Den Haag – Als het kabinet Rutte IV er in slaagt de in het coalitieakkoord “Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst” neergelegde ambities ten aanzien van het Caribisch deel van het Koninkrijk te realiseren, dan is de kwaliteit van leven op Bonaire, Sint Eustatius en Saba over 4 jaar een stuk beter en worden Curaçao, Aruba en Sint Maarten deugdelijker bestuurd.
Opvallend is dat de passages over de Cariben niet ergens achteraan in het bijna 50 pagina’s tellende akkoord zijn weggestopt, maar deel uitmaakt van het eerste hoofdstuk en bovendien langer en vooral concreter is dan in 2017. Maar het opmerkelijkste is het voornemen het democratisch tekort bij de besluitvorming door de Tweede Kamer over voorstellen van rijkswet op te heffen.
Een van de eerste reacties kwam van staatssecretaris Knops (BZK): “Een Koninkrijksdag met goed nieuws! Verheugd over coalitieakkoord met ruime aandacht en investeringen voor het Koninkrijk”, twitterde de bewindsman. De komende weken moet duidelijk worden wie in het nieuwe kabinet de portefeuille Koninkrijksrelaties op zich neemt. Dat kan Knops zijn, maar waarschijnlijker is dat de post naar D66 gaat.
Een betere toekomst voor het hele Koninkrijk
In het Koninkrijk delen we een verleden én een toekomst. Een toekomst die we samen vormgeven. Na tien jaar economische stagnatie en de klappen van een orkaan en een pandemie wil Nederland de drie Caribische landen ondersteunen bij het inslaan van een pad naar duurzame groei. We doen dat zoals bedoeld in het Statuut: op basis van gelijkwaardigheid, wederkerigheid en aan de hand van een eerlijke verkenning over wensen tot eventuele aanpassing van het Statuut. In Caribisch Nederland blijven we ons inspannen om Bonaire, Saba en Sint Eustatius een gelijkwaardig deel van Nederland te laten zijn.
Bonaire, Saba en Sint Eustatius
We versterken de arbeidsmarkt van Caribisch Nederland (Bonaire, Saba en Sint Eustatius), met speciale aandacht voor de positie van jongeren, en pakken de armoede aan. Het Akkoord van Kralendijk is het uitgangspunt voor Bonaire. We stimuleren een sociale dialoog op Saba en Sint Eustatius.
We maken heldere afspraken met de bijzondere gemeenten om ervoor te zorgen dat de financiering van basisvoorzieningen structureel op orde is.
We investeren in de economie van Caribisch Nederland en nemen maatregelen om het leven betaalbaarder te maken. We geven invulling aan de herijking van het sociaal minimum. Dit doen we onder meer door het verhogen van de onderstand, het betaalbaar houden van nutsvoorzieningen en een versnelde overstap op volledig duurzame energie, riolering en een betere drinkwatervoorziening zodat de vaste lasten voor nutsvoorzieningen dalen. We ondersteunen projecten voor meer lokale landbouw zodat er minder voedselimport nodig is en we benutten de enorme kansen voor meer ecotoerisme.
We gaan de unieke cultuur en natuur van Bonaire, Saba en Sint Eustatius, zowel boven als onder water, beter beschermen.
In totaal investeren we €30 miljoen structureel.
Aruba, Curaçao en Sint Maarten
Aruba, Curaçao en Sint Maarten, de drie andere landen in het Koninkrijk, zijn staatkundig autonoom en hebben een eigen verantwoordelijkheid voor goed bestuur en deugdelijke overheidsfinanciën. De relaties tussen de drie landen en Nederland zijn mede gebaseerd op wederkerigheid. Er is, onder meer door de coronapandemie en zijn gevolgen, een urgente noodzaak om te komen tot versterking en verbetering van de deugdelijkheid van bestuur en de overheidsfinanciën in de drie landen.
We blijven ons vanuit Nederland inspannen om samen met Aruba, Curaçao en Sint Maarten te werken aan goed bestuur, de aanpak van corruptie en het duurzaam versterken van de economieën en onderwijs aan de hand van duurzame afspraken.
We willen het democratisch tekort bij de besluitvorming door de Tweede Kamer over voorstellen van rijkswet opheffen door ruimte te geven voor een proportionele stem van de Caribische landen.
We maken het voor stemgerechtigde inwoners van Aruba, Curaçao en Sint Maarten bij verkiezingen voor het Europees Parlement net zo toegankelijk om te stemmen als in Europees Nederland.
We gaan rendabel bijdragen aan de economische ontwikkeling van de Caribische landen door garantieregelingen van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO), het Nationaal Groeifonds en regelingen voor duurzame energieproductie (SDE++) open te stellen voor aanvragen uit het hele Koninkrijk.
Het Cariben-hoofdstuk uit het coalitieakkoord van 2017
Koninkrijksrelaties
· Nederland is door een lang gedeelde geschiedenis verbonden met de Koninkrijksdelen in het Caribisch gebied. Onze onderlinge verbondenheid bleek onlangs weer toen de Bovenwindse eilanden getroffen werden door een orkaan. Onze verbondenheid vraagt om een constructieve samenwerking met Caribisch
Nederland en de autonome landen binnen ons Koninkrijk. De onzekere politieke situatie in sommige buurlanden in Zuid-Amerika maakt samenwerking extra noodzakelijk. Samenwerking in de Caribische regio, met de Europese Unie en met internationale organisaties maakt een verdere positieve ontwikkeling van de Koninkrijksrelaties mogelijk. Het Koninkrijksverband schept ook verantwoordelijkheid, in het bijzonder voor het waarborgen van integriteit van bestuur en van effectieve rechtshandhaving en grensbewaking. De raad van ministers van het Koninkrijk zal hier op basis van het Statuut voor het Koninkrijk op toe zien.
· Het Nederlandse deel van het budget voor de Kustwacht gaat over naar het ministerie van Defensie en wordt zodanig aangepast dat een goede taakuitoefening mogelijk is. Hiervoor is 10 miljoen euro per jaar beschikbaar.
· Voor de inwoners van Bonaire, Sint Eustatius en Saba heeft Nederland een bijzondere verantwoordelijkheid. Op de eilanden ligt de prioriteit bij het verbeteren van het economisch perspectief, onder meer door versterking van de infrastructuur en het terugdringen van armoede. Het kabinet is bereid extra te investeren in de eilanden onder de voorwaarde dat goed bestuur en financiele verantwoording op een afdoende niveau is geborgd. Waar Nederland investeringen door de eilanden ondersteunt moet meer dan nu in een reeel instandhoudingsbudget worden voorzien. Het ministerie van BZK krijgt een sterkere coördinerende taak inclusief bijbehorend budget.