Den Haag – Tweede Kamerleden Don Ceder (CU) en Jorien Wuite (D66) hebben een amendement ingediend om de meest urgente adviezen waaronder invoering van een sociaal minimum van de Commissie Thodé per 1 juli 2024 door te voeren. Het amendement is bij de stemming over 2 weken verzekerd van een ruime Kamermeerderheid.
Zij stellen voor 4,2 miljoen euro (extra) uit te trekken voor het verder verhogen van het minimumloon en de uitkeringen plus nog eens 4,2 miljoen om de werkgevers te compenseren voor de extra personeelslasten. Dat zou voldoende moeten zijn om het minimumloon en de daaraan gekoppelde uitkeringen waaronder onderstand op te trekken naar het sociaal minimum zoals dat door het in opdracht van de Commissie Thodé door het Nibud is berekend.
Ceder en Wuite dienden het amendement vanavond in het kader van de behandeling van de begroting van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in. Zij hebben in de begroting 2024 van SZW voldoende dekking gevonden. CDA ,PvdA/GroenLinks, SP, PvdD, DENK en het lid Gundogan staan achter het amendement.
In het debat verklaarde minister voor Armoedebeleid Carola Schouten te snappen dat op de eilanden het gevoel leeft door Den Haag over het hoofd te worden gezien en dat gevoel ook terecht te vinden. “Ze verdienen een waardig en gelijkwaardig sociaal minimum. Dit kabinet zal niet alle aanbevelingen van de Commissie Thodé kunnen uitvoeren. Er ligt ook nog een taak voor het volgende kabinet, maar wij zullen doen wat we kunnen doen.”
Schouten herhaalde de toezegging dat het kabinet binnen enkele weken met een inhoudelijke reactie op het rapport van de Commissie Thodé komt.
Reactie Don Ceder en Jorien Wuite
Don Ceder (ChristenUnie): “Het is simpel: inwoners in Caribisch Nederland hebben recht op een toereikend inkomen. Helaas was dat jarenlang niet vanzelfsprekend. Gelukkig is er nu een meerderheid van de Kamer die dit onrecht snel wil rechtzetten. Mensen op de eilanden hebben vaak twee of drie banen en leven zelfs dan nog ruim onder de armoedegrens. Dat is onbestaanbaar. Werk moet lonen. Het is de hoogste tijd dat mensen op Bonaire, Saba en Sint-Eustatius beschermd worden door een menswaardig sociaal minimum. Hoewel er nog veel gedaan moet worden, zetten we hiermee wel een forse stap richting gelijkwaardigheid.”
Jorien Wuite (D66): “De kosten van levensonderhoud op de eilanden zijn gigantisch. Ik kan het moeilijk verdragen dat mensen hier niet kunnen rondkomen, zelfs niet wanneer zij twee of drie banen hebben. Want dat heeft grote gevolgen. Ouders hebben geen tijd meer om hun kinderen te helpen met huiswerk. Kunnen geen gezond eten kopen. Bouwen schulden, of hebben geen geld om sportlessen voor hun kinderen te betalen. Geen enkel kind mag in armoede opgroeien, zij zijn immers de nieuwe generatie die de eilanden verder dragen. Met dit voorstel zetten we – samen met de ChristenUnie – de grote stap vooruit naar rechtvaardigheid voor de Nederlandse inwoners op Bonaire, Saba en St. Eustatius. Een wettelijk minimumloon, met sociale uitkeringen en aanvullend flankerend beleid om het mogelijk te maken”.
Toelichting Ceder en Wuite op het amendement
Met dit amendement beogen de indieners per 1 juli 2024 financiële middelen beschikbaar te stellen voor verhoging van de minimumlonen, en daarmee het sociaal minimum, voor de eilanden van Caribisch Nederland. Daartoe voegt dit amendement 8,4 miljoen euro toe aan de begroting Sociale Zaken en Werkgelegenheid voor het jaar 2024. De Commissie Sociaal Minimum Caribisch Nederland heeft zeer recent haar eindrapport gepubliceerd. Het is reeds lang bekend dat veel inwoners van Caribisch Nederland leven in slechte sociaaleconomische omstandigheden als gevolg van een te laag sociaal minimum of minimumloon en hoge kosten voor levensonderhoud. Dit wordt nogmaals bevestigd in het rapport van de commissie. Dit amendement strekt ertoe om 4,2 miljoen euro beschikbaar te stellen om de minimumlonen (en het sociaal minimum) te verhogen per 1 juli 2024 in lijn met de conclusies van de commissie Thodé. Voor een structurele tegemoetkoming voor werkgevers(lasten) wordt eveneens 4,2 miljoen euro beschikbaar gesteld zodat werkgevers in staat zijn de verhoging van de minimumlonen te kunnen dragen. Hiervoor wordt gekeken naar een verlaging van de premies.
Dekking voor dit amendement wordt voor 6,8 miljoen gevonden binnen de aanpak geldzorgen armoede en schulden op artikel 2 Bijstand, Participatiewet en Toeslagenwet voor het jaar 2023 (36435-XV) en voor 1,6 miljoen gevonden op de Algemene post. De verhoging van de minimumlonen voor de eilanden van Caribisch Nederland heeft doorwerking op verschillende delen van de SZW-begroting. Dit amendement maakt het totaalbedrag vrij. De indieners vragen het kabinet tevens het vrijgemaakte bedrag te verdelen over de relevante begrotingsartikelen en de doorwerking op de nominale ontwikkeling op H83 te verwerken. Dit amendement kan alleen een bedrag vrijmaken voor het voorliggende jaar, namelijk 2024. In totaal gaat het om 8,4 miljoen euro in 2024. De indieners verzoeken het kabinet de doorwerking in de jaren vanaf 2025 voor te bereiden, middels een groeipad dat oploopt tot structureel 17,4 miljoen euro. Structurele dekking wordt gevonden in de daarvoor beschikbare middelen op de Algemene post (14,4 miljoen euro) en amendement 36418-IX nr. 11 ter dekking van amendement 36410-XV nr. 7.