Nederlanders die in de bijzondere gemeenten Bonaire, Sint Eustatius en Saba wonen, worden terecht anders behandeld dan Nederlanders in Europees Nederland. Don’t shoot the messenger: dit is wat de geschillencommissie van het Klachteninstituut Financiële Dienstverlening (Kifid) vindt. De commissie wees deze week een klacht af van een inwoonster van Bonaire over de 15 euro buitenlandopslag die ABN AMRO sinds 1 juli maandelijks bovenop de reguliere kosten in rekening brengt aan zogeheten non-residents. De staatsbank (57% van de aandelen is in het bezit van de Staat der Nederlanden) vindt dat Bonairianen, Statianen en Sabanen buitenlanders zijn. De geschillencommissie van Kifid – onder voorzitterschap van een rechter – is het daarmee eens.
De klaagster voerde aan dat het niet redelijk is dat zij anders wordt behandeld dan mede-Nederlanders omdat zij op Bonaire woont, terwijl het eiland een bijzondere gemeente is van Nederland. “Bonaire ligt echter niet in de Europese Unie. De commissie volgt de bank dan ook in haar verweer, dat Bonaire, Sint Eustatius en Saba ten opzichte van de Europese Unie de status hebben van landen en gebieden overzee, waardoor EU-wetgeving ten aanzien van de bankrelatie met de consument niet geldt voor deze eilanden. De rechtspositie van Bonaire is dus een andere dan die van Nederland. De bank behandelt om deze reden de consument dan ook terecht anders dan Nederlanders die in Nederland (gelegen binnen de Europese Unie) wonen.”
Wat is er in 2010, bij het maken van de wetgeving om de BES-eilanden op te nemen in het Nederlandse staatsbestel, in hemelsnaam misgegaan dat een commissie van wijze en fatsoenlijke mensen het in haar hoofd kan halen tegen landgenoten te zeggen: u heeft geen recht op gelijke behandeling. En dat alleen vanwege de plek in het land waar zij wonen. Het gevoel was er al langer, maar niet eerder werd zo ondubbelzinnig – op schrift en ondertekend – gesteld dat BES-burgers tweederangs-Nederlanders zijn.
Over het bankverkeer tussen Europees en Caribisch Nederland valt meer te zeggen. Het begon ermee dat Bonairiaanse en andere buitenlandse klanten vorig jaar een brief van ABN AMRO kregen dat hun rekening werd beëindigd omdat zij potentiële criminelen zijn, want non-residents wonend in een hoog risicoland. De rechtbank in Amsterdam oordeelde dat de opzegging onrechtmatig was. Prompt bedacht de bank een nieuwe truc om van zijn risicovolle rekeninghouders af te komen: de buitenlandopslag. En die klantvijandige praktijk is nu dus door het Kifid gelegitimeerd.
Het initiatiefwetsvoorstel dat D66’erJoost Sneller woensdag naar de Tweede Kamer stuurde om Nederlandse banken te verplichten buiten de Europese Unie wonende Nederlanders een basisbetaalrekening aan te bieden, gaat daar weinig aan veranderen. De klant kan dan weliswaar zijn/haar eigen bank kiezen, maar de dienstverlening blijft beperkt tot simpele transacties en bovendien wordt het de banken toegestaan een (daar heb je hem weer) buitenlandopslag in rekening te brengen.
Het had al lang en breed fatsoenlijk geregeld kunnen zijn als voormalig minister van Financiën Wopke Hoekstra bij zijn geboorte (tangverlossing?) niet zulke slappe knieën had meegekregen. Al snel na 10-10-10 werd geconstateerd dat het bankverkeer tussen het Europese en het Caribische deel van het land niet was berekend op de instroom van 25.000 tropische ingezetenen. Hoewel binnenlands was geld overmaken niet alleen ingewikkeld, maar ook duur (er worden exorbitant hoge kosten in rekening gebracht, want wereldbetalingen) en traag.
Onder druk van de Tweede Kamer gaf Hoekstra consultants van PWC opdracht uit te zoeken hoe het beter kon. Als beste optie kwam uit de bus de oprichting van een aparte BES-bank waardoor transacties tussen Kralendijk en het vasteland net zo efficiënt (tegen dezelfde kosten en zonder wisselkoersverlies) als die tussen Delfzijl en Vlissingen kunnen worden afgewikkeld. Daarmee wordt tevens het zakendoen tussen Caribisch en Europees Nederland bevorderd.
Hoekstra zwichtte echter voor de lobby van de banken die een uitwas van hun verdienmodel in gevaar zagen komen. In maart 2021 beloofde hij, in reactie op vragen van het toenmalig Tweede Kamerlid Antje Diertens, opnieuw met de banken in gesprek te gaan. Wij hebben er nooit meer iets over gehoord en nu ligt er dus die voor BES-burgers pijnlijke uitspraak van het Kifid. Met dank aan 11 jaar Kabinetten Rutte.
Kadushi is het buitenbeentje van DossierKoninkrijksrelaties.nl: een stekelige rubriek die soms wel eens ‘au’ kan doen.
Download hier (gratis) een exemplaar vande bundel Kadushi’s Prikkeljaar 2021