Door Jan Meijer
Weliswaar ben ik geen econoom maar ik wanneer ik met belangstelling kennis neem van het artikel op DossierKoninkrijksrelaties.nl [1] over hoe gul het kabinet Rutte IV voor Caribisch Nederland is, dan probeer ik een paar feiten op een rijtje te zetten.
De inkomensongelijkheid is op Sint Eustatius ongeveer anderhalf keer groter dan in Europees Nederland! Deze ongelijkheid wordt weergegeven met de zgn. Gini-factor. Deze Gini-factor ligt tussen 0 en 1 en geeft aan hoe het besteedbaar inkomen is verdeeld. De duiding 0 impliceert “volkomen gelijk” ofwel, iedereen heeft hetzelfde besteedbaar inkomen. De duiding 1 betekent “volkomen ongelijk” ofwel, een persoon verdient alles, de rest niets. Kortom, hoe lager de Gini-factor hoe gelijker. In Europees Nederland ligt deze factor ongeveer op 0,29 terwijl die op Sint Eustatius op 0,43 ligt (aldus het CBS). In absolute termen is het verschil wellicht niet zo groot maar 0,43 is wel bijna anderhalf keer groter dan 0,29!
Het BBP per hoofd van de bevolking ligt in Europees Nederland ongeveer op 46.000 euro, terwijl dit kengetal voor Sint Eustatius ongeveer ligt op 39.500 US dollar (hetgeen ongeveer 37.500 euro is). Iedereen die weleens op het eiland is geweest zal kunnen beamen dat de kosten voor het levensonderhoud op Sint Eustatius zeker niet lager zijn dan in Europees Nederland, eerder hoger. Absolute waarden hiervoor heb ik niet bij de hand, ik zie (op de website van het CBS) vooral hoe de procentuele wijzigingen ten opzichte van een voorgaand jaar zijn.
Het minimum inkomen in Europees Nederland bedraagt ongeveer 1700 euro per maand. De onderstand bedraagt in Caribisch Nederland ongeveer 230 US dollar (of: 220 euro) per twee weken. Dat is dus ongeveer 440 euro per maand. Deze ondersteuning in Caribisch Nederland bedraagt dus ongeveer 26% van diezelfde ondersteuning in Europees Nederland.
Sinds 10-10-10 wordt hier stelselmatig niets aan gedaan. Met andere woorden: als je wieg aan deze kant van de Atlantische Oceaan heeft gestaan ben je fors minder bedeeld met sociale zekerheid dan wanneer die aan de oostelijke kant van deze oceaan heeft gestaan. En dat allemaal in hetzelfde Koninkrijk der Nederlanden.
Dus een land dat op de zesde plaats (van 180!) staat in een wereldrangschikking [2] van hoog naar laag waar het gaat om het BBP per hoofd van de bevolking kent voor een deel (namelijk het Caribisch deel van het land) een anderhalve maal hogere Gini-factor dan voor Europees Nederland (met een evenzoveel maal ongelijker inkomensverdeling), een BBP dat op ca. 80 procent ligt van het niveau van geheel Nederland, kent een fors hoger kostenniveau dan Europees Nederland (afgezien van voedsel ook energie, water en internet) en een minimum inkomen dat ongeveer een kwart bedraagt van het equivalent in Europees Nederland. Voor de goede orde: geheel Caribisch Nederland kent een omvang van ongeveer 25.000 inwoners: naar Europees Nederlandse begrippen een dorp!
Het lijkt me een rijtje van feiten waarvoor de gemiddelde Nederlander (zo die bestaat) zich zou schamen, zo niet het kabinet. Minister Schouten sprak onlangs de verwachting uit dat niet eerder dan in 2025 het sociaal minimum voor Caribisch Nederland zal zijn gerealiseerd, terwijl het haar bekend moet zijn dat zelfs dat sociaal minimum niet voldoende is voor een fors deel van de bevolking in Caribisch Nederland. Het is dat de sociale cohesie zo groot is, zodat er altijd wel ergens wat te eten is bij deze of gene familielid, maar als land staan we – wat mij betreft – behoorlijk te kijk met deze feiten.
Er bestaat grote onwil bij zowel parlement als kabinet om deze feiten eens rustig onder ogen te zien, zo nodig nader te verifiëren of anderszins van kanttekeningen te voorzien en er vervolgens conclusies aan te verbinden. Te gemakkelijk verschuilt men zich achter “te duur” (maar zonder onderbouwing ten aanzien van “hoeveel te duur dan?”), “langdurige wijzigingstrajecten voor wat betreft wetgeving” of de “te betrachten zorgvuldigheid” teneinde het echte argument – onwil – niet te hoeven benoemen.
Mijn idee: trek de sociale wet- en regelgeving gelijk met Europees Nederland! Ik ben ervan overtuigd dat de werkelijke meerkosten amper zichtbaar zijn in de Nederlandse begroting. Het kan immers niet zo zijn dat een dorp in Nederland de landelijke begroting op zijn kop zet. En zelfs als dat het geval zou zijn: mag volgens Grondwet, artikel 1, niet iedereen in Nederland rekenen op dezelfde toepassing van wet- en regelgeving?
De regeringsverklaring van Rutte IV kent de zin “En natuurlijk werken we binnen het Koninkrijk op basis van gelijkwaardigheid samen met de Caribische landen en Caribisch Nederland“. Ik roep de Tweede en Eerste Kamer op om deze zin niet te laten worden tot een holle, nietszeggende frase. De feiten lijken namelijk wel die richting op te wijzen.
Hopend op een tijdige ommekeer in het traject dat we nu gaan. Laten we bij zinnen komen en de Caribische Nederlander beschouwen en waarderen als een gelijkwaardige Nederlander.
[1] https://dossierkoninkrijksrelaties.nl/2022/05/16/rutte-iv-blijkt-minder-gul-voor-caribisch-nederland-dan-beloofd/
[2] https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_landen_naar_bbp_per_hoofd_van_de_bevolking