In de zondagse estafette-rubriek ‘Bericht uit…’ belichten columnisten uit de Caribische delen van het Koninkrijk bij toerbeurt de kanten van hun eiland waarvan zij vinden dat die de aandacht van alle koninkrijksburgers verdienen. Vandaag komt het bericht uit Sint Maarten.
Stromannen
Door Terrance Rey
Het gebruik van een stroman in zaken op Sint Maarten is een bekend fenomeen dat past in de strategie van: Own nothing, control everything. Helaas komt deze gewoonte voort uit de ‘noodzaak’ loopholes in eilandsverordeningen te misbruiken.
Toen ik in 2007 naar Sint Maarten remigreerde en een bedrijf op het eiland wilde vestigen, werd mij verteld over een alom bekende manier om de ellenlange bureaucratische kronkelwegen te vermijden. Je kon het vergunningsproces snel doorlopen als je een ‘blanke’ tot directeur van je bedrijf maakte. Het deed er niet toe wat voor eentje. Het kon een Amerikaan, Canadees, Frans of Brit zijn. Maar beter was het als het een Nederlander was.
Want er was nog een andere mogelijkheid om een ‘short cut’ te creëren om het vergunningsproces versneld te doorlopen. Dat was door de aanvraag geheel in het Nederlands op te stellen: de taal van de notarissen, juristen en advocaten op het eiland. En van rechters, doktoren, registeraccountants en consultants.
De meeste ambtenaren die door het politieke establishment waren aangesteld als beloning voor hun support tijdens verkiezingen, spraken amper een woord Nederlands, lazen het al helemaal niet, laat staan dat ze begrepen wat die plechtig klinkende woorden in officiële aktes en uittreksels betekenden. Het inzetten van stromannen was voor politici (lees: gedeputeerden) een handige omweg om het bezit van meestal overheidsterreinen, vergunningen en waterrechten te verhullen.
De bekendste stroman op Sint Maarten destijds werd “De Blanke” genoemd. Er wordt zelfs gezegd dat hij de vader is van een destijds jonge en ambitieuze politicus, een rijzende ster aan het politieke firmament. Helaas, net als Icarus, bleek deze jonge politicus te dicht bij de zon te hebben willen vliegen en verbrandde hij zich aan de wens te snel en op te korte termijn in ‘groenere weilanden’ te willen verkeren. Het lot helaas van veel millennials die zich op politiek glad ijs begeven, gedreven door de drang snel rijk te worden. Zeg maar gerust ‘greed’. Rijk worden over de rug van de burgers die op hen stemmen en ze hun vertrouwen schenken, wel of niet financieel verleid met 300 dollar om de GEBE-rekening te betalen.
De Blanke is berucht op Sint Maarten. Maar weinigen kennen zijn echte geschiedenis. Het is maar goed ook. Want heel wat politici, dead and gone inmiddels, spanden hem maar al te gretig voor hun karretje. Daardoor blijft een belangrijk gedeelte van de historie van de economische bloei van Sint Maarten onverteld. Maar sommigen van de generatie voor mij weten heel goed waar de ‘bones are buried’, om een oud Sint Maartense gezegde aan te halen, als het gaat om corruptiezaken waaraan De Blanke zijn medewerking graag verleende.
Ik zeg altijd: wat op Sint Maarten gebeurt, gebeurt ook op Curaçao, en vice versa. Zo had je daar ene – al lang wijlen – Nelson Monte. Hij wist als geen ander stromannetjes en -vrouwtjes zaakjes voor hem te laten opknappen. De meest zielige stroman die ik uit die periode ken was Ben Komproe. Hij was heel kort minister-president en daarna minister van Justitie van de Nederlandse Antillen in het kabinet van Mirna Louise-Godett, met in kamers pal naast de zijne in Forti, het regeringsgebouw in Willemstad, het duo Anthony Godett en Nelson Monte. De fratsen die dit illustere koppel uithaalde en de druk waaronder zij Komproe zetten, leidde door de hevige stress die dit veroorzaakte tot zijn vroegtijdige dood. Heel zielig.
Sint Maartense politici waren niets vergeleken met hun collega’s op Curaçao. Op Sint Maarten hadden ze gentlemen’s agreements. Het werd gewoon gevonden dat iemand, eenmaal aan de macht als gedeputeerde, zijn ‘beurt’ benutte om voor zichzelf en zijn naasten te zorgen zodat hun bedje financieel goed gespreid werd. Toen een keer een gedeputeerde weigerde aan deze zelfverrijkingscaroussel mee te doen, werd er bij de eerstvolgende verkiezingen medogenloos met hem afgerekend. Op de vraag hoe dat kon gebeuren, hadden politieke pundits het antwoord snel klaar: If a politician can’t take care of himself, how do you expect him to take care of others. Die gedeputeerde werd nooit meer herkozen.
Noot: Het gebruik van stromannen is tot de dag van vandaag nog altijd volop actueel op Sint Maarten. Zo heb je tegenwoordig ‘De Gele’. Je ziet hem in de straten van Philipsburg op zijn motorfietsje rondrijden. Een eenvoudig man, aardig en zeer behulpzaam. Maar weinigen weten dat hij stroman is voor havenbaronnen op het eiland en zo directeur is van een van de grootste onroerengoed bedrijven met bezittingen in de haven, de cruiseport en de bekendste promenade, de boardwalk van Great Bay. Looks can be very deceiving on Sint Maarten.