Philipsburg – Slechts met een veelomvattende, integrale aanpak, kunnen daadwerkelijke resultaten geboekt worden ten aanzien van de vuurwapenproblematiek in Sint Maarten. Alleen een repressief optreden vanuit justitie, en dan met name door het Korps Politie Sint Maarten (KPSM), biedt geen oplossing voor de huidige illegale vuurwapenproblematiek.
Ministeries, instanties en de gemeenschap als geheel moeten structureel samenwerken om de oorzaken en gevolgen van illegale vuurwapens en de daaraan gerelateerde problematiek aan te pakken. Hierbij moet ook rekening gehouden worden met de sociaaleconomische aspecten en het ontwikkelen van (preventie)strategieën met speciale aandacht voor jeugdigen. Dat staat in het meest recente inspectierapport van de Raad voor de rechtshandhaving. Naar aanleiding van een verzoek van de minister van Justitie verrichte de Raad een inspectie naar de voorkoming en bestrijding van illegale vuurwapenhandel en illegaal vuurwapenbezit in Sint Maarten. De Raad deed zeven aanbevelingen over dit onderwerp.
Aard en omvang
Er is geen precieze zicht op de aard en omvang van illegale vuurwapensmokkel, de illegale vuurwapenhandel en illegaal vuurwapenbezit in Sint Maarten bij het ministerie noch bij de diensten. De Raad meent dat zonder goed zicht te hebben op de problematiek er op strategisch niveau (management van de diensten samen met het ministerie) niet optimaal gestuurd kan worden, een gericht beleid en een integrale aanpak slechts beperkt mogelijk is en de nodige investeringen niet geprioriteerd kunnen worden.
Wettelijk kader en protocol
Het geldende wettelijke kader ten aanzien van vuurwapens is op Sint Maarten helder en is samengesteld uit verdragen en nationale wetgeving. Naast het wettelijk kader is ook het Protocol onderlinge versterking grenstoezicht relevant. De wetgeving is gedateerd maar levert geen knelpunten op bij de verschillende diensten tijdens het uitvoeren van de werkzaamheden. De inzet van justitie op de problematiek is positief, ook al blijft het een serieus probleem en blijven incidenten zich voordoen, aldus de Raad. Het genoemde protocol biedt kansen voor structurele verbeteringen van de justitiële diensten in Sint Maarten ook voor wat betreft het voorkomen en bestrijden van illegale vuurwapenhandel.
De bij deze samenwerking betrokken diensten zijn de douane, Kustwacht Caribisch gebied, KPSM en de Immigratie en Grensbewaking Dienst (IGD). Dit protocol legt aan het land Sint Maarten een aantal verplichtingen op, waaronder het schrijven van een plan van aanpak door alle stakeholders. Dit ten behoeve van de versterking van de grens waarbij onder andere het tegengaan van illegale vuurwapenhandel een van de beoogde doelstellingen is.
Justitiële aanpak en samenwerking
De Raad concludeert dat binnen de opsporing hoge prioriteit gegeven wordt aan illegale vuurwapens door zowel de diensten als het Openbaar Ministerie (OM). De Raad heeft de indruk dat voor wat betreft dit onderwerp de neuzen dezelfde kant op staan en dat gedaan wordt wat kan met de beperkte middelen. Ook hier herhaalt de Raad dat door bundeling van krachten nog meer resultaten geboekt zouden kunnen worden. Het multidisciplinaire team dat controles uitvoerde op de openbare weg – waarover iedereen het eens is dat daarmee goede resultaten werden behaald – is hier een uitstekend voorbeeld van om dit te bereiken.
De Raad meent dat juist door het alom aanwezige gebrek aan capaciteit er meer samengewerkt zou moeten worden en gebruik gemaakt moet worden van elkaars capaciteiten en bevoegdheden. Het gebrek aan capaciteit maakt ook het belang van een kwalitatieve en kwantitatieve informatie gestuurde inzet door de opsporing nog crucialer. Hierbij speelt echter de beperkte analyse capaciteit van de diensten een negatieve rol.
Samenwerking met de Fransen wordt als cruciaal bestempeld, met name vanwege de open grenzen. Er wordt met de Fransen samengewerkt onder andere ten behoeve van de informatie-uitwisseling, het verrichten van doorzoekingen en het uitvoeren van gezamenlijke controles. Er is een goede verstandhouding tussen de Franse en Nederlandse autoriteiten en op de werkvloer, maar het vastleggen van de samenwerking op politiek niveau verloopt stroef. De Raad meent dat de minister van Justitie in deze een aanjagende rol kan spelen.
Integrale aanpak
De Raad vindt de slagkracht van de rechtshandhaving voor het voorkomen en bestrijden van illegale vuurwapenhandel en illegaal vuurwapenbezit onder de maat en niet in verhouding tot de ernst van het probleem en ziet graag dat de slagkracht van de diensten verbeterd wordt. De Raad concludeert dat er (nog) te weinig sprake is van een integrale aanpak door de diensten voor wat betreft het onderwerp illegale vuurwapens.
“Hoewel Sint Maarten voortdurend kampt met een gebrek aan middelen om de problemen die de samenleving bedreigen aan te pakken, waaronder dus ook het probleem van illegale vuurwapens, is er hoop dat met de bundeling van krachten door de diensten veel bereikt kan worden. Alle betrokkenen zijn zich bewust van de knelpunten en hebben bovenal de wil om deze aan te pakken. Zij hebben echter wel de nodige steun op het gebied van onder andere beleid en financiën van de politiek en het bestuur nodig om concrete plannen te kunnen realiseren”, schrijft de Raad.
Slachtofferhulp
De impact van illegale vuurwapens op de gemeenschap is groot en het ontbreken van slachtofferhulp is een groot gemis. De Raad heeft in verschillende eerdere rapporten slachtofferhulp aan de orde gesteld. Er lijkt nu verandering hierin te komen door de oprichting van een stichting voor het bieden van slachtofferhulp.
Wapenbeleid
Een restrictief wapenbeleid en de handhaving daarvan draagt bij aan het veilig houden van de samenleving. Hoewel het wapenbeleid een apart onderwerp is, heeft de Raad ook hierbij stilgestaan, omdat de vergunde en illegale kant communicerende vaten zijn. Het niet goed regelen, vastleggen en controleren van de vergunde kant brengt risico’s met zich mee en kan gevolgen hebben voor de illegale kant en er bijvoorbeeld toe leiden dat een wapen in het illegaal circuit belandt. De Raad overweegt naar aanleiding van de bevindingen, om op een later tijdstip een onderzoek te doen naar het breder onderwerp wapenbeleid.