Staatssecretaris van Koninkrijksrelaties Alexandra van Huffelen is amper bekomen van de jetlag van haar kennismakingstoertje door het Caribisch deel van het Koninkrijk of zij mag dit weekend alweer een collectie kleurrijke gewaden in de reiskoffer proppen om, zoals het ministerie in een persbericht laat weten, “enthousiast af te reizen” naar Aruba, Curaçao en Sint Maarten. De stas wil dit keer minder met de usual suspects optrekken en vooral gewone mensen ontmoeten. Misschien wel om die alvast in de juiste stemming te brengen, maakte de bewindsvrouw gisteren bekend dat de tijdens corona door Den Haag opgelegde 12,5% korting op de lonen van werknemers in de (semi)publieke sector van haar mag worden ingetrokken. De korting blijft wel van kracht voor bestuurders, politici en andere overbetaalde bobo’s, dus begrijpelijk dat ze die de komende week zo veel mogelijk probeert te ontlopen.
Van Huffelen komt, aldus de aankondiging van haar ministerie, om “te luisteren naar de dromen en zorgen van inwoners, ondernemers, vrijwilligers en maatschappelijke organisaties.” Maar is dat wel de rol van een Nederlandse bewindspersoon die te gast is in een buitenland? Het is toch de taak van de desbetreffende regeringen en parlementen om te luisteren naar dromen en zorgen van degenen die zij geacht worden te vertegenwoordigen? Als Van Huffelen koningin zou zijn, is het wat anders: als staatshoofd is het juist goed je oren te luisteren te leggen bij alle onderdanen in het gehele Koninkrijk. Of zou de staatssecretaris de gesprekken strak afbakenen tot ‘aangelegenheden van het Koninkrijk’ zoals in het Statuut vermeld? Want die zijn natuurlijk wel haar pakkie aan.
Het kan ook nog zijn dat ze zich beroept op artikel 43 van datzelfde Statuut (de roemruchte waarborgfunctie) omdat ze van mening is dat de regeringen en Staten van Aruba, Curaçao en Sint Maarten niet luisteren naar de dromen en zorgen van hun kiezers. Dat dit niet – of in elk geval te weinig – gebeurt, kan niemand ontgaan. Maar dat zou onder de pot verwijt de ketel dattie zwart ziet vallen, want de achtereenvolgende kabinetten Rutte laten zich met een zwijgend wegkijkende Tweede Kamer (heeft alleen nog oog voor de eigen navel) ook weinig gelegen liggen aan wat het voetvolk wil.
Cynici leggen het reisdoel wellicht uit als een voorschot op de oprichting van het Caribisch orgaan voor hervorming en ontwikkeling. Een zelfstandig bestuursorgaan naar Nederlands recht dat ondanks alle zalvende praatjes uit Den Haag de komende 6 jaar als een verlichte WIC het bewind moet gaan voeren over de nu nog autonome landen. Coho is zogenaamd onafhankelijk, maar als het erop aankomt is het de staatssecretaris die aan de touwtjes trekt. Want zo liggen de verhoudingen in het Koninkrijk nu eenmaal: de landen mogen wikken wat ze willen, het is Nederland dat – zeker zolang er geen fatsoenlijke geschillenregeling is – beschikt.
Het is overigens de vraag of de Coho-wet er ooit gaat komen. Tot gisteren hadden de vier parlementen de gelegenheid hun commentaar op en vragen over het wetsontwerp in te dienen. De kritiek van met name Caribische kant is niet misselijk, maar ook in Den Haag is het enthousiasme tanende. Van Huffelens ambtenaren zijn er niet in geslaagd overtuigende argumenten aan te dragen waarom het voor de uitvoering van de landspakketten nodig is een ingewikkelde consensusrijkswet op te tuigen. Eentje die bovendien de verhoudingen in het Koninkrijk al twee jaar lang op scherp zet, terwijl er zonder wet nu ook al door de landen naar beste vermogen wordt meegewerkt aan wat Nederland van ze eist.
En mocht dat veranderen, dan heeft Den Haag alle stokken achter de deur om de landen in het gareel te dwingen, waarvan het afknijpen van het geldinfuus de meest effectieve is. Het zou Kadushi niet verbazen als Van Huffelen het door voorganger Knops geconstrueerde Coho-monster – dat haar vermoedelijk tot in haar donkerste nachtmerries achtervolgt – een zachte dood laat sterven. Geen weldenkend mens die erom zal treuren.
Kadushi is het buitenbeentje van DossierKoninkrijksrelaties.nl: een stekelige rubriek die soms wel eens ‘au’ kan doen.