Den Haag – Onmiddellijk nadat staatssecretaris Heijnen (Milieu) het rapport van de Inspectie Leefomgeving en Transport over de vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) in Caribisch Nederland naar de Tweede Kamer had gestuurd, publiceerden de eilandbesturen hun reactie. Die lagen klaar, want ze hadden vooraf inzage gekregen in het rapport.
Waar de Rijksdienst Caribisch Nederland een nogal verhullend persbericht verspreidde, hebben Bonaire en Sint Eustatius er geen moeite mee het boetekleed aan te trekken. Het Bestuurscollege in Kralendijk geeft zelfs ruiterlijk toe waar de huidige praktijk knelt: “Oneigenlijke bemoeienis van politiek met uitvoer moet worden voorkomen. Dit is in het belang van het eiland en de inwoners van Bonaire zodat gelijke gevallen ook gelijk worden behandeld.”
Saba zegt dankbaar te zijn voor het rapport, maar voegt er aan toe verrast te zijn door de harde toon en verwijst naar de complimenten die het eiland tijdens het bezoek van de inspecteurs kreeg. Opvallend is dat geen van de eilanden ingaat op de aanbeveling de uitvoering van de VTH-taken voor bouwen, milieu en natuur van de drie openbare lichamen onder te brengen bij één bestaande omgevingsdienst in Europees Nederland.
Directe aanleiding voor het onderzoek waren de twijfels over de professionaliteit en onafhankelijkheid van de vergunningverlening, toezicht en handhaving op Bonaire. Op verzoek van toenmalig gezaghebber Rijna gaf Heijen de ILT opdracht de situatie op alle drie eilanden door te lichten.
Bonaire: Harde conclusie
De Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving (VTH) bij het openbaar lichaam Bonaire (OLB) moet veel beter. Dat is de harde conclusie van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) “Nulmeting vergunningverlening, toezicht en handhaving door het openbaar lichaam Bonaire.” In Nederland worden dergelijke metingen bij omgevingsdiensten regelmatig gedaan. Deze nulmeting is een eerste toetsing voor Bonaire naar een heldere taak voor Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving (VTH). In oktober vorig jaar heeft de Gezaghebber om een dergelijk onderzoek gevraagd.
De bevindingen van de ILT zijn helder: de dienstverlening van OLB moet transparanter en sterk worden verbeterd. Oneigenlijke bemoeienis van politiek met uitvoer moet worden voorkomen. Dit is in het belang van het eiland en de inwoners van Bonaire zodat gelijke gevallen ook gelijk worden behandeld. Daarnaast dient tijdig te worden besloten op een aanvraag voor een vergunning. Ontbrekende beleidskaders moeten worden ingevuld zodat besluiten op een aanvraag kunnen worden getoetst aan heldere regels.
Belangrijke oorzaken zijn toegenomen regeldruk, explosieve groei aanvragen en complexiteit
van de dossiers. De afgelopen jaren is veel nieuwe rijks wet- en regelgeving geïntroduceerd en afgestemd wat leidt tot nieuwe processen en procedures. Ook is het aantal aanvragen voor een vergunning enorm toegenomen. Die groei heeft het ambtelijk apparaat niet bij kunnen houden.
Die achterstanden in expertise en capaciteit moeten nu worden weggewerkt.
Het Bestuurscollege (BC) neemt de conclusies van het ILT-rapport zeer serieus en is zich bewust van het belang van een snelle besluitvorming en actie in aansluiting op het ILT-rapport. Het BC zal dan ook voortvarend en toch tegelijkertijd zorgvuldig te werk gaan met de aanbevelingen uit het rapport. De komende drie maanden zal OLB goed kijken naar de uitvoerbaarheid van de aanbevelingen en een stappenplan uitwerken vanuit een Caribisch perspectief en met lokale benadering en in nauw overleg met ILT.
Inwoners en ondernemers van Bonaire hebben recht op goed functionerende ambtelijke diensten. De ambtelijke dienstverlening op ons eiland moet betrouwbaar en resultaat gericht zijn en het versterken van de organisatie en bedrijfsvoering is daarvoor een essentiële voorwaarde. Hier sluiten de aanbevelingen van ILT aan op de lijn die OLB al heeft ingezet met het verbetertraject VTH in de vorm van langjarige samenwerking (Twinning) met Gemeente Breda en de Omgevingsdienst Midden en West-Brabant om de bedrijfsvoering en Toezicht & Handhaving van OLB verder te professionaliseren en te versterken.
Het is aan BC, directie en medewerkers om gezamenlijk en eensgezind actie te ondernemen. Het BC zal de staatsecretaris van IenW verzoeken het OLB hier de benodigde tijd voor te geven. Het BC zal de Eilandraad periodiek informeren over de voortgang.
Statia: Zorgen bevestigd
In a first reaction to the report, Government Commissioner Alida Francis states: “The report clearly shows that we need to take urgent steps. We have expressed our concerns repeatedly in the past and we fully support the recommendations. It clearly shows that St. Eustatius cannot do this on its own. Fundamental problems ask for fundamental measures and this report shows us the way forward. Proper and transparent licensing and enforcement is not just vital for the protection of our natural environment and living space, it also helps us to protect our precious cultural heritage and improve our investment climate. It is also important that every decision on this will be taken in full cooperation with the local governments. It is a complex issue with several ministries and agencies involved, and we can only come to a sustainable, long-term solution in close cooperation with one another. We urge and encourage the state secretary to take the next steps.”
Saba: Verrast door toon
The Executive Council of Saba is thankful for the efforts by the team of ILT for its in-depth research on Saba. The Executive Council recognized that permits, inspection and enforcement of the most complex installations is a task where assistance by specialists is welcome. The Executive Council sees that experienced specialists from an environmental protection agency could be of great help in the processes with regard to, for instance, the airport, the harbor, the energy plant and the gas station.
Further consultations with the national government will be held about the advice to task an environmental protection agency for all permits, inspection and enforcement, also for simpler building permits and smaller routine installations. In those cases, local knowledge is of great importance.
The Executive Council of Saba is somewhat surprised by the harsh tone of the report, that does not seem to match with the actual situation on Saba, where the inspectors complimented the Public Entity Saba during their visit about how well organized the island is and how well the general situation in the built environment is.
In the conversations with the national government about the formal response to the report, the views of the Island Council and the Executive Council will be brought forward.