Het kabinet Rutte IV is ruim een half jaar op streek en het moet gezegd: het valt niet mee, al helemaal niet voor de Caribische delen van het Koninkrijk. En dat ondanks het breedste D66-smaldeel ooit in de Ministerraad met als veronderstelde bonus ook nog eens een D66-staatssecretaris op de post Koninkrijksrelaties. Al is het wel een ietwat gedeukt tweedehandsje dat met de aanpak van de toeslagenaffaire weinig succesvol was. Maar wat velen nog in het geheugen gegrift staat, is hoe Alexander Pechtold in 2005 de schraalhanserige minister van Financiën Gerrit Zalm een paar miljard ontfutselde om de erfopvolgers van de Nederlandse Antillen van hun gigantische schuldenberg te verlossen.
Vandaar de hoop dat de nieuwe ministersploeg zou goedmaken wat Rutte I, II en III hebben verzaakt: bondgenootschappelijk omgaan met Curaçao, Aruba en Sint Maarten en burgers in Caribisch Nederland op het vlak van mensenrechten gelijk te behandelen als hun landgenoten aan de Noordzee. Maar daar is vooralsnog teleurstellend weinig van terechtgekomen. Zoals het kabinet als geheel, met de naamgever voorop, het beloofde nieuwe elan tot nu toe in de verste verte niet waarmaakt. Het draaien, verhullen en uitstellen beleeft juist een renaissance. Zelfs aan uitspraken van de rechter heeft het geen boodschap.
Met terugwerkende kracht kan worden geconcludeerd dat het een geluk bij een ongeluk is dat de formatie zo lang heeft geduurd: in het ongunstigste scenario is Rutte IV over 3 jaar opgekrast. Voor de ruim 40% arme tot straatarme Bonairianen, Statianen en Sabanen is het dus tenminste nog tot 2025 bijna letterlijk op een houtje bijten. Armoedeminister Carola Schouten was tot tranen toe geroerd door de ellende die zij tijdens haar werkbezoek aan Caribisch Nederland te zien kreeg. Prompt besloot ze de kinderbijslag met een paar dollar te verhogen. Maar een sociaal minimum introduceren, dat wil ze niet.
De ambitie gaat niet verder dan over drie jaar het ijkpunt (lees: fop-sociaal minimum) te bereiken dat, zo is objectief berekend, tientallen procenten te weinig is om de maand rond te komen. De volksvertegenwoordiging lijkt daar niet van wakker te liggen, althans de regeringsfracties aangevuld met rechts. Die stemden begin deze maand een motie weg die de regering opriep burgers op de BES-eilanden vanaf 2023 in staat te stellen in de noodzakelijke kosten van levensonderhoud te voorzien.
En dus blijft het bij neo-koloniale equivalenten van spiegeltjes en kraaltjes. Of je vanuit je met drie generaties bewoonde hutje van roestige golfplaten met lekkend dak maar niet vergeet beleefd dank u wel Nederland te zeggen… Daarom alle hulde voor de Bonairiaanse consumentenorganisatie Unkobon die de ballen heeft de Staat der Nederlanden – een van de rijkste naties ter wereld – voor de rechter te slepen om af te rekenen met de Haagse definitie van op de kleintjes letten.
Ambtenaren en gelijkgestelden op Curaçao, Aruba en Sint Maarten kunnen aan het huishoudbudget afmeten deel uit te maken van het Koninkrijk. Hoewel hun economieën zich dankzij de massaal terugkerende toeristen razendsnel herstellen, staat Nederland het niet toe dat de landen een start maken met de afbouw van de beruchte sinds 2020 geldende 12,5% salariskorting. Een ingreep die vooral onderwijzers, verpleegkundigen en agenten – zeg maar de ruggengraat van de maatschappij – ongemeen hard raakt. Zou je eens in Nederland moeten proberen…
Wat niet te ontkennen valt, is dat Van Huffelen veel energie en tijd in de eilanden steekt. En dat zij voor veel afhankelijk is van de medewerking van collega-bewindslieden onder wie bijvoorbeeld minister Mark Harbers van Infrastructuur en Waterstaat (ook al een herkanser) die ongegeneerd in een bestuursakkoord met Bonaire de disclaimer laat opnemen niet van zins te zijn de ambities van het lokale bestuur te bekostigen. Met dat slag is het verrekte lastig als stas van Koninkrijksrelaties concrete resultaten te bereiken.
Misschien dat Van Huffelen daarom zo opvallend veel doet aan windowdressing hetgeen Kadushi niet bedoelt als een dubbelzinnige verwijzing naar haar uitgebreide exotische garderobe. Ze tuigt het ene na het andere bestuurlijke overleg op, praat als ze op de eilanden is honderduit met gewone mensen, snoept met een niet te stuiten woordenwaterval Kamerleden spreektijd af en kondigt – ongetwijfeld tot genoegen van duurbetaalde consultants – studies, evaluaties en onderzoeken aan om geheel naar Haags gebruik wat dringend richting de Cariben moet worden gedaan voor zich uit te kunnen schuiven.
Politiek Den Haag is twee maanden op zomerreces wat we natuurlijk geen vakantie mogen noemen. Misschien moeten de heren en dames bewindspersonen en Kamerleden liggend op een strandbedje eens teruglezen wat de Nederlandse inzet ook al weer was bij de staatkundige hervorming van 10 oktober 2010: het leven van de Koninkrijksburgers op de eilanden verbeteren.
Kadushi is het buitenbeentje van DossierKoninkrijksrelaties.nl: een stekelige rubriek die soms wel eens ‘au’ kan doen.