In de zondagse estafette-rubriek ‘Bericht uit…’ belichten columnisten uit de Caribische delen van het Koninkrijk bij toerbeurt de kanten van hun eiland waarvan zij vinden dat die de aandacht van alle koninkrijksburgers verdienen. Vandaag komt het bericht uit Aruba.
Arm en ziek door de zorg
Door Anouk Balentina
In de afgelopen weken zag ik diverse berichten rondgaan op social media: een moeder die BBQ’s organiseert om geld te vergaren om haar zieke dochtertje naar het buitenland te kunnen brengen voor medische behandeling, een andere moeder verkoopt lootjes omdat haar zwaar autistische zoontje lokaal geen adequate behandeling kan krijgen en daarvoor naar Nederland moet. Recent zijn ook de deuren van het psychiatrisch centrum in Aruba gesloten waardoor 20 psychiatrische patiënten geen verblijf meer hebben, omdat de overheid hiervoor geen geld heeft.
Onze verplichte – monopolistische – ziektekostenverzekering, de AZV, is zogenaamd bestemd voor medische zorg voor eenieder. Als je de website van de AZV bezoekt lees je dan ook: “Ons recht op medische zorg is vastgelegd in de Landsverordening Algemene Ziektekostenverzekering. Dit betekent dat de verzekering medische behandelingen dekt voor de genezing, controle en of beheersing van ziekte”. En: “De huisarts bepaalt wat het beste behandelplan is. Wanneer de huisarts besluit dat het medisch noodzakelijk is, zal hij u doorverwijzen naar een specialist. Natuurlijk zal uw arts bij het uitschrijven van een recept rekening houden met wat de AZV dekt”.
Het klinkt mooi, maar in werkelijkheid wordt dit recht steeds meer uitgehold. De hoogst haalbare gezondheid, – geestelijk en lichamelijk -, op basis van de beschikbare gezondheidszorg, toegankelijk, aanvaardbaar en van goede kwaliteit, is een grondrecht dat voor iedere ingezetene in Aruba geldt, doch net zoals andere grondrechten impliceert dit recht een actieve overheidsverplichting: respecteren, beschermen en verwezenlijken. Dat wordt steeds minder.
Op 1 oktober 2022 is de positieve lijst van door de AZV gedekte medicijnen gewijzigd als gevolg van het zogenaamd ‘5 Wave model’[1] ter verlaging van de AZV kosten met 60 miljoen per jaar. Wij moeten nu zelf voor bepaalde medicijnen betalen ten behoeve van onze genezing. Hoe de arts bij het uitschrijven van een recept hiermee rekening houdt, is een interessante vraag. Bijvoorbeeld in geval het niet meer gedekte medicijn minder ‘side effects’ heeft of als iemand niet uit eigen zak voor de genezing noodzakelijke medicijnen kan betalen waardoor de voorkoming of verhelping van de gezondheidsklachten onhaalbaar wordt. Wat als je bijvoorbeeld de allergiemedicatie die van de lijst is gehaald niet kan betalen? Hoe wordt je ziekte of gezondheidsaandoening dan beheerst?
Naast het feit dat een afspraak bij de huisarts ook niet altijd even makkelijk is, word je ook niet makkelijk doorverwezen naar een specialist. Soms wacht je wel drie maanden of meer voor een afspraak bij een specialist. Door het AZV-systeem is er niet echt een prikkel voor artsen om patiënten snel te helpen, mede omdat de praktijken overvol zijn.
Tel daarbij op dat het AZV-systeem Arubaanse medici onzorgvuldig en nonchalant maakt – de uitzonderingen daargelaten – zonder dat zij daarvoor aangepakt worden, mede omdat de Inspectie Volksgezondheid Aruba nauwelijks van zich laat horen en het Medisch Tuchtcollege van Aruba ook niet meer van deze tijd is.[2] Veel van onze goede Arubaanse specialisten zijn inmiddels vertrokken van het eiland of werken privé, niet meer met de AZV. Aruba heeft hiermee binnen de gezondheidszorg twee groepen gecreëerd: de have-nots eenieder die een kostbaar doch falend overheidssysteem betaalt en de haves die zich de beste particuliere gezondheidszorg kunnen veroorloven boven op de AZV kosten, waarbij ironisch genoeg de meeste haves hun status ten koste van de have-nots hebben verkregen.
De conclusie is dat de wijze waarop onze volksgezondheid geregeld is, niet goed werkt en de doelstellingen steeds minder gehaald worden. Er zijn problemen aan de inkomstenkant en aan de uitgavenkant. De keuzes die vervolgens gemaakt worden volgen de weg van de minste weerstand: maak het zorgpakket steeds soberder en verhoog de bijdrage van de burger. Het Arubaanse gezondheidszorgsysteem maakt arm en ziek: arm maakt ziek, ziek maakt arm. De werkelijke problemen worden niet aangepakt.
[1] https://www.overheid.aw/actueel/nieuws_46856/item/introductie-van-azv-5-wave-model-lokale-vervoer-van-personen-met-een-ziekte-of-beperking_51577.html
[2] Amigoe Aruba 1 september 2022.