers, van wie 407 (!) alleen al op Bonaire? Zijn dat kiezers die hun eiland werkelijk waar toewensen op Marktplaats.nl te worden gedumpt? Zijn het op een niet zo nette wijze stinkend rijk geworden Hollanders die naar Bonaire zijn verhuisd in de hoop aan de grijpgrage vingers van de Nederlandse belastingdienst te ontsnappen? Onwaarschijnlijk lijkt het dat het, net als Wilders zelf, racisten zijn. Want dan ga je toch niet tussen volgens de PVV-definitie “niet-echte Nederlanders” wonen…
Mede door hun toedoen krijgt het land in plaats van een Cariben-vriendelijke regering een door een onaangenaam rechts gedomineerd landsbestuur dat de Caribische delen van het Koninkrijk nóg stiefmoederlijker gaat behandelen dan Rutte 1 t/m 3 al deden. Het geeft te denken dat beroepsaarzelaar Omtzigt niet van Wilders heeft geëist dat die zijn wens laat varen de eilanden het Koninkrijk uit te schoppen.
Als het in een beschaafd land voor godsonmogelijk gehoudene werkelijkheid wordt – een minister-president voor wie polariseren een verdienmodel is – is dat mede te danken c.q. te wijten aan Bonaire. Zonder Bonaire zou oud-minister Ronald Plasterk (PvdA) immers nooit door Wilders zijn voorgedragen als verkenner. De twee liepen elkaar afgelopen zomer tijdens hun vakantie in Kralendijk tegen het zongebrande lijf. Het gezamenlijke diner, in gezelschap van beider echtgenotes, is kennelijk in de smaak gevallen. Zo goed zelfs dat het ‘ome Roon’ wordt toevertrouwd de weg te plaveien voor een ultrarechts kabinet van PVV, VVD, NSC en BBB.
Velen op de eilanden zullen zich Plasterk nog wel herinneren. Het pedante manneke heeft een onuitwisbare indruk achtergelaten als de meest mislukte portefeuillehouder van Koninkrijksrelaties ooit. Iconisch is de foto van de minister die het Bestuurskantoor via de achterdeur ontvluchtte om, alsof de duivel hem op de hielen zat, het Wilhelminaplein over te sprinten naar zijn met draaiende motor gereedstaande dienstauto. Alleen maar om een handjevol luidruchtig, maar vreedzaam tegen armoede protesterende Bonairianen te ontlopen.
Plasterk op de vlucht… (Archieffoto: Stephan Kogelman)
In de Tweede Kamer kwam hij geregeld met partijen in botsing omdat hij ten aanzien van de schrijnende armoede op de eilanden geen enkele ambitie toonde. De Eerste Kamer moest er zelfs aan te pas komen om zijn verzet tegen de invoering van kinderbijslag te breken en af te dwingen dat er een onderzoek kwam naar een sociaal minimum. Het deed toenmalig D66-voorman Alexander Pechtold een keer hardop verzuchten of Plasterk misschien niet minister van, maar tegen Koninkrijksrelaties was.
Wel hypocriet dat heren die hun afkeer van de in hun ogen corrupte boevennesten delen, er wel hun vakantie willen doorbrengen.
Kadushi is het buitenbeentje van DossierKoninkrijksrelaties.nl: een stekelige rubriek die soms wel eens ‘au’ kan doen.