In de zondagse estafette-rubriek ‘Bericht uit…’ belichten columnisten uit de Caribische delen van het Koninkrijk bij toerbeurt de kanten van hun eiland waarvan zij vinden dat die de aandacht van alle koninkrijksburgers verdienen. Vandaag komt het bericht uit Aruba.
Obscuur bestuur, latent parlement
Door Anouk Balentina
Vol enthousiasme debuteerde ik begin dit jaar als Arubaanse columnist voor DossierKoninkrijksrelaties.nl; schrijven over niet politieke actualiteiten uit het dagelijkse leven leek mij easy-breezy. Nieuwsgierig lees ik telkens de berichten uit andere eilanden, wat zijn daar de actualiteiten? Ik kom steeds weer tot dezelfde conclusie. Politiek treft elk van ons in het dagelijks leven.
Alles in ons leven is onlosmakelijk verbonden met politiek: onze nationaliteit, wat wij wel en niet mogen doen, onze levenskansen, schone lucht, gezondheid, educatie, de prijs van olie en voeding, toerismebeleid, etc. Zelfs onze Status Aparte, waar wij als Arubaan zo trots op zijn, is het gevolg geweest van politiek handelen.
Het woord politiek is afkomstig van het Oudgriekse politeia en betekent onder meer de burgerlijke samenleving. Plato en Aristoteles definieerden politiek als ‘het streven naar een goede samenleving’.
De realiteit is dat die goede samenleving in Aruba ver te zoeken is en dat wij, burgers, telkens weer de hoogste prijs moeten betalen voor verkeerde politieke beslissingen van het bestuur. In ons democratisch systeem moet het parlement, de gekozen volksvertegenwoordigers, de overheid controleren. Voorop moet staan dat de regering voor haar bestuurshandelingen verantwoording aflegt aan het parlement. Niet aan het hele parlement of de meerderheid (coalitie), maar aan ieder parlementslid individueel. Dat is het staatsrechtelijke uitgangspunt.
Recent was het weer raak tijdens een openbare vergadering van het Arubaans parlement. In deze vergadering werd de najaarsnota behandeld. Tegen het licht van een sluimerende aanwijzing door de koninkrijksregering en een begroting 2023 die met veel fanfare aan de Staten werd aangeboden omdat deze op tijd is ingediend, maar die volstrekt niet voorzien is van definitieve adviezen van de Raad van Advies (RvA) en het College Aruba financieel toezicht (CAft) bleef een deel van de oppositie uit protest weg.
Participatie heeft toch geen zin omdat van tevoren bekend is dat er niet naar de oppositie geluisterd zal worden. Waarom zou je überhaupt als oppositie aanwezig zijn in de Staten tijdens parlementaire debatten als je vragen over bepaalde posten niet beantwoord worden, je belachelijk gemaakt wordt en er zelfs op de man/vrouw wordt gespeeld met persoonlijke insinuaties die nergens op slaan. Met een voorzitter die zichtbaar de coalitie steunt en de oppositie monddood maakt. De vergelijking met een fraaie circusvoorstelling slaat de plank niet mis.
De meeste parlementsleden stemmen altijd langs partijpolitieke lijnen. Dat wil zeggen dat de regering, hoe fout of slecht, nimmer zal worden afgevallen door coalitieleden in het parlement.
Als dan een motie wordt ingediend om de regering te verplichten openbaarheid te geven over onder meer allerlei niet gespecificeerde posten onder ‘goederen en diensten’, stemt de coalitie altijd ten faveure van de zittende regering, omdat partijtrouw boven de waarheid gaat. De consequentie is dat de regering van alles kan uithalen zonder teruggefloten te worden. Het is wel de wereld op zijn kop en volledig in strijd met de democratische beginselen waar Aruba als rechtsstaat voor staat. Niet voor niets staat Aruba een aanwijzing te wachten. De regering kreeg van de Rijksministerraad een laatste kans om een ‘zienswijze’ in te dienen om dit voornemen te keren, maar wenst deze niet te openbaren aan de vertegenwoordigers van het volk. Welke geheimen bevat deze zienswijze?
Openbaarheid van bestuur is essentieel in een goedwerkende democratie. Burgers moeten kunnen nagaan wat de overheid precies uitvoert en hoe met hun belastingcenten wordt omgegaan. Transparantie is tevens een middel om integriteit te garanderen. Het druist tegen alle regels van goed bestuur in als de regering geen openheid geeft van vooral haar financieel handelen. Vragen van parlementsleden over geheime contracten worden niet beantwoord, geïgnoreerd of omzeild. Bij een goed democratisch werkend parlementair systeem dient de minister dat op verzoek van een Statenlid zo snel mogelijk uit vrije wil te verschaffen.
Maar dat gebeurt niet. Het handelen van het bestuur en het parlement zorgt voor een gevoel van teleurstelling in het hele systeem dat zich op papier democratisch noemt. Minderheden hebben geen stem. De realiteit is dat het een zaak blijft voor elke burger van de Arubaanse gemeenschap om zich goed te blijven informeren over wat er binnen elke overheid gaande is, het politiek handelen steeds kritisch te volgen, onregelmatigheden in de publiciteit te brengen en actief op te komen voor je rechten.
Iedere dag weer.