Belasting betalen is voor de dommen, hoor je patserige types wel eens snoeven. Ze steken hun omgeving de ogen uit met een bolide ter waarde van een riante villa, een verzameling dure klokkies en een grondig verbouwde echtgenote met een pluizig handtasje-op-pootjes. Gelukkig snapt de overgrote meerderheid wel dat van belastingen nuttigheden worden betaald als onderwijs, zorg, wegen, politie en brandweer. Des te bizarder is het ‘beleid’ van Curaçaos minister van Financiën Javier Silvania. Hoewel de regering geld tekort komt om basisvoorzieningen overeind te houden, heeft de bewindsman het land honderden miljoenen door de neus geboord.
In februari maakte Silvania op de hem gebruikelijke wijze – via Facebook – bekend alle openstaande belastingaanslagen van voor 2018 te verscheuren. Bij elkaar opgeteld ging het om een bedrag van 5,7 miljard gulden. Ja, je hoeft de minfin niet te vertellen hoe je veel likes oogst. Al snel werd duidelijk dat het een onemanshow betrof. De collega’s in het kabinet, inclusief de premier, wisten nergens van. En als ze vooraf wel zouden zijn ingelicht, hadden ze waarschijnlijk geen benul gehad waar het over ging. Van geen van hen zal immers ooit worden vermoed het buskruit te hebben uitgevonden.
Bij de Belastingdienst zagen ze de schade wel onmiddellijk in. Een deel van de openstaande 5,7 miljard was na zo veel jaren weliswaar oninbaar (als gevolg van overlijden, faillissement of – een veelvoorkomend verschijnsel – vertrek met de noorderzon), maar om zo maar alles kwijt te schelden… Dus werd er onder het motto redden wat er te redden valt in alle haast een persbericht uitgestuurd om met terugwerkende kracht enkele uitzonderingen van toepassing te verklaren, onmiddellijk gevolgd door de eerste aanmaningen. Een aantal ontvangers stapte naar de rechter, met succes bleek vorige week.
Het Hof gooide er een persbericht tegen aan om uit te leggen dat het facebookdecreet van Silvania niet achteraf kan worden herroepen. Simpel uitgelegd (dan begrijpt ons aller Pik het misschien ook): Sinterklaas kan niet in februari terugkomen om de op 5 december uitgedeelde cadeautjes terug te vragen. En daarom veegde het Hof de later afgekondigde uitzonderingen van tafel. Kennelijk heeft de minfin zijn eigen deep throat in het gerechtsgebouw, want verdacht snel gaf hij – uiteraard op Facebook – zijn eigen van de realiteit losgezongen draai aan het vonnis.
De rechters hebben zijn besluit alle vorderingen van voor 2018 te schrappen onherroepelijk verklaard, dus riep hij zichzelf uit tot de grote winnaar. Dat het land door zijn onbezonnenheid honderden miljoenen minder kan investeren in bijvoorbeeld onderwijs en gezondheidszorg is kennelijk ondergeschikt aan het ego van dit bestuurlijke dwaallicht. Opmerkelijk genoeg namen lokale media diens trumpiaanse ontkenning van de werkelijkheid klakkeloos over. Je zou bijna denken dat uitgevers tot de groep behoren, die profiteert van de ministeriële flater, zich niet realiserend dat het hun eerlijk belasting betalende lezers zijn die de rekening betalen.
Minstens zo opmerkelijk is het dat de staatssecretaris van Koninkrijksrelaties zich kan vinden in het frame van Silvania dat het kwijtschelden van oudere belastingschulden de kans op het innen van nieuwere aanslagen vergroot. Lariekoek: de voorlaatste opschoning van 2015 heeft niet kunnen voorkomen dat in de 3 jaar erna de openstaande vorderingen alweer waren opgelopen tot 5,7 miljard. “De wijziging van het invorderingsbeleid (de stas vindt de term kwijtschelding misplaatst; red) zal een positief effect hebben op de belastingcompliance”, papegaaide ze de minfin na in haar antwoord op schriftelijke vragen van het zich zorgen makende Tweede Kamerlid Roelien Kamminga (VVD).
Bijvangst van het salomonsoordeel van het Hof is de conclusie dat de staatssecretaris de Kamer een rad voor ogen heeft gedraaid. Ze deed het immers voorkomen dat Silvania’s aankondiging op Facebook miljarden aan vorderingen door de versnipperaar te halen geen betekenis had: “De bevoegdheid hiervoor ligt bij de Ontvanger der Belastingen, niet bij de Minister van Financiën of de belastinginspecteur”, stelde ze Kamminga – naar nu blijkt niet naar waarheid – gerust. Om er ook nog aan toe te voegen dat niet alle vorderingen bij het afval zouden zijn gezet, want er gelden uitzonderingen…
Niet dus. De uitspraak van het Hof versterkt de verdenking dat de staatssecretaris zich wel erg gewillig voor het karretje van onbetrouwbare Caribische bestuurders (of is dat een pleonasme?) laat spannen. Zo werd het in de COHO-wet geregelde toezicht op het uitvoeren van noodzakelijke hervormingen (o.a. van de belastingdiensten) ingeruild voor we geloven u op uw blauwe ogen en smolt de Rijkswet Aruba financieel toezicht als sneeuw voor de zon. En daar komt nu dan bij dat – nota bene onder de neus van BZK-ambtenaren – de Curaçaose regering burgers en ondernemers met een slechte belastingmoraal met zeker honderden miljoenen beloont.
Tot nu toe heeft de Kamer, weliswaar zuchtend en steunend, keer op keer de smoezen van de staatssecretaris geslikt dat haar overzeese vrienden het voordeel van de twijfel verdienen. Misschien dat de staatssecretaris erop speculeert dat de leeglopende Kamer het te druk heeft met de koffers pakken, maar er komt nog een moment dat het parlement een grens kan trekken: meteen na het reces moet het parlement zich uitspreken over het herfinancieren van ruim 1 miljard euro aan leningen die ten tijde van de coronacrisis aan Curaçao, Aruba en Sint Maarten zijn verstrekt.
Na 8 maanden kissebissen zijn de landen het nog altijd niet eens kunnen worden over de voorwaarden. Terwijl de tijd dringt: zonder akkoord moeten de huidige leningen op 10 oktober worden afgelost. Toch maken Pisas, Wever-Croes en Jacobs een uitermate relaxte indruk. Ze hebben al zó vaak hun zin gekregen, dat ze er blind op vertrouwen dat Den Haag ook nu weer door de slappe knieën zal gaan. Daarom is niet uitgesloten dat Nederland nog een half miljard extra gaat bijpassen om de leeggeroofde pensioenkas van Ennia aan te vullen.
Kastechnisch is het geen probleem, want in het moederland krijgen ministers van Financiën geen kans de Belastingdienst tot hun persoonlijke speeltje te maken. Dat verklaart waarom de staat van onderwijs, zorg, sociale voorzieningen, infrastructuur en veiligheid er zo veel beter is dan op Curaçao. Dat zou voor het Openbaar Ministerie in Willemstad toch voldoende moeten zijn uit te vlooien of er in de kennissenkring van Silvania c.q. regeringspartij MFK zijn die na het vonnis van het Hof de vlag hebben uitgestoken.
Kadushi is het buitenbeentje van DossierKoninkrijksrelaties.nl: een stekelige rubriek die soms wel eens ‘au’ kan doen.