Het was me het jaartje wel. Door corona was het voor velen opnieuw een naar jaar. Op het gebied van de koninkrijksrelaties was het evenmin een vrolijke bende. Het grootste venijn zat in de staart: Bonaire, Sint Eustatius en Saba werden door onbarmhartig Den Haag nog wat dieper de armoede ingeduwd. Curaçao, Aruba en Sint Maarten kregen onder de kerstboom de boodschap dat ze door de knietjes moeten voor meer coronasteun. Laten we bij het uitzwaaien van 2021 een kort rondje maken langs de 7 delen (we vegen voor het gemak Limburg en Europees Nederland op één hoop) van het Koninkrijk.
De kiezers op Curaçao werden voor het naar huis sturen van het goedwillende, maar onmachtige kabinet Rhuggenaath gestraft met een regering vol politieke pupillen uit de klas van maffiamaatje Schotte. Minister Janga van Volksgezondheid ontpopte zich als een wappie en deed ook nog een schaamteloze poging sjoemelende partijvrienden te behoeden voor het moeten terugbetalen van geroofde miljoenen. Gevolmachtigde minister Manuel dacht van het Curaçaohuis een banenfabriek voor familie en vrienden te kunnen maken. Gevreesd moet worden dat het ergste van het kabinet Pisas nog gaat komen.
Op Aruba trad eveneens een ‘nieuwe’ regering aan. Minister-president Wever-Croes dankte haar prolongatie aan voorganger en aartsrivaal Eman, want die duldde uit misplaatste loyaliteit de van corruptie verdachte oud-minister Sevinger op de kandidatenlijst. Met nog meer familie in haar kabinet, de Staten en de top van overheidsbedrijven sloot de premier een schimmige gasdeal die lucratiever lijkt voor het advocatenkantoor van haar papa dan voor de bevolking. Het Team Bestrijding Ondermijning kan wel eens de handen vol krijgen aan Aruba.
De politieke kaste op Sint Maarten deed ook dit jaar weer enorm haar best te bewijzen dat het behalve de competentie vooral ook het morele kompas ontbeert om land te spelen. Het grootste talent van minister-president Jacobs is te jij-bakken als ze erop wordt gewezen dat afspraken bedoeld zijn om je er aan te houden. Het eiland zal in geen honderd jaar in staat zijn invulling te geven aan deugdelijk (zelf)bestuur en is zonder Nederland een weerloze prooi van de georganiseerde misdaad. Het tempo waarin politici achter de tralies verdwijnen, doet vrezen dat partijen bij de volgende verkiezingen kandidaten tekort komen.
Dan de BESjes. Op Bonaire is er na jaren van bestuurlijke stilstand opeens vaart gekomen in het oplappen van wat volgens de overlevering in een ver verleden wegen zijn geweest. Zelfs met het financieel beheer gaat eindelijk de goede kant op. Maar de Eilandsraad is, ondanks een gentlemen’s agreement zich volwassen te gedragen, de pubertijd nog altijd niet ontgroeid. Zo kon het gebeuren dat de gezaghebber voor manmoedig ingrijpen in het Chogogo-dossier – waarmee hij een miljoenenclaim en grote reputatieschade voor het eiland voorkwam – werd beloond met een motie van wantrouwen.
De bevolking van Sint Eustatius is ondanks een gevaarlijk lage vaccinatiegraad grotendeels gespaard gebleven voor corona, maar zag wel een ander – Hollands – virus het eiland bereiken: de Ziekte van Rotonde. Als de lokale democratie ooit nog eens wordt hersteld, blijft er in elk geval een zichtbare herinnering aan de Haagse machtsovername achter. En Saba? Dat was opnieuw het stabielste, best bestuurde stukje Koninkrijk in de Cariben en zal dat ook in het nieuwe jaar blijven.
Daar kan Nederland nog van leren. VVD, D66, CDA en CU hadden de langste formatie ever nodig om van de III een IV te maken. Uit angsthazerij voor de wappieterreur liet de politiek het gebeuren dat levensreddende hart- en kankeroperaties massaal worden uitgesteld; een nogal cynische manier om de wachtlijsten korter te maken. Van een regering die zo slordig omspringt met haar eigen burgers, kun je uiteraard niet verwachten dat ze mededogen heeft met koninkrijksgenoten in verweggistan.
Wordt Den Haag aangesproken op zijn verantwoordelijkheid voor een misstand in Curaçao, Aruba of Sint Maarten, dan heet het plotsklaps een landsaangelegenheid van de autonome landen. Die smoes gaat niet op voor de bijzondere gemeenten Bonaire, Sint Eustatius en Saba. Daarvoor bood de poging het record formeren te breken uitkomst. Want dan kun je zeggen de armoede wel te willen aanpakken, maar dat vanwege de demissionaire status niet te kunnen.
Hoewel Europees Nederland de trekjes vertoont van een failed state denkt het zelf geweldig te presteren, óók in het Koninkrijksdossier. Een poging dit van de werkelijkheid losgezongen zelfbeeld te corrigeren is, gegeven het chronisch gebrek aan culturele sensitiviteit die het kabinet Rutte III etaleert, verspilde moeite. Het wachten is op Rutte de Vierde. Die belooft om te zien naar elkaar en vooruit te kijken naar de toekomst. We gaan het beleven, maar een kater zo groot als na het met oud-en nieuw nuttigen van een dubbele magnum en 25 oliebollen valt niet uit te sluiten.
Kadushi wenst u een veilige jaarwisseling en voor 2022 heel veel optimisme.
Kadushi is het buitenbeentje van DossierKoninkrijksrelaties.nl: een stekelige rubriek die soms wel eens ‘au’ kan doen.