Door René Zwart
Dat was even schrikken: er kan wel eens een streep gaan door de invoering in van een leefbaar sociaal minimum in Caribisch Nederland. Althans, het Antilliaans Dagblad, toch de meest serieuze krant van de Cariben, kopt vandaag dat nieuwe verhoudingen in de Tweede Kamer “roet in het eten kunnen gooien”. Het artikel is gebaseerd op een uitzending van de Bonairiaanse radiozender Megahit FM waarin de gevolgen van de grote winst van de PVV werden geanalyseerd.
De conclusie: de nieuwe Kamer zou wel eens het besluit het minimumloon per 1 juli 2024 te verhogen naar het sociaal minimum (1.750 dollar) kunnen terugdraaien. Gelukkig maar dat de analyse van radiomaker Martijn Hisschemöller niet deugt. De Kamer heeft namelijk niet, zoals hij beweert, per motie voor het sociaal minimum gestemd. Als dat wel zo zou zijn, had hij een punt gehad, want regeringen kunnen moties naast zich neerleggen. Er was echter geen motie, maar een amendement. Geen verzoek, maar een in beton gegoten besluit. De invoering van het sociaal minimum is dus nu al in de wet verankerd.
Natuurlijk, wetten kun je veranderen. Maar dat is in het geval van het sociaal minimum hoogst onwaarschijnlijk. Een nieuwe regering heeft wel andere prioriteiten. En als zij toch een streep zou willen zetten door het sociaal minimum, is er een tijdrovend wetgevingstraject vereist, inclusief het inwinnen van advies van de Raad van State. Zelfs als de nieuwe Tweede Kamer met zo’n wetswijziging zou instemmen, is er altijd nog de Eerste Kamer. Als daar een meerderheid het al onrechtvaardig vindt dat Aruba en Curaçao een hogere rente over hun coronalening moeten betalen, zal het schrappen van het sociaal minimum helemaal kansloos zijn.
Bovendien speelt de tijd in het voordeel van het sociaal minimum. De wet wijzigen gaat, zelfs als tegen alle verwachtingen in reeds binnen een paar maanden een nieuwe kabinet aantreedt, nooit voor 1 juli lukken. Het schrappen van het sociaal minimum ná de invoering ervan zou de PVV misschien nog wel willen, maar dat zal geen rechter – na toetsing aan het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens – toelaten. In die zin is het verstandig dat de Bonairiaanse consumentenorganisatie Unkobon haar rechtszaak tegen de Staat nog even niet definitief intrekt.
Dat lokale media waarschuwen voor de gure wind die vanuit Den Haag richting het Caribisch deel van het Koninkrijk kan gaan waaien, is terecht. Maar om op grond van onjuiste informatie burgers schrik aan te jagen op zo’n gevoelig onderwerp als armoede is ronduit onverantwoord. Radio- en krantenmakers kunnen beter eilandbestuurders opjutten gehoor te geven aan de uitnodiging van staatssecretaris Van Huffelen de komende maanden nog zo veel mogelijk afspraken te maken. Want dat wordt met een door de PVV gedomineerd kabinet een stuk lastiger.
Voor een aantal in de pijplijn zittende plannen is het waarschijnlijk al te laat. Een van de belangrijkste is de invoering van WW op de BES-eilanden. Ook de introductie van een ‘sociaal tarief’ voor intereilandelijke vluchten sneuvelt vermoedelijk. Budget voor het beschermen van Bonaire, Sint Eustatius en Saba tegen de gevolgen van klimaatverandering komt eveneens ter discussie te staan. Curaçao, Aruba en Sint Maarten moeten er rekening mee houden dat zij toch niet kunnen putten uit het Nationaal Groeifonds en de SDE++ subsidie ten behoeve van de energietransitie, want dat kan een PVV-kabinet in één vingerknip beslissen.
Tot slot: Het is niet de eerste keer dat lezers, luisteraars en kijkers in de Cariben op het verkeerde been worden gezet over wat zich in politiek Den Haag afspeelt. Er ligt een schone taak voor het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de kennis van de media op de eilanden van tijd tot tijd bij te spijkeren zodat ze het verschil tussen een amendement en een motie en andere Haagse eigenaardigheden leren kennen.
