Den Haag – Het wordt nog een hele hijs om het Burgerservicenummer (BSN) in 2025 in Caribisch Nederland in te voeren.
Niet alleen moeten er 5 wetten worden aangepast, ook moeten de afdelingen Burgerzaken op Bonaire, Sint Eustatius en Saba het aan kunnen. Daarnaast speelt de afhankelijkheid van één softwareleverancier een rol, zo blijkt uit een voortgangsbrief die staatssecretaris Van Huffelen naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Desondanks houdt de bewindsvrouw vast aan haar streven “dat de inwoners van Caribisch Nederland in 2025 het BSN krijgen en DigiD kunnen gebruiken.”
Uit de brief van Van Huffelen
In mijn brief over de Werkagenda Waardengedreven Digitaliseren , die ik in november 2022 naar uw Kamer stuurde, benoem ik de digitalisering in het Caribisch deel van het koninkrijk als een van de vijf prioriteiten van kabinetsbeleid op het gebied van digitalisering. De komende periode is het beleid met name gericht op het op orde brengen van de noodzakelijke basis om verdere digitalisering mogelijk te maken. Zo wordt in Caribisch Nederland het BSN ingevoerd en krijgen Caribische studenten het BSN voordat ze in Nederland komen studeren. Ik licht beide punten hieronder toe.
De invoering van het BSN in Caribisch Nederland
Uw Kamer steunde in oktober 2021 met een grote meerderheid de motie van het lid Bromet c.s. die de regering verzoekt zo spoedig mogelijk wetswijzigingen aanhangig te maken, die nodig zijn om het BSN in Caribisch Nederland in te voeren. In overleg met de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba bereid ik de benodigde wetswijzigingen voor, die ik op 19 juni jongstleden in consultatie heb gebracht.
Na het verkennende onderzoek van Berenschot naar toekomstvarianten voor de identiteitsinfrastructuur in Caribisch Nederland, zijn er onderzoeken uitgevoerd door respectievelijk DSP en Pro Facto naar hoe invoering van het burgerservicenummer gerealiseerd kan worden. DSP onderzocht vooral de transitie en de impact voor wetgeving en organisaties. In het onderzoek door Pro Facto, dat een meer juridisch karakter heeft, werden twee oplossingsrichtingen nader bestudeerd: de eerste betrof het invoeren van het BSN door de Wet algemene bepalingen burgerservicenummer (Wabb) van overeenkomstige toepassing te verklaren voor Caribisch Nederland, de tweede betrof het invoeren van het BSN via artikel 31 Besluit BRP.
Aanpassingen in wet- en regelgeving
De afgelopen tijd is, voortbouwend op aanbevelingen uit genoemde onderzoeken, gewerkt aan een wetsvoorstel dat vier zaken regelt.
1. Inwoners van Caribisch Nederland krijgen een BSN en toegang tot digitale inlogmiddelen zoals DigiD.
2. Bedrijven in CN krijgen toegang tot digitale inlogmiddelen zoals e-herkenning.
3. Instanties die diensten leveren in CN, zoals de Belastingdienst Caribisch Nederland, mogen het BSN gebruiken (verwerken) in hun dienstverlening . Ook de eilandelijke diensten en overheidsdiensten in Europees Nederland kunnen het BSN van inwoners van Caribisch Nederland gebruiken.
4. Het BSN wordt opgenomen op de identiteitskaart BES.
Het wetsvoorstel bevat wijzigingen voor de Wet Basisregistratie Personen (Wet BRP), de Wet Basisadministraties persoonsgegevens BES (Wet Bap BES), de Wet algemene bepalingen BSN (Wabb), de Wet Digitale Overheid (Wdo) en de Wet identiteitskaarten BES (WIDk BES).
De wijziging van de Wet BRP is nodig om een juridische grondslag te creëren voor de inschrijving van inwoners van Caribisch Nederland in de Basisregistratie Personen. Dit is nodig omdat de BRP voor overheidsinstanties uitsluitsel moet kunnen geven of iemand een BSN heeft; de nieuwe groep mensen met een BSN (inwoners van Caribisch Nederland) wordt aldus geregistreerd in de BRP. De wijziging van de Wet Bap BES is nodig om het BSN daarnaast ook op te kunnen nemen in de persoonsregistratie van het openbaar lichaam, zodat gebruikers van die registratie (o.a. overheidsdiensten in Caribisch Nederland) ook toegang hebben tot het BSN. De wijziging van de Wabb is nodig voor een grondslag voor het verwerken van het BSN door overheidsorganen en andere gebruikers in Caribisch Nederland (de Wabb regelt nu alleen een grondslag voor gebruik in Europees Nederland). De wijziging van de Wdo is onder andere nodig in verband met gebruik van DigiD. De wijziging van de WIDk BES is nodig om het BSN op te kunnen nemen op nieuw uit te geven ID-kaarten BES (sédula’s).
Aanpassingen in systemen en processen
Naast wetgeving is het nodig om de technische en organisatorische voorzieningen te realiseren. Daarbij moet rekening gehouden worden met diverse aandachtspunten waarbij met name het absorptievermogen van de afdelingen burgerzaken op de eilanden en de afhankelijkheid van één softwareleverancier in het oog springt. In aansluiting op het wetgevingstraject ben ik deze zaken aan het uitwerken om zo invulling te geven aan de ambities in de Werkagenda Waardengedreven Digitaliseren. Ik streef ernaar dat de inwoners van Caribisch Nederland in 2025 het BSN krijgen en DigiD kunnen gebruiken.
BSN voor studenten uit het Caribische deel van het koninkrijk
In december 2020 vroeg de Nationale Ombudsman in zijn rapport ‘Kopzorgen van Caribische studenten’ aandacht voor de problemen die Caribische studenten ondervinden wanneer ze in Europees Nederland komen studeren. Een aantal stappen die studenten voor hun aanmelding moeten doorlopen is nu anders ingericht voor aankomende studenten die nog geen BSN hebben. Onder andere omdat iemand die geen BSN heeft geen DigiD kan aanvragen en geen andere zaken kan regelen waar het BSN voor nodig is. Het is op dit moment voor studenten nog niet mogelijk om buiten Nederland een BSN aan te vragen of toegekend te krijgen.
Registratie als niet-ingezetene en BSN verkrijgen via DUO (studiejaar 2024/25)
In februari 2022 steunde uw Kamer met algemene stemmen de motie van de leden De Hoop en Wuite om zonder wetswijzigingen Caribische studenten al voor hun komst naar Europees Nederland te voorzien van een BSN. Daarvoor wordt DUO aangewezen bestuursorgaan voor de inschrijving van niet-ingezetenen. DUO kan dan studenten inschrijven als niet-ingezetene. Daarmee beschikt de ingeschrevene over een BSN. De aanpassing van het Besluit BRP waardoor DUO een aangewezen bestuursorgaan wordt, wordt deze zomer vastgesteld. Na vaststelling van het Besluit is er nog tijd nodig om de systemen van DUO aan te passen. Daarna kan het Besluit in werking. Vanaf studiejaar 2024/25 kan dan via DUO een BSN worden verstrekt aan Caribische studenten die in Europees Nederland komen studeren voor ze in Nederland aankomen. Dit geldt voor zowel studenten uit de landen Aruba, Curaçao en Sint Maarten, als voor studenten uit de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba. De studenten uit Caribisch Nederland hoeven daarvoor dus ook niet te wachten op de wetgeving die het BSN invoert in Caribisch Nederland.
Overbrugging (studiejaar 2023/24)
Voor de Caribische studenten die in de zomer van 2023 naar Nederland komen geldt dat zij pas een BSN krijgen wanneer ze worden ingeschreven door de gemeenten waar zij gaan wonen. Als overbruggingsmaatregel heb ik de colleges van B&W gevraagd om zich in te zetten voor een vlotte verwerking van deze inschrijvingen zodat de studenten over een BSN kunnen beschikken kort nadat zij zich in Nederland bij hun woongemeente hebben gemeld. In overleg met alle betrokken instanties is ook het Informatieblad Caribische studenten aangepast aan de situatie in 2023 en zijn studenten geïnformeerd via belangrijke intermediairs, zoals scholen, begeleidende instanties en afdelingen burgerzaken. Daar waar de inschrijving niet vlot kan worden afgehandeld en de student daarom mogelijk in de problemen komt, zal RvIG ondersteuning bieden en samen met de betreffende gemeente naar een oplossing zoeken. Ook over de overbruggingsmaatregel zijn aankomende Caribische studenten via de media geïnformeerd en via een direct mail die door DUO aan Caribische studenten met recht op studiefinanciering is verstuurd.