Den Haag – Een nieuwe vrachthaven op Bonaire leidt tot lagere transportkosten. Of die kostenbesparing ook leidt tot lagere kosten van levensonderhoud voor de eilandbewoners is niet gegarandeerd. Ook is verder onderzoek naar de effecten op de natuur in de omgeving nodig. Dat stelt het Centraal Planbureau (CPB) in een vandaag verschenen rapport.
Het Openbaar Lichaam Bonaire (OLB) vroeg het CPB om te kijken naar de maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) die er lag voor het plan Vrachthaven Bonaire. Deze MKBA bestudeerde de kosten van een nieuwe vrachthaven in verhouding tot hun effecten op de economie, natuur en leefomgeving. In deze second opinion kijkt het CPB in hoeverre de MKBA een goed beeld geeft van de kosten en baten van verschillende alternatieven.
Nu meren zowel vrachtschepen als cruiseschepen aan bij de steigers in het centrum van Kralendijk, de hoofdstad van Bonaire. Voor het vervoer van containers naar Bonaire is een extra overslag op Curaçao nodig. Dit zorgt voor langere levertijden en hogere kosten. De MKBA onderzoekt twee nieuwe locaties voor de afhandeling van vrachtvervoer: het terrein van het Water Energie Bedrijf (WEB) en het terrein van het in 2021 failliet verklaarde olieopslagbedrijf BOPEC.
De onderzoekers van het CPB zien dat een nieuwe haven zeker effect heeft op de snelheid waarmee containers Bonaire bereiken. Ook dalen de transportkosten. De gevolgen voor de natuur, en in het bijzonder de fysieke effecten op de biodiversiteit en het koraal in de Caribische Zee, vraagt volgens het CPB om een nadere uitwerking in een Milieueffectenrapportage (MER). Daarbij zou er ook gekeken moeten worden naar of en hoe deze gevolgen verlicht of gecompenseerd kunnen worden.
Wie gaat profiteren van lagere transportkosten, is volgens het CPB nog onduidelijk. Het is de vraag of Bonairianen profiteren doordat consumentenprijzen omlaag gaan of dat het bedrijfsleven er extra geld door verdient. De verdeling hangt af van hoeveel concurrentie er in het vrachtvervoer naar het eiland is en welk ander beleid ten aanzien van de haven en marktwerking er wordt afgesproken door het OLB. Het CPB stelt dat afspraken over havenbeleid en marktwerking heel nadrukkelijk een rol moet spelen bij het besluit over een nieuwe haven, en niet pas achteraf.