Den Haag – “Het kabinet deelt de zorgen van de Nationale ombudsman over de situatie in Caribisch Nederland als gevolg van Covid-19”, aldus minister Kajsa Ollongren (BZK) in een brief die zij vandaag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.
De bewindsvrouw gaat daarin onder meer in op de passages uit de Jaarverslagen van de Nationale ombudsman en de Kinderombudsman die betrekking hebben op de Caribische delen van het Koninkrijk, zoals de impact van de coronacrisis, de armoede en de problemen waar studenten tegen aanlopen.
Uit de brief kan worden opgemaakt dat het kabinet vindt dat het voldoende doet voor de eilanden.
Uit de Kabinetsreactie
Het kabinet deelt de zorgen van de Nationale ombudsman over de situatie in Caribisch Nederland als gevolg van Covid-19. Dit is ook de reden waarom het steun- en herstelpakket, zoals dat geldt in Europees Nederland, is vertaald naar Caribisch Nederland. Hiermee zijn veel banen en inkomens behouden gebleven en ondernemingen overeind gebleven. De loonsubsidieregeling geldt overeenkomstig de Wet Ziekteverzekering BES ook voor werknemers met een nul-urencontract.
Verder is er een subsidie voor gewezen werknemers en kunnen zelfstandig ondernemers aanspraak maken op een maximale tegemoetkoming van 80% van het wettelijk minimumloon. Naast generieke maatregelen is voor noodsteunmaatregelen ook extra budget ter beschikking gesteld aan de openbare lichamen om aanvullend vanuit het eilandelijk beleid een bijdrage te leveren aan de doelgroepen die het hardste getroffen worden.
Het kabinet herkent het door de Nationale ombudsman geschetste beeld dat niet alle inwoners de weg naar de regelingen weten te vinden en dat onder meer een gevoel van schaamte de drempel verhoogt om steun te vragen. Zowel de Rijksdienst Caribisch Nederland unit Sociale Zaken en Werkgelegenheid (RCN-unit SZW) als de openbare lichamen zetten daarom in op communicatie van alle openstaande regelingen in verschillende talen en via verschillende stakeholders en media-kanalen zoals radio, krant, tv en sociale media.
De RCN-unit SZW heeft het afgelopen anderhalf jaar hard gewerkt om alle uitkeringen (reguliere uitkeringen én het steun- en herstelpakket) op tijd te verwerken en uit te betalen. Daarbij is onder hoge tijdsdruk gewerkt en is met meer klanten dan ooit contact geweest via telefoon, e-mail en spreekuren. De ervaringen die hiermee zijn opgedaan helpen de communicatie en de dienstverlening van de RCN-unit SZW verder te verbeteren. Hiervoor is nadrukkelijk aandacht.
Lopend onderzoek armoedebestrijding
In 2020 hebben de Nationale ombudsman en Kinderombudsman een tweede onderzoek naar armoede in Caribisch Nederland gepubliceerd. Met het onderzoek ‘Het maakt uit waar je wiegt heeft gestaan’ hebben de Nationale ombudsman en Kinderombudsman armoede onder jongvolwassenen in beeld gebracht. Op 6 oktober 2020 is de staatssecretaris van SZW, mede namens de staatssecretaris van BZK en de staatssecretaris van VWS, in de antwoorden op vragen van de Kamer over de voortgangsrapportage bestaanszekerheid Caribisch Nederland 2020 ingegaan op het rapport.
Het rapport bevestigt de noodzaak van de inzet van het kabinet om bestaanszekerheid over de volle breedte aan te pakken, de inkomenspositie van inwoners in Caribisch Nederland te verbeteren en de kosten van levensonderhoud te verlagen. Het kabinet heeft zich in 2019 gecommitteerd aan de opgave om toe te werken naar een sociaal minimum voor Caribisch Nederland. Over de laatste stand van zaken hiervan verwijs ik uw Kamer naar de voortgangsrapportage verstuurd door de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid op 14 juni 2021.
Het is de gezamenlijke verantwoordelijkheid van het kabinet en de eilandbesturen om de armoedeproblematiek onder jongeren in Caribisch Nederland aan te pakken en ervoor te zorgen dat de vicieuze cirkel waar jongeren in armoede vaak in belanden, te doorbreken.
De ministeries van VWS, SZW, JenV, OCW en BZK en de openbare lichamen werken samen aan een integrale aanpak voor jongvolwassenen waarbij beleid en wetgeving op het gebied van aansluiting onderwijs en werk, vrije tijd, huisvesting en jongerenparticipatie worden opgepakt. Dit zal resulteren in een door het Rijk en de openbare lichamen gezamenlijk opgesteld samenwerkingsconvenant 13+ met een bijbehorende samenwerkingsagenda. De samenwerking heeft als doel meer samenhang aan te brengen op het jeugddomein, zodat jongeren en jongvolwassenen kansen en talenten optimaal kunnen benutten en de ontwikkeling naar volwassenheid wordt bevorderd.
Onderzoek over studeren in Nederland
De Nationale ombudsman wijst in zijn onderzoeksrapport “Kopzorgen van Caribische studenten” op belemmeringen die Caribische studenten ervaren in de voorbereiding op de studie in Nederland, tijdens de studie in Nederland en na afloop van hun studie. De Nationale ombudsman dringt erop aan dat de landen hier gezamenlijk afspraken over maken teneinde fundamentele verbeteringen in de keten te bewerkstelligen. De minister van OCW heeft op 30 juli 2021, mede namens de staatssecretaris van BZK, de Nationale ombudsman per brief beantwoord.
Gezamenlijke brief over problemen in het Caribisch deel van het Koninkrijk
In juli 2020 heeft het kabinet een gezamenlijke brief ontvangen van de ombudsmannen van Curaçao, Sint Maarten en de Nationale ombudsman over enkele ontwikkelingen en problemen die spelen binnen het Koninkrijk. Hierbij werd er onder andere ingegaan op de destijds spelende onderhandelingen over liquiditeitssteun en de gevolgen daarvan voor de landen binnen het Koninkrijk. Ook de vreemdelingensituatie, de drinkwatervoorziening in Curaçao en het herstel van Sint Maarten na orkaan Irma werden genoemd. In juli 2021 heeft het ministerie van BZK met de ombudsmannen van het Koninkrijk de onderwerpen in de brief besproken en is over de samenwerking tussen het ministerie van BZK en de ombudsmaninstituten gesproken. Het eerste aanspreekpunt voor de Ombudsmannen van Curaçao en Sint Maarten zijn de regeringen van Curaçao en Sint Maarten.
