Willemstad – De coronapandemie heeft de kwetsbaarheid van het Caribisch deel van het Koninkrijk voor corruptie, witwassen en cybercrime alleen maar vergoot. Dat constateert onderzoeker Simone van der Zee die in opdracht van het Recherche Samenwerkingsteam een update van het criminaliteitsbeeld in de regio heeft opgesteld.
Samenvatting en conclusies
Uit de analyse voor deze update komt naar voren dat de risico’s van corruptie, witwassen en cybercrime zijn toegenomen. Corruptie en witwassen worden in de literatuur al heel lang gezien als bedreigingen voor de Caribische regio en staan dan ook al langer op de prioriteitenlijst van de recherchesamenwerking in het Caribisch deel van het Koninkrijk. En op die lijst moeten ze vooral blijven. Cybercrime staat nog niet zo lang op de radar van rechtshandhavingsinstanties in de landen, maar diverse korpsen besteden er in toenemende mate aandacht aan. Het is noodzakelijk cybercrime de komende jaren goed in de gaten te houden en informatie te verzamelen om het thema in de volgende CBA beter te kunnen belichten.
Vermoed wordt dat met de groei van online gokken ook de daaraan gerelateerd criminaliteit toeneemt. In de literatuur wordt de online gambling wereld sterk in verband gebracht met witwassen. Dit onderwerp is met name relevant voor Curaçao. Mensenhandel daarentegen is een fenomeen dat in alle landen speelt en waarbij mogelijk ook raakvlakken bestaan tussen de landen. Zoals deze update liet zien, is het nodig dit thema hoger op de prioriteitenlijst de plaatsen. Internationale organisaties melden dat de situatie voor slachtoffers is verslechterd als gevolg van de pandemie. Aandacht voor mensenhandel past ook in een human security benadering waarbij aandacht wordt gevraagd voor menselijke waardigheid en het welbevinden van burgers. Het thema menshandel is tevens van belang in verband met de aanhoudende crisis in Venezuela. In de CBA 2019 werd al gesignaleerd dat er wekelijks aanlandingen zijn op de Benedenwindse eilanden van boten uit Venezuela met vluchtelingen, wapens en drugs en dit is nog steeds het geval. Aan de lijst met problemen uit Venezuela moet de groeiende invloed van Venezolaanse netwerken als Los Lobos worden toegevoegd.
Net als in 2019 wordt aanbevolen om via uitvoerders en coördinatoren zicht proberen te krijgen op deze Venezolaanse netwerken. Zij zijn een reden tot zorg. Coördinatoren zijn ook om andere redenen de moeite van het aanpakken waard. Zoals uit de vorige CBA naar voren kwam, maken zij het mogelijk dat transnationale criminele operaties de landen gebruiken als transitlanden. Hun rol is sterker geworden en dat geldt ook voor de rol van facilitators uit de bovenwereld. Intermediairs zijn een onmisbare schakel in criminele processen. Het goede nieuws is dat zij zich, anders dan de criminele kopstukken van transnationale organisaties, binnen handbereik bevinden van rechtshandhavingsinstanties in het Caribisch deel van het Koninkrijk en dat er ook andere instrumenten zijn dan alleen het strafrecht. In alle landen bestaan mogelijkheden voor een bestuurlijke aanpak.
Het blijft onverminderd van belang te focussen op de zogeheten centers of gravity ofwel zwaartepunten. Dat zijn onderdelen die essentieel zijn in het criminele systeem. Wanneer rechtshandhavingsinstanties daarop investeren, heeft dit veel impact op het geheel. Te denken valt aan chokepoints zoals havens en luchthavens. Als het lukt het grenstoezicht met vereende krachten te versterken, levert dat een substantiële bijdrage aan de strijd tegen transnationale criminaliteit in al haar verschijningsvormen. Penitentiaire inrichtingen zijn mogelijk ook een zwaartepunt, gezien de rol die zij spelen bij het ontstaan en de groei van megabanda in Venezuela en andere landen. Verder valt te denken aan de aanpak van de economic weakspots van InSight Crime, zoals Free Trade Zones.
Wellicht is de online gambling sector ook te zien als economic weakspot. Bestrijding van financieel economische criminaliteit en van corruptie zijn essentieel om verdere ondermijning te voorkomen. Maar als een ding belangrijk is, zeker in het huidige tijdsgewricht, is het wel het vergoten van de weerbaarheid van de landen. Alle partijen hebben een rol bij de verdedigingsmechanismen die er voor zorgen dat transnationale criminaliteit en corruptie geen voedingsbodem vindt in de landen, zoals politiek leiderschap en good governance, een sterke rechtstaat, integrale en internationale samenwerking, armoedebestrijding en een gelijkwaardigere verdeling van de welvaart.
Lees hier het gehele rapport