Voor de gevolmachtigde ministers van Curaçao, Aruba en Sint Maarten vormt de maandelijkse Rijksministerraad hun finest hour. Bij wijze van spreken dan, want doorgaans wordt de agenda, de koffie met koekje meegeteld, er in een stief kwartiertje doorheen gejast. De Nederlandse bewindslieden hebben immers ook nog echt belangrijke zaken te doen in de aansluitende ministerraad. Voor hen is de RMR een ware verzoeking, zo blijkt uit een column van de politiek commentator van de Telegraaf Wouter de Winther.
“Sommigen spreken niet eens Nederlands. Ze rijden in grotere auto’s rond dan het Nederlandse kabinet, werken hooguit een dag per week en lezen teksten voor uit de eilanden die ze voor het eerst zien als ze hem uit de envelop halen,” klapten Nederlandse ministers uit de school tegenover de journalist voor wie de Haagse wandelgangen weinig geheimen hebben.
“Nadat voorgelezen vragen of statements zijn geadresseerd door de andere ministers, gebeurt het nogal eens dat die opmerkingen door de gevolmachtigd minister voor kennisgeving worden aangenomen en er niet een reactie op komt van de Caribische collega. De tekst is voorgelezen en daarmee zit het werk er kennelijk op”, vervolgt De Winther. Over de optredens van gevolmachtigde ministers doen al jaren tamelijk ontluisterende anekdotes de ronde.
Zoals over de eerste gevmin van het nieuwe land Curaçao, Sheldry Osepa. Volgens de overlevering heeft die het zwaar te verduren gehad als boodschappenjongen van het boevenkabinet Schotte. Vooral de ministers Donner en Kamp zouden Osepa met satanisch genoegen stevig op de korrel hebben genomen vanwege de strapatsen van zijn broodheer die zijn land in ruil voor een miljoen aan steekpenningen aan de Siciliaanse maffiabaas Corallo verkwanselde. De jonge, politiek onervaren advocaat zag er in de aanloop naar elke RMR uit alsof hij nachtenlang had liggen woelen. Hij trof het niet: de zorgen over het naar een bananenstatus afglijdende Curaçao waren zo groot dat werd besloten de vergaderfrequentie van de RMR te verdubbelen. De ontmanteling van de criminele organisatie in Forti moet de nachtrust van Osepa zeer ten goede zijn gekomen.
Na het demasqué van bendeleider Schotte keerde de rust in de Trêveszaal niet terug. Marvelyne Wiels lanceerde zichzelf, zwaaiend met een vermoedelijk vervalste voordracht en een bij elkaar gefantaseerde cv, tot gevmin. De voormalig postkamermedewerkster werd dermate gewantrouwd door RMR-voorzitter Rutte dat staatsgevoelige documenten over o.a. internationale verdragen buiten haar zicht werden gehouden. Het ontging haar geheel, want ze vatte haar functie vooral op als een vrijbrief om er op kosten van de Curaçaose belastingbetalers op los te reizen, uiteraard per businessclass en in de duurste hotels. Ondanks een zeer belastend accountantsrapport over haar financiële handel en wandel (waaraan ze de bijnaam Fraudelyne overhield) hebben de Staten het nooit aangedurfd aangifte te doen.
Het Nederlandse smaldeel in de koninkrijksregering sloeg de schrik vorig jaar opnieuw om het hart toen het kabinet Pisas een politieke junior – muziekleraar Carls Manuel – naar Den Haag afvaardigde. Na de tweede RMR die hij bijwoonde, vroeg een ambtenaar zich hardop af “uit welk circus ze die clown hadden gehaald”. Premier Pik verzocht om clementie: gun de jonge Carls de tijd het vak onder de knie te krijgen. Dat het na ruim anderhalf jaar oefenen nog niet zo goed lukt de instructies uit Willemstad helder over te brengen, is niet verwonderlijk. Zijne excellentie Manuel verjoeg de doorgewinterde staf uit het Curaçaohuis en bereidt zijn optredens in de RMR voor met zijn broer, dj The King.
Niet alleen Curaçao vaardigt rare snoeshanen af. Van Guillfred Besaril (Aruba) wordt gezegd dat hij weliswaar verbaal zijn mannetje stond, maar ook dat hij zijn hand nogal eens overspeelde: “Een praatjesmaker die dacht in zijn eentje slimmer te zijn dan hele RMR bij elkaar” vat een getuige samen. Zelfs zijn collega-gevmins vonden Besaril maar een opschepper. Zijn plotselinge vertrek werd dan ook door weinigen betreurd. De oud-politieagent verdween als een dief in de nacht nadat zijn beschermvrouwe annex premier Wever-Croes hem als een baksteen liet vallen. Zelfs zij kon niet langer de berichten over financieel gesjoemel op het Arubahuis negeren. Van het merendeel van de tien vertegenwoordigers van de Sint Maartense regering vraagt menigeen in Den Haag zich nu nog af wat de strategie achter hun benoeming geweest zou kunnen zijn. Ze hadden geen flauw benul van hun rol.
Uiteraard waren het niet allemaal stoethaspels. Er zijn er wel degelijk die zich naar behoren hebben gekweten van hun (bescheiden en zeker niet-dagvullende) taak. Een paar onderscheidden zichzelf zo positief dat ze er een mooie promotie aan overhielden. Zoals de bedachtzame Paul Comenencia die van het ministerie van Buitenlandse Zaken de eervolle uitnodiging kreeg consul-generaal in Rio de Janeiro te worden. Alfonso Boekhoudt werd als gouverneur afgezant van de koning op Aruba. En wat te denken van de niet op haar bekkie gevallen Jorien Wuite. Van haar acte de présence op het hoogste koninkrijkstoneel raakte D66-leider Sigrid Kaag dermate impressed dat ze bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 een verkiesbare plaats op de kandidatenlijst toebedeeld kreeg.
Dat de landen doorgaans kneusjes van de zalm naar de residentie uitzenden is misschien niet geheel onbegrijpelijk. Zolang Nederland in alles het laatste woord opeist in het Koninkrijk is de Rijksministerraad bij afwezigheid van een deugdelijke geschillenregeling een poppenkast, precies zoals politiek commentator De Winther raak typeerde.
Kadushi is het buitenbeentje van DossierKoninkrijksrelaties.nl: een stekelige rubriek die soms wel eens ‘au’ kan doen.
