In de zondagse estafette-rubriek ‘Bericht uit…’ belichten columnisten uit de Caribische delen van het Koninkrijk bij toerbeurt de kanten van hun eiland waarvan zij vinden dat die de aandacht van alle koninkrijksburgers verdienen. Vandaag komt het bericht uit Saba.
Dodenherdenking
Door Anton Hermans
Op 4 mei worden de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog niet alleen in Europees Nederland, maar ook op Saba, Sint Eustatius, Sint Maarten, Bonaire, Aruba en Curaçao herdacht.
Op Saba was het 4 mei om 2 uur in de middag (dit wil zeggen 8 uur Nederlandse tijd in de avond) ook twee minuten stil op de Tweede Wereldoorlog-herdenkingsplek in The Bottom. Na de twee minuten stilte werden er kransen bij het oorlogsmonument gelegd door gezaghebber Jonathan Johnson en door leerlingen van zowel de lagere school als het voortgezet onderwijs. Wat opvalt is dat het aantal mensen dat de herdenking bijwoont ieder jaar toeneemt.
Het oorlogsmonument van Saba bestaat uit een plaquette van Thelma Esther Polak naast de inscriptie van de namen van 130 personen van de voormalige Nederlandse Antillen die tijdens de oorlog 1940-1945 omkwamen of werden vermoord. Een van de personen was Thelma Esther Polak, de op Saba geboren Joodse verpleegster die in 1943 in concentratiekamp Sobibor werd vermoord. De 11 overige Sabaanse slachtoffers die op The Monument staan vermeld, waren zeevarenden.
Bevrijdingsdag
Terwijl in Nederland overal bevrijdingsfestivals plaatsvonden en ’s avonds ter afsluiting in Amsterdam in het bijzijn van de Koninklijke Familie het 5 mei concert werd opgevoerd, bestond de viering op Saba uit slechts het Vrijheidsontbijt. Ook op Saba (en de andere eilanden in Caribisch Nederland) is dit het vrijheidsmaaltijd-initiatief van het Nationaal Comité een bekend fenomeen. Op Saba waren er diverse plekken waar inwoners met elkaar tijdens de vrijheidsmaaltijd het gesprek aan gingen over vrijheid en onvrijheid.
Onder de ruim 200 deelnemers aan dit jaarlijkse ontbijt waren onder meer leerlingen, personeel en ouders van het voortgezet onderwijs, vertegenwoordigers van de Saba Lions Club, het bedrijfsleven en de lokale overheid. Ook ruim 12 mariniers, die toevallig – vanwege een oefening – op het eiland waren, schoven aan bij het vrijheidsontbijt. Een van de meest bijzondere locaties waar een ontbijt klaar stond was bij Saba Cares. Daar gingen de deelnemers het gesprek aan met de bewoners van het verzorgingstehuis.
Vlagprotocol
Veel Nederlandse vlaggen zijn er niet en ook de Sabaanse vlaggen hingen zeker niet allemaal halfstok op de 4e mei en wapperen als gewoon op de 5e mei. Zowel de dodenherdenking als de bevrijdingsdag leeft niet echt onder de bevolking van Saba. Voor veel mensen was het een normale dag en de afzetting door de politie bij het monument tijdens de herdenking en de twee minuten stilte leverde slechts overlast op.
Het Comité 4 en 5 mei heeft vanuit Nederland speciaal voor de Caribische eilanden ontwikkeld lesmateriaal gestuurd, gericht op hogere klassen van het primair onderwijs met bijzondere filmpjes van getuigen uit de oorlog erbij. Misschien draagt dit eraan bij dat de jaarlijkse dodenherdenking bij The Monument en Bevrijdingsdag ook voor de rest van Saba meer gaat leven omdat men zich meer bewust is van de eigen geschiedenis. Dat meer mensen zullen weten dat die 130 namen op het monument onze mensen waren die zijn gestorven tijdens de Tweede Wereldoorlog.