Aruba

COLUMN – Zandzakken

Het Koninkrijk der Nederlanden bestaat dik 200 jaar, maar dat het uit meer landen dan alleen Nederland bestaat, wil niet tot iedereen in politiek en bestuurlijk Den Haag doordringen. De voorbeelden waaruit dat blijkt, stapelen zich op. Sterker nog, het heeft er veel van weg dat het besef dat naast Nederland nog drie autonome landen deel uitmaken van het Koninkrijk alleen maar minder wordt. En niet alleen bij de mensen in de straat, maar ook bij lui van wie je mag verwachten dat ze vanwege hun functie beter weten, zoals Kamerleden, bewindslieden en hun ambtenaren.

Zo stond in de deze week gepresenteerde Defensienota de volgende zin: “De krijgsmacht staat in dienst van Nederland om onze vrijheid, veiligheid en welvaart te beschermen.” Je zou bijna denken dat het Statuut stiekem is aangepast waardoor Defensie niet langer een aangelegenheid van het Koninkrijk is. Het kan ook zijn dat een overijverige ambtenaar (ja, die zijn er) dacht er goed aan te doen te anticiperen op het initiatiefwetsvoorstel van de VVD om voor de overzeese rijksdelen de rode loper naar de uitgang van het Koninkrijk uit te rollen.

Van een slip of the pen kan geen sprake zijn. De tekst zal door meerdere ambtenaren zijn nagelezen. Een goede eindredactie was sowieso vereist, want de teksten voor de 72 pagina’s zijn vanuit verschillende hoeken van het ministerie aangeleverd. En de opper-eindredacteur is niet zomaar een minister, maar – vanwege het Statuut – een heuse koninkrijksminister. Dat Ollongren eerder minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties was, maakt de flater dat zij niet over de bewuste zin is gestruikeld alleen maar groter.

Een incident is het niet. In de brief van minister voor Klimaat en Energie Jetten aan de Kamer dat het kabinet recente alarmerende rapporten over de klimaatverandering serieus neemt, wordt ingegaan op dijkversterking en waterkeringen, maar de waarschuwing van het eigen KNMI dat delen van Bonaire onbewoonbaar worden door de zeespiegelstijging en krachtigere stormen heeft kennelijk geen indruk gemaakt in Den Haag. Terwijl premier Rutte in september nog in de slachtofferrol kroop door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties voor te houden dat de Caribische delen het Koninkrijk kopje onder dreigen te gaan.

Die woorden zijn kennelijk minister Harbers van Infrastructuur en Waterstaat ontgaan. Die beweerde deze week doodleuk zich geen zorgen te maken over de eilanden, want “die liggen boven de zeespiegel”. Ja, maar hoe lang nog? Gelukkig staat zijn ministerie (en dat van Defensie) paraat om bij natuurrampen in actie te komen, schreef hij erbij. Een geruststellende gedachte: als het water kniehoog door de Kaya Grandi klotst, dirigeert Den Haag de Karel Doorman wel met een partij zandzakken naar de West.

Van Harbers en zijn ambtenaren kun je nog zeggen dat ze zich er tenminste bewust van zijn dat er meer eilanden dan alleen de Wadden tot het land behoren. Des te genanter is het dat IenW bij het maken van nationale regelingen nalaat deze ook van toepassing te laten zijn voor de bijzondere gemeenten Bonaire, Sint Eustatius en Saba. Zoals de onlangs in werk getreden subsidieregeling voor de aanschaf van elektrische vrachtauto’s.

Na elf jaar taakverwaarlozing jegens Caribisch Nederland is vorig jaar na het aantreden van een nieuwe Tweede Kamer het principe van ‘comply or explain’ ingevoerd: elke nationale wet en regel geldt voortaan ook voor de BES-eilanden en als daarvan wordt afgeweken, dient te worden uitgelegd waarom. In de praktijk trekt geen ministerie zich er wat van aan. Zelfs de vraag rekening te houden met het tijdverschil bij het plannen van kamerdebatten die betrekking hebben op Cariben is teveel gevraagd.

Deze tot kunst verheven achteloosheid kan ambtenaren misschien niet eens kwalijk worden genomen: in het Nederlandse onderwijs komt het Koninkrijk er bekaaid af. Zelfs Amalia voelt zich kroonprinses van Nederland en niet van het Koninkrijk, weten we dankzij de gesprekken die zij met Claudia de Breij voerde. Kadushi heeft Den Haag al eens gekscherend aangeboden geheel onbezoldigd een spoedcursus ‘Dit is uw Koninkrijk’ te verzorgen, maar nu moet het er maar eens van komen.

Kadushi is het buitenbeentje van DossierKoninkrijksrelaties.nl: een stekelige rubriek die soms wel eens ‘au’ kan doen.

error: Deze inhoud mag niet gekopieerd worden.