Oranjestad – De economie van Aruba herstelt dankzij de massaal terugkerende toeristen zo snel dat er voor de overheid ruimte is de buikriem stevig aan te halen.
Het College financieel toezicht heeft er tijdens zijn bezoek aan het eiland op aangedrongen om het voor dit jaar begrote tekort van 286 miljoen gulden “drastisch” te beperken. Aruba’s overheidsschuld loopt richting 6 miljard, 53.000 gulden per hoofd van de bevolking.
CAft: “Maak gebruik van economisch herstel om de overheidsfinanciën op orde te brengen”
Oranjestad – De economie van Aruba vertoont een spoedig herstel. De verwachting is dat het toerisme dit jaar weer terug komt op het niveau van pre-corona. Het is noodzakelijk dat Aruba nu maatregelen treft om het aanzienlijke tekort in 2022 drastisch te beperken en in 2023 een overschot te realiseren. Dit is nodig om de overheidsschuld, die ultimo 2021 AWG 5,7 miljard bedroeg, terug te dringen. Daarbij zijn uitgavenbeperkingen en hervormingen die het groeipotentieel van de economie verhogen essentieel. In het bijzonder zijn structurele maatregelen nodig om de personeelslasten te beperken.
Begroting 2022 en 2023
Het herstel van het toerisme verloopt volgens de laatste inzichten sneller dan verwacht. Het toerisme bereikt volgens de laatste prognoses in 2022 al het niveau van 2019. Met dit sneller herstel van het toerisme trekt ook de economie voorspoedig aan. Dit zou zijn beslag moeten krijgen in de begroting van het land. De ontwerpbegroting 2022 is nog niet aangeboden aan de Staten. Daardoor heeft de regering nog geen mandaat om deze begroting uit te voeren. In de ontwerpbegroting is een aanzienlijk tekort van het land van AWG 286 miljoen opgenomen. Dit zou betekenen dat ook dit jaar de schuld van Aruba substantieel zal oplopen.
De rentelasten bedragen dit jaar AWG 261 miljoen. Dit is een historisch ongekend hoog niveau. Het is daarom van groot belang om dit jaar reeds de uitgaven te beperken. Om de overheidsschuld, momenteel AWG 53 duizend per hoofd van de Arubaanse bevolking, te laten dalen is het noodzakelijk dat er vanaf 2023 een overschot op de begroting wordt gerealiseerd. Om dit te kunnen bewerkstelligen is het in toom houden van de overheidsuitgaven onvermijdelijk. Het terugdringen van de personeelslasten, die in 2022 ruim 35 procent van de baten bedragen, naar een lager niveau is van imminent belang. Ook de uitgaven aan goederen en diensten dienen te worden teruggebracht. Het CAft adviseert Aruba de ontwerpbegroting zo snel mogelijk en met een aanzienlijk lager tekort aan de Staten aan te bieden.
Controle op de loonsubsidieregeling
Uit de controle van de loonsubsidieregeling over de jaren 2020 en 2021 blijkt dat bij een behoorlijk aantal bedrijven de omzetderving lager is dan was verwacht. Dit betekent dat er in die jaren te veel loonsubsidie is verstrekt. Door deze bedrijven dient AWG 108 miljoen terugbetaald te worden. Het CAft acht het positief dat de Sociale Verzekeringsbank de controle op de loonsubsidieregeling over het jaar 2020 en 2021 nagenoeg heeft afgerond. Het CAft dringt erop aan dat zo voortvarend als mogelijk tot inning wordt over gegaan, omdat anders de kans op oninbaarheid van de vorderingen toeneemt.
Hervormingen
De hervormingen in het Landspakket zijn essentieel om de economische groei aan te jagen. Aruba is voornemens om vanaf 2023 belastinghervormingen door te voeren. Vanwege het ontbreken van de informatie over het belastinghervormingsplan kan het CAft geen oordeel vormen of de raming zoals opgenomen in de begroting realistisch is. Het CAft vraagt zich af hoe deze belastinghervorming en daarin opgenomen lastenverzwaringen de begroting zal beïnvloeden en welke gevolgen dit zal hebben voor de economische groei. Het is van groot belang om de overheidsuitgaven in de begroting te beperken, om daarmee middelen vrij te spelen om deze belastinghervorming te accommoderen.
Hervormingen in de sociale zekerheid en zorg zijn noodzakelijk om de houdbaarheid van dit stelsel voor toekomstige generaties te garanderen. De regering heeft concrete maatregelen aangekondigd zoals een eigen bijdrage en een positieve lijst om besparingen in de zorg te realiseren. Het is van essentieel belang dat deze maatregelen op de korte termijn worden uitgevoerd. De daaruit voortvloeiende besparingen zijn een eerste stap richting houdbare zorg en moeten ervoor zorgen dat het land op korte termijn geen bijdrage hoeft te leveren om de tekorten bij de AZV aan te zuiveren.
Het CAft bracht op 17 en 18 februari een virtueel bezoek aan Aruba. Er zijn gesprekken gevoerd met onder andere de Gouverneur, de minister van Financiën en Cultuur, de ministerraad en de Statencommissie Financiën, Overheidsorganisatie, Cultuur en Sport. Daarnaast heeft het CAft gesproken met de directies van de Departamento di Impuesto, de Aruba Tourism Authority en het Uitvoeringsorgaan Algemene Ziektekostenverzekering (AZV).