In de zondagse estafette-rubriek ‘Bericht uit…’ belichten columnisten uit de Caribische delen van het Koninkrijk bij toerbeurt de kanten van hun eiland waarvan zij vinden dat die de aandacht van alle koninkrijksburgers verdienen. Vandaag komt het bericht uit Bonaire.
Bruggenbouwer gewenst
Door Burney el Hage
De Rijksvertegenwoordiger in Caribisch Nederland heeft allerlei taken. Zo is hij “de oren en ogen” voor de verschillende ministers in Den Haag en houdt hij de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) op de hoogte. De Rijksvertegenwoordiger probeert ook de samenwerking tussen de rijksambtenaren te bevorderen, hij probeert de samenwerking met de eilandsbesturen te bevorderen, houdt toezicht op de besluiten van de Eilandsraden e.d. De vertegenwoordiger helpt bij het bevorderen van goed openbaar bestuur. Deze informatie is te vinden op de website van Caribisch Nederland.
In tegenstelling tot wat men op lokaal niveau probeert te doen overkomen, is de Rijksvertegenwoordiger toch echt geen liaison tussen het Rijk en de eilanden, maar een vertegenwoordiger van Nederland op de eilanden. Deze vertegenwoordiger dient dan ook primair de belangen van Nederland en niet die van de ‘BES-eilanden’.
Ergens tussenin de tekst op de website staat: de besturen kunnen zich op hun beurt door de Rijksvertegenwoordiger laten bijpraten over zaken die zij voor hun eiland belangrijk vinden. Deze formulering bevestigt de rol van de Rijksvertegenwoordiger.
We wisten vanaf begin af aan dat de afstand tussen ‘Den Haag’ en de eilanden letterlijk en figuurlijk groot was. Bonaire, Saba en Sint Eustatius hebben dan ook vanaf het begin gepleit voor vertegenwoordiging van de eilanden in politiek en bestuurlijk Den Haag. Dat had echter uitsluitend oog voor een strak controleregime vanuit Nederland en koos voor één Rijkscommissaris voor de ‘BES-eilanden’.
Voor de ontwikkeling van de eilanden en het welbehagen van de nieuwe Nederlandse medeburgers hebben ze in Den Haag eigenlijk nooit oog gehad. De situatie is nu nog steeds onveranderd. Ondanks de aanwezigheid van de Rijksvertegenwoordiger en ondanks de inzet van enkele strijdvaardige Tweede Kamerleden, lukt het nog steeds niet echt om de echte ontwikkelingsagenda van de eilanden op gang te brengen. Onderwerpen zoals armoede, een onvolledig en tekortschietend sociaal zekerheidsstelsel, slechte marktwerking en hoge prijzen, verduurzamingskwesties, achterstand van vitale infrastructuur e.d., worden geagendeerd en daarna snel weer vergeten. Logisch, want de eilanden hebben te geringe betekenis voor de Nederlandse (begrotings)politiek.
Wij moeten de realiteit onder ogen zien: de Rijksvertegenwoordiger bekijkt onze belangen vanuit een ander perspectief en zal onze belangen dan ook niet behartigen zoals wij zouden willen. Met name gelet op de schrijnende ongelijkheid in de sociale zekerheid, maar ook om andere prangende zaken, welke door het Rijk van tafel worden geveegd, is het tijd voor bezinning. Willen de partijen, Nederland enerzijds en de eilanden anderzijds, tot praktische oplossingen komen, dan zou er een echte liaison moeten komen. Iemand die de beide culturen kent, de nuances begrijpt, bruggen weet te bouwen en tot resultaten kan komen. Dit zal veel tijd en energie besparen van het ambtelijk en politiek apparaat aan beide kanten van de oceaan. Maar nog belangrijker, dit zal de kwaliteit van het leven van de bewoners van Caribisch Nederland zeer zeker ten goede komen.
Een BES-vertegenwoordiger van de eilanden in Nederland zou ook een optie zijn. In ieder geval een betere oplossing voor de ontwikkeling van de eilanden dan (alleen) een Rijksvertegenwoordiger gezeteld op Bonaire. Een BES-vertegenwoordiging in Nederland zou de voor de eilanden belangrijke onderwerpen scherper op de politieke agenda kunnen houden. Een dergelijke functie moet dan goed geregeld en wettelijk verankerd worden. Bijvoorbeeld in de WOLBES. Eilanden zullen ook vrijwel zeker opteren voor elk een eigen vertegenwoordiging. Wat het uiteindelijk zal worden? Een echte liaison op de BES-eilanden, een BES-vertegenwoordiging in Nederland of een andere constructie, wie het weet mag het zeggen. De tijd zal het leren. Maar feit is dat de huidige schandalige situatie niet langer voort kan duren.