Den Haag – Het Cariben-hoofdstuk van het verkiezingsprogramma van BIJ1 leest als een verlanglijstje voor Sinterklaas.
Nederland moet de overheidsschulden van Curaçao, Aruba en Sint Maarten kwijtschelden en de portemonnee trekken voor herstelbetalingen, investeren in onderwijs en niet alleen de armoede op de BES-eilanden maar ook in de CAS-landen bestrijden. De Rijksministerraad wordt afgeschaft en Den Haag mag niet meer ingrijpen als er in Caribisch Nederland sprake is van wanbestuur.
Het was tot dit weekend ongewis of BIJ1 aan de Kamerverkiezingen zou deelnemen nadat Sylvana Simons, moe van het geruzie in de partij, er de brui aan heeft gegeven.
RADICALE GELIJKWAARDIGHEID EN HERSTEL IN HET KONINKRIJK
BIJ1 gelooft in een samenleving waar iedereen, of ze nu in het Europese of het Caribische gedeelte van het Koninkrijk wonen, een menswaardig bestaan leidt. Een bestaan vrij van armoede, racisme en andere vormen van onderdrukking. Een nieuwe realiteit waarin de doorwerkingen van kolonialisme en slavernij afgebroken zijn. Een nieuwe vorm van samenwerken met Aruba, Bonaire, Curaçao, Saba, Statia en Sint Maarten, waarin de belangen van de eilanden centraal staan. Een nieuwe relatie gebaseerd op antikolonialisme en radicale gelijkwaardigheid.
Het Nederlandse Koninkrijk is nog steeds een koloniale macht, zelfs als dit niet meer officieel zo genoemd wordt. In het Caribische deel van het Koninkrijk zijn de eilanden Bonaire, Statia en Saba sinds 2010 bijzondere gemeenten van Nederland, terwijl Aruba, Curaçao en Sint Maarten officieel autonome landen zijn binnen het Koninkrijk. Het Koninkrijk is officieel gelijkwaardig en de eilanden zelfstandig, maar de vuistregel is: “wie betaalt, bepaalt”. Oftewel: je doet wat Nederland wil en anders krijg je niks. Toen Aruba, Curaçao en Sint Maarten financiële hulp nodig hadden tijdens de coronapandemie, wilde de Nederlandse overheid alleen leningen geven, en alleen als alle eisen van Nederland gevolgd werden. Nederland deed hetzelfde toen Sint Maarten verwoest werd door Orkaan Irma. Dit moet radicaal anders.
BIJ1 strijd voor het herstellen en repareren van koloniale schade, en wil de eilanden de macht geven om dingen zelf te kunnen bepalen. Nederland heeft daarbij de plicht om, waar gewenst, de eilanden te ondersteunen zonder voorwaarden. Daarvoor heeft BIJ1 de volgende kernpunten voor ogen:
HERSTELLEN VAN KOLONIALE SCHADE
1. Alle schulden van de eilanden worden kwijtgescholden. Hier mogen geen eisen aan verbonden worden.
2. Nederland herstelt de schade van het slavernijverleden en de doorwerking daarvan in het heden. De excuses voor de slavernij en het kolonialisme, de invulling van het herstelproces en de uitkomsten worden juridisch bindend en vastgelegd in een consensusrijkswet
Herstelmaatregelen. Deze reparaties zullen zowel materieel als immaterieel zijn, maar de precieze invulling wordt besloten door de samenlevingen van de eilanden. Nederland ondersteunt dit proces volledig financieel en naar behoeftelogistiek.
3. Er komt aandacht voor ecologische schade tijdens herstelgesprekken. Voor alle zes de eilanden wordt onderzocht hoe Nederland de mogelijke effecten van klimaatverandering en klimaatschade, en de benodigde maatregelen kan financieren en faciliteren.
4. Er komt speciale aandacht voor mentale en geestelijke dekolonisatie. Het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties moet actief dekoloniaal en antiracistisch beleid voeren. Ook moet Nederland geld vrijmaken voor projecten om geïnternaliseerd racisme op de eilanden te adresseren. De exacte invulling wordt lokaal besloten.
5. Nederland doet op korte termijn grote investeringen in de onderwijssystemen op de eilanden. Bij het ontwikkelen van het onderwijs krijgen de eilanden alle ruimte om ook Caribische, Zuid-Amerikaanse en Pan-Afrikaanse perspectieven op het onderwijs mee te nemen.
RADICALE GELIJKWAARDIGHEID CENTRAAL STELLEN
1. Het Statuut wordt in overleg met de eilanden hervormd. Het uitgangspunt wordt een nieuw Statuut waar daadwerkelijke gelijkwaardigheid centraal staat. Nederland maakt dit financieel mogelijk.
2. Er komt onmiddellijk een bestaansminimum voor de Bonaire, Statia en Saba gebaseerd op de werkelijke levenskosten. Het minimumloon mag niet lager liggen dan het bestaansminimum. Kinderopvang wordt gratis en andere regelingen van het Nederlandse socialezekerheidsstelsel worden ingevoerd. Deze uitkeringen zijn hetzelfde of hoger dan in Europees Nederland. Er is speciaal aandacht voor het feit dat de levenskosten in het Caribische deel van het Koninkrijk hoger zijn dan in Nederland.
3. Er komt extra aandacht voor bestaansminima en armoedebestrijding op Aruba, Curaçao en Sint Maarten. Nederland neemt financiële verantwoordelijkheid, maar de overheden van de eilanden beslissen over de uitvoering.
4. Bewindslieden en ambtenaren die met Aruba, Bonaire, Curaçao, Saba, Statia of Sint Maarten te maken hebben, krijgen training gebaseerd op antiracisme en dekolonisatie.
5. Nederland biedt jongeren van de Caribische eilanden betere ondersteuning bij een studie in Nederland, zodat ze zich hier thuis voelen en hun studie succesvol kunnen afronden zonder studieschuld. Ook het aanvragen van studiefinanciering, het vinden van huisvesting en het wegwijs worden in de Nederlandse bureaucratie wordt toegankelijk gemaakt. Academische kennisuitwisseling binnen het Koninkrijk wordt blijvend gestimuleerd.
EILANDEN DE MACHT GEVEN
1. De Rijksministerraad wordt afgeschaft en vervangen door een nieuwe vorm van Koninkrijk-breed overleg, waar de relevante ministers van alle landen samenkomen en een gelijke stem hebben in alle genomen beslissingen.
2. De Nederlandse overheid mag nooit meer zomaar ingrijpen op Bonaire, Statia en Saba en democratisch gekozen besturen afzetten. De rol van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties wordt kleiner gemaakt, door de eilandsraden meer macht te geven in het vormen van lokaal beleid.
3. De autonomie van de overheden van Aruba, Curaçao en Sint Maarten wordt behouden en versterkt. Nederland dicteert niet meer hoe de eilanden bestuurd moeten worden. Westerse bestuurlijke eisen worden losgelaten.
4. Nederland maakt het een prioriteit om samen met Aruba, Curaçao en Sint Maarten op korte termijn een geschillenregeling binnen het Koninkrijk vast te leggen.
5. Alle parlementen in het Koninkrijk krijgen evenveel macht om wetsvoorstellen voor rijkswetten in te dienen. Deze worden voortaan in alle parlementen van de betrokken landen goedgekeurd. Nederland start gesprekken om samen met de eilanden tot een structurele oplossing voor het democratisch deficit te komen.