Gevoel voor humor kan de onbekende ambtenaar van het ministerie van BZK niet worden ontzegd met zijn opmerking dat het bij de verlenging van de coronaleningen een jaar geleden de bedoeling was dat Curaçao, Aruba en Sint Maarten deze op 10 oktober a.s. zouden aflossen, maar dat dit bij ander inzien toch niet mogelijk blijkt. Daarom is het spek- en bonenkabinet (immers demissionair) Rutte IV bereid de schulden te herfinancieren, voor langere duur en tegen een gunstige rente. Alleen zijn de zogenaamd autonome landen het niet eens met de voorwaarden en dus is er – na 8 maanden geruzie – nog altijd geen akkoord.
Alleen al aan liquiditeitssteun om de coronacrisis te overleven, staan Curaçao, Aruba en Sint Maarten voor bijna 1,2 miljard euro in het krijt bij Nederland. Dat is exclusief de paar miljard aan leningen die Den Haag na 10-10-10 tegen een lage rente heeft verstrekt om overzeese gaten te dichten zoals de aan list en bedrog ten onder gegane Girobank op Curaçao. En daar komt, zo weten we sinds kort, 600 miljoen euro bij om de leeggeroofde pensioenpot van Ennia aan te vullen. Het College financieel toezicht noemt die nieuwe, als lening vermomde schenking “zeer onwenselijk”, maar daar heeft de verantwoordelijke staatssecretaris geen boodschap aan.
Weet u nog: na de staatkundige hervorming van 2010 zou het afgelopen zijn met de subsidiestroom van Den Haag naar de Caribische landen. Die zouden – nadat Nederland nog wel even gauw 2,5 miljard euro aan Antilliaanse schuld had kwijtgescholden – voortaan hun eigen broek ophouden. Het geld is sindsdien alleen maar harder die kant op gaan stromen. Met dank aan het ministerie van Goedgelovigheid en een D66-staatssecretaris die met blanco cheques strooit. Was die in haar vorige functie maar zo gul geweest voor de slachtoffers van het kindertoeslagenschandaal…
Als haar ambtstermijn erop zit, kan de dame in kwestie vast nog als sprookjesvertelster aan de slag. Want beweerde zij gisteren na de ministerraad: die geleende miljarden moeten worden terugbetaald. Natuurlijk gaat er never nooit een cent worden afgelost. Ook al zal het door de bestuurders aan beide zijden van de oceaan worden ontkend, zo zal het gaan en niet anders. De zogenaamde leningen zullen ooit door Nederland als oninbaar worden afgeschreven, waarna het maken van nieuwe schulden door de landen – met net zo’n schone lei als in 2010 – van voren af aan begint.
Tenzij de Tweede Kamercommissie voor Koninkrijksrelaties woensdag in het debat met de staatssecretaris over de herfinanciering van de leningen en het extraatje vanwege Ennia eindelijk eens niet slechts gromt, maar een keertje doorbijt. De druk is groot nu ook de Nederlandse media hebben herontdekt dat het Koninkrijk een bodemloze put heeft die door Den Haag eindeloos wordt bijgevuld en hun lezers/luisteraars met de Kamerverkiezingen voor de deur zich realiseren dat zij het zijn die de rekening daarvoor betalen.
Een meerderheid in de Kamer stelde zich tot nu welwillend op. De kritiek mocht soms scherp zijn, er werd altijd weer met de hand over het hart gestreken. De vraag is of de stemming niet aan het omslaan is. Die herfinanciering gaan de partijen niet blokkeren, maar of ze nog genoegen nemen met de kwakzalvende praatjes van de staatssecretaris valt te betwijfelen. Zeker nadat Curaçao voor 5,7 miljard gulden aan openstaande belastingvorderingen heeft verscheurd en Aruba Nederland verwijt zich te willen verrijken door rente te heffen over de leningen.
Waardoor het in alle drie de Caribische landen financieel zo mis heeft kunnen gaan, is te herleiden tot het gebrek aan ontzag voor het College financieel toezicht. Het Cft praat voortdurend tegen West-Indisch dove oren. Aanbevelingen om hun huishoudboekjes op orde te krijgen, worden door de Caribische bestuurders categorisch in de passaatwind geslagen. En ze kunnen zich dat veroorloven, want het Cft heeft geen enkele stok achter de deur.
Het enige instrument dat de rekenmeesters bij de oprichting is toebedeeld is klikken: de staatssecretaris adviseren een aanwijzing te geven die het betrokken land dwingt de genegeerde aanbevelingen uit te voeren. Maar ook dat wapen is het Cft uit handen geslagen nadat de staatssecretaris haar in dit geval Arubaanse vriendinnen niet tegen de haren in durfde te strijken en die dus geen aanwijzing, maar een vrijbrief gaf vrolijk voort te gaan met geld over de balk smijten. En ook nu weer met de redding van Ennia heeft de staatssecretaris lak aan het deskundige oordeel van het Cft.
Het financieel toezicht is failliet, eigenlijk net als de overheden van Curaçao, Aruba en Sint Maarten. Alleen konden die altijd terugvallen op een naïeve suikeroom die de verwende neefjes en nichtjes keer op keer hun zin gaf. In elk geval tot nu.
Kadushi is het buitenbeentje van DossierKoninkrijksrelaties.nl: een stekelige rubriek die soms wel eens ‘au’ kan doen.