Door mr. dr. Ryçond Santos do Nascimento
Op donderdag 23 december 2021 ontvingen twee Arubaanse mediabedrijven, namelijk Tera News NV (oftewel 24ora.com) en J. Habibe Broadcasting VBA (oftewel Hit94) een brief van onze nieuwe minister van Communicatie, mr. Geoffrey Wever. In deze brieven hekelt de minister het feit dat 24ora.com in een interview van 18 december 2021 en Hit94 in het programma “Pueblo Ta Papia” van 14 december 2021 een platform hebben gegeven aan de politicus Michael Williams.
Een ruzie tussen zijn zoon en de zoon van de minister-president was geëscaleerd tot fysiek geweld, naar aanleiding waarvan de zoon van Michael Williams is aangehouden en zelfs in voorarrest heeft gezeten. Kennelijk heeft ook de partner van de dochter van de minister-president in verband hiermee in voorarrest gezeten. Michael Williams gaf onder andere commentaar op de aanhouding van zijn zoon waarbij hij uitlatingen heeft gedaan die volgens minister Geoffrey Wever als bedreigingen aan het adres van ‘ministers’ moeten worden beschouwd.
In de brief aan 24ora dreigt minister Geoffrey Wever de media met de invoering van een Mediaverordening en een Mediaraad in 2022. ‘De Mediaraad zal als taak hebben’, zo stelt de minister in zijn brief, ‘het bevorderen dat in de media journalistiek op verantwoorde wijze wordt bedreven, namelijk het bevorderen van een journalistieke gedragscode.’ Deze code dient gestoeld te zijn op principes als ‘eerlijke berichtgeving, hoor en wederhoor en het achterwege laten van misleiding en bescherming van de goede naam van personen.’
In de brief aan Johnny Habibe gaat onze minister van Communicatie nog een paar stappen verder en geeft hij Johnny, The Anchorman, een (buitenwettelijke) schriftelijke waarschuwing. Daarbij dreigt de minister met een strafsanctie, te weten de intrekking van Johnny’s vergunning en zendfrequenties, indien Johnny nogmaals een platform geeft aan mensen als Williams. De intrekking van de vergunning en zendfrequenties zijn bedoeld als straf in reactie op de schending van artikel 1 van het Landsbesluit voorwaarden radio omroepbedrijven en een of ander duister artikel uit een duister landsbesluit: artikel 15 sub a van een Landsbesluit van 24 maart 2021 waarvan de minister geen titel en ook geen vindplaats in de brief vermeldt.
Minister Wever van Communicatie acht de uitzending van “Pueblo Ta Papia” niet ten goede komen “aan de gezonde geestelijke ontwikkeling der bevolking van Aruba” (zie artikel 1 Landsbesluit voorwaarden radio omroepbedrijven). Daarenboven stelt onze minister van Communicatie in de brief aan Johnny dat er in 2022 een tijdvertragingssysteem zal worden ingevoerd. Dit systeem is bedoeld om voorafgaande censuur mogelijk te maken. Tot slot geeft de minister in deze brief nog een (buitenwettelijke) aanwijzing dat ‘Hit 94.1 FM strengere regels [zal] moeten aannemen en bekendmaken zodat deelnemers weten dat beledigingen, bedreigingen, opruiing en elke handeling die de openbare orde schendt, niet wordt geaccepteerd.’
Wat is er nu mis aan deze communicatie van onze minister van Communicatie? Beledigingen en bedreigingen etc. zijn toch strafbaar? Dat is zo, mits het slachtoffer een klacht indient bij de officier van justitie. Maar de strafbaarheid geldt enkel en alleen voor de mensen die dergelijke uitlatingen doen. Daarbij dient te worden opgemerkt dat de strafbaarheid van meningsuitingen niet snel door de rechter wordt aanvaard, omdat iedere mening en zeker de onwelgevallige mening zeer noodzakelijk is in een democratische samenleving (zie artikel 10 EVRM). Daarenboven dient er een onderscheid te worden gemaakt tussen statements of fact en waardeoordelen en moeten mensen als minister-president Wever-Croes, vanwege haar publieke functie, zich meer kritiek laten welgevallen dan een gewone burger, zo blijkt uit de jurisprudentie van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Uitlatingen van inbellers of geïnterviewden kunnen tot slot niet automatisch aan het mediabedrijf worden toegerekend. Een en ander is dus niet zo eenvoudig als het op het eerste gezicht lijkt.
Wat is er nog verder mis? Op de eerste plaats kunnen we constateren dat minister Geoffrey Wever zich blijkbaar laat gebruiken als loopjongen van onze minister-president om mensen die onwelgevallige uitlatingen doen aan haar adres, de mond te snoeren. Op de tweede plaats geven de brieven blijk van een stuitende hypocrisie van het Kabinet Wever-Croes II. De (partij van de) minister-president maakt zelf gebruik van persoonlijke aanvallen, ordinaire scheldkanonnades en speelt daarbij zelfs – kennelijk uit intellectuele onmacht – de Nazi-kaart.[1]
Tot slot schort er ook constitutioneelrechtelijk veel aan de inhoud van deze brieven. Het is jammer dat minister Geoffrey Wever, als (voormalig?) docent staatsrecht van de Universiteit van Aruba, niet enige zelf-censuur heeft toegepast voordat hij deze brieven de deur uit deed. Als docent staatsrecht kent hij de ins-and-outs van de vrijheid van meningsuiting in het algemeen en de persvrijheid in het bijzonder. Hij weet dan ook dat artikel I.12 van de Staatsregeling van Aruba en de daarbij behorende Officiële toelichting aangeven dat niemand ‘voorafgaand verlof’ nodig heeft om zijn mening te mogen uiten en dat dit temeer geldt voor onze pers. Daarnaast stelt het tweede lid van artikel I.12 Staatsregeling uitdrukkelijk dat er ‘geen voorafgaand toezicht op de inhoud van een radio- of televisieuitzending’ is en inhoudelijke censuur dus ook niet mag plaatsvinden.
Kortom, censuur vooraf is absoluut verboden in ons staatsrecht. De instelling van een mediaraad zoals minister Geoffrey Wever voor ogen heeft en de invoering van een zogenaamd ‘tijdvertragingssysteem’ zijn evident in strijd met onze constitutie! In dit licht kan zelfs de vraag worden gesteld of artikel 1 van het Landsbesluit voorwaarden radio omroepbedrijven constitutioneelrechtelijk door de beugel kan…
[1] https://www.bondia.com/prome-minister-como-reaccion-riba-mocion-contra-dje-a-considera-pensamento-di-avp-como-nazi/
Mr. dr. Ryçond Santos do Nascimento is Statenlid voor de AVP