Den Haag – Defensie bereidt zich erop voor in actie te moeten komen indien de regering besluit Nederlanders uit Venezuela te evacueren. In het licht van de situatie in Venezuela houdt Defensie voorts rekening met diverse scenario’s waarin een toestroom van migranten naar Aruba, Bonaire en Curaçao op gang komt en verzoeken om bijstand worden gedaan.
Er zijn interdepartementale werkgroepen ingericht om in overleg met de andere landen voorbereidingen te treffen voor deze scenario’s, zo staat te lezen in het hoofdstuk Koninkrijkstaken in het Caribisch gebied van het introductiedossier voor de nieuwe bewindslieden van Defensie:
De verdediging van de onafhankelijkheid en territoriale integriteit van de vier landen van het Koninkrijk is een Koninkrijksaangelegenheid. De Koninkrijksregering behartigt de externe verdediging van Aruba, Curaçao en St. Maarten. De Gouverneurs van Aruba, Curaçao en St. Maarten kunnen als vertegenwoordigers van de Koninkrijksregering over de krijgsmacht beschikken. Zij oefenen hun bevoegdheden over de krijgsmacht slechts uit na instemming van de Rijksministerraad of van de minister van Defensie als vertegenwoordiger van deze Raad, behalve in het geval van inzet bij calamiteiten, zoals orkanen. De grondslag voor militaire bijstand zoals hierboven bedoeld is een Koninklijk Besluit uit 1987.
Op Bonaire, St. Eustatius en Saba (de BES-eilanden) kunnen militairen worden ingezet onder gezag van de procureur-generaal (strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde) of de gezaghebber (openbare orde handhaving) op grond van de Veiligheidswet BES.
De Commandant der Zeemacht in het Caribisch gebied (CZMCARIB) is belast met het uitvoeren van de drie hoofdtaken van Defensie in het Caribisch gebied. De Commandant beschikt daartoe over een hoofdkwartier met een staf, drie kazernes, en een aantal operationele eenheden, waaronder een stationsschip (meestal een ocean-going patrol vessel(OPV)) met boordhelikopter (de NH-90), twee infanteriecompagnieën (Aruba en Curaçao), een transportschip, de Arubaanse militie en de Curaçaose militie. Ook op Sint Maarten is sinds enkele jaren een permanente militaire presentie, in de vorm van een detachement mariniers.
In het kader van de bevordering van de internationale rechtsorde levert CZMCARIB een bijdrage aan de veiligheid en stabiliteit in de regio, bijvoorbeeld door internationale samenwerking bij drugsbestrijding. In het kader van de ondersteuning van de civiele autoriteiten levert CZMCARIB militaire bijstand en steunverlening aan Aruba, Curaçao en St. Maarten evenals aan de BES-eilanden (Bonaire, Sint Eustatius, en Saba) in geval van een orkaanpassage (‘zachte’ bijstand) of in het kader van openbare orde en veiligheid of rechtshandhaving (‘harde’ bijstand). Tijdens de COVID-19-crisis heeft Defensie de civiele autoriteiten ondersteund met medische capaciteiten en bijstand geleverd bij het handhaven van de openbare orde. In het kader van het ‘Brede offensief tegen de georganiseerde ondermijnende criminaliteit’ investeert Defensie in Kustwacht systemen en CZMCARIB-capaciteiten.
De taken van de krijgsmacht zijn niet veranderd als gevolg van de herschikking in 2010 van de staatkundige verhoudingen binnen het Koninkrijk, met uitzondering van die van de KMar. Sinds 2010 vervult de KMar op grond van de BES-wetgeving zelfstandige taken op de BES-eilanden die vrijwel gelijk zijn aan de taken in Nederland.
In het licht van de situatie in Venezuela houdt Defensie rekening met diverse scenario’s waarin een toestroom van migranten naar Aruba, Bonaire en Curaçao op gang komt en verzoeken om bijstand worden gedaan. Voorts houdt Defensie er rekening mee dat ondersteuning moet worden geleverd als de regering besluit Nederlanders uit Venezuela te evacueren. Er zijn interdepartementale werkgroepen ingericht om in overleg met de andere landen voorbereidingen te treffen voor deze scenario’s.
De Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV) heeft eind 2020 geadviseerd in het advies ’Veiligheid en rechtsorde in het Caribisch gebied’ om de defensiepresentie in dit deel van het Koninkrijk te versterken.
In 2020 zijn er, als gevolg van de benodigde liquiditeitssteun ‘Landenpakketten’ overeengekomen tussen Nederland en de Landen. Defensie, KMar en Kustwacht Carib participeren binnen enkele maatregelen ter versterking van de rechtsstaat van de Landen. In het kader hiervan wordt de KMar-inzet op de Landen versterkt (m.n. t.b.v. grensbewaking), worden de milities geprofessionaliseerd, wordt het Sociaal Vormingstraject op Aruba en Curaçao doorontwikkeld en zal de Kustwacht Carib op termijn doorgroeien naar een 24/7 taakbestendige organisatie. Tevens is het investeringsbudget van de Kustwacht Carib vastgelegd, waarmee de komende jaren het materieel wordt vervangen.
De KMar is in het Caribisch gebied ingezet voor verschillende taken. De brigade van de KMar is belast met de politietaken in het Caribisch gebied en verleent assistentie aan de lokale politiekorpsen. Tevens vervult deze brigade de Criminele Inlichtingendienst (CID)-functie voor de Kustwacht in het Caribisch gebied. De KMar is tevens verantwoordelijk voor de grensbewaking en politietaken op de luchthaven van Bonaire, St. Eustatius en Saba. De taken op de BES-eilanden worden uitgevoerd door Nederlands en lokaal personeel.
Een flexibel inzetbare pool is belast met de uitvoering van taken ter ondersteuning van de lokale autoriteiten van Curaçao en St. Maarten op het gebied van grens- en vreemdelingentoezicht, drugscontroles en de bestrijding van drugs-, geweld- en migratiecriminaliteit.