Den Haag – 3,5 jaar nadat de macht op Sint Eustatius door het Rijk werd overgenomen omdat het lokale bestuur verweten werd zijn taken te verwaarlozen, is Den Haag er nog altijd niet in geslaagd het financieel beheer wel op orde te krijgen.
Waar andere (ei)landen met regelmaat door het College financieel toezicht op de vingers worden getikt omdat zij zich niet aan deadlines houden, is het het Nederlandse bewind op Sint Eustatius niet gelukt de jaarrekening 2020 op tijd (15 juli) in te dienen. “Het financieel beheer van het openbaar lichaam Sint Eustatius moet worden verbeterd”, schrijft Cft-voorzitter Raymond Gradus aan regeringscommissaris Alida Francis.
In februari 2018 stuurde staatssecretaris Knops (BZK) een legertje Haagse ambtenaren naar Sint Eustatius om het naar huis gestuurde Bestuurscollege te laten zien wat goed bestuur is.
Lees hieronder de gehele brief van het Cft
Met dit schrijven ontvangt u op basis van artikel 22 van de Wet financiën openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba (Wet FinBES) de reactie van het Cft op de tweede UR.
Oordeel
Het openbaar lichaam Sint Eustatius presenteert tot en met het tweede kwartaal een voorlopig positief resultaat van USD 0,4 miljoen. De begroting gaat uit van een nulresultaat. De baten uit lokale heffingen zijn lager dan begroot als gevolg van de coronacrisis. Vanwege deze inkomstenderving kende de staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) in de eerste helft van 2021 USD 1 miljoen toe aan het openbaar lichaam door middel van een verhoging van de vrije uitkering.
Conform het advies van het Cft bevat de tweede UR een voortgangsrapportage van de projecten die worden gedekt via bijzondere uitkeringen. Het grootste deel van de projecten loopt volgens het openbaar lichaam in lijn met de begroting. Een deel van de projecten wijkt volgens het openbaar lichaam echter af. Indien de afwijking een overschrijding inhoudt verzoekt het Cft u toe te lichten hoe de overschrijding gefinancierd wordt.
Het financieel beheer van het openbaar lichaam Sint Eustatius moet worden verbeterd. In het tweede kwartaal leverde u de jaarrekening 2019 op. Het is niet gelukt om de jaarrekening 2020 conform de gestelde deadline, 15 juli 2021 aan te leveren. Het Cft verwacht deze jaarrekening uiterlijk 31 augustus 2021 te ontvangen.
Sint Eustatius streeft naar een goedkeurende accountantsverklaring over het jaar 2021. Om dit te bewerkstelligen zijn de functies hoofd Bedrijfsvoering en hoofd Financiën van cruciaal belang. Beide posities komen tegen het einde van het jaar vacant. Het is van groot belang dat deze functies tijdig opnieuw worden gevuld.
Toelichting
Sint Eustatius realiseerde in de eerste helft van 2021 USD 9,1 miljoen aan baten en USD 8,7 miljoen aan lasten en daarmee een voorlopig overschot van USD 0,4 miljoen.
Baten
De totale baten bedragen tot en met het tweede kwartaal 53 procent van de begroting. De baten uit lokale heffingen zijn lager dan begroot. Dit wordt met name veroorzaakt door lagere baten uit luchthaventoeslag en toerismebelasting als gevolg van de coronacrisis. Vanwege de lagere baten uit lokale heffingen kende de staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) in de eerste helft van 2021 USD 1 miljoen toe aan het openbaar lichaam door middel van een verhoging van de vrije uitkering. Het openbaar lichaam verwacht dat de toerisme-gerelateerde baten in de tweede helft van 2021 zullen stijgen nu de reisrestricties versoepelen.
Lasten
Sint Eustatius realiseerde tot en met het tweede kwartaal 51 procent van de begrote lasten voor 2021. De totale lasten direct gerelateerd aan de coronacrisis bedragen tot en met het tweede kwartaal USD 1,2 miljoen. Dit betreft met name quarantainekosten voor (externe) medewerkers van het openbaar lichaam en kosten ter compensatie van misgelopen inkomsten bij duikscholen en natuurparken.
In het eerste kwartaal besteedde het openbaar lichaam USD 14.000 van de bijzondere uitkering bestemd voor het verbetertraject financieel beheer aan corona-gerelateerde lasten. In de reactie op de eerste UR gaf het Cft aan dat middelen moeten worden besteed aan het doel waarvoor de middelen verstrekt zijn, en vroeg u dit te corrigeren. Het Cft heeft ambtelijk vernomen dat deze correctie inmiddels is doorgevoerd.
De personeelslasten bedroegen tot en met het tweede kwartaal USD 4,9 miljoen. Het aantal formatieplaatsen (fte) steeg in de eerste helft van 2021 van 167 naar 184. De begroting gaat uit van 196,9 fte aan het einde van het jaar. De ontwikkeling van het aantal fte loopt daarmee in lijn met de begroting. Het aantal vacatures daalde in de eerste helft van 2021 van 31,9 naar 21,4. De UR bevat geen prognose van het aantal fte en het aantal vacatures voor de tweede helft van 2021. Het Cft adviseert u om deze prognose in de derde UR op te nemen, zodat het Cft dit kan meenemen in de advisering.
Bijzondere uitkeringen
De aanwending van bijzondere uitkeringen bedraagt tot en met het tweede kwartaal USD 4,6 miljoen. In de eerste UR telde de projectadministratie van het openbaar lichaam 41 afgeronde projecten waarvoor de verantwoording aan het ministerie van BZK nog niet gereed of ingediend is. In de reactie op de eerste UR verzocht het Cft u om deze verantwoording in het tweede kwartaal gereed te maken en de inactieve projecten uit de lijst met bijzondere uitkeringen te verwijderen. Dit is grotendeels gelukt.
De projectadministratie aan het einde van het tweede kwartaal bevat 67 actieve projecten en elf afgeronde projecten waarvoor de verantwoording aan het ministerie van BZK nog niet gereed of ingediend is. Het Cft verwacht dat deze afgeronde projecten in de derde UR administratief zijn afgehandeld en worden verwijderd uit de lijst met bijzondere uitkeringen.
In de eerste UR adviseerde het Cft u om in het vervolg de voortgang van projecten die worden gedekt via bijzondere uitkeringen inzichtelijk te maken. Door middel van een voortgangsrapportage heeft u dit advies opgevolgd in de tweede UR. In het overzicht geeft u per bijzondere uitkering aan of de bijbehorende projecten conform de tijdsplanning en de begroting verlopen. Dit geeft u aan door middel van een kleurcode. De kleurcode ‘groen’ betekent dat er geen afwijkingen zijn, de kleurcode ‘oranje’ betekent dat er kleine afwijkingen zijn en de kleurcode ‘rood’ betekent dat er grote afwijkingen zijn.
Het merendeel van de projecten wijkt volgens het openbaar lichaam niet af van de verwachte looptijd en de begrote kosten. Een deel van de projecten toont volgens het openbaar lichaam wel een afwijking. Voor een aantal projecten die afwijken van de begroting is het niet inzichtelijk hoe deze afwijking gefinancierd wordt. Het Cft verzoekt u om dit in de voortgangsrapportage bij de derde UR inzichtelijk te maken.
Liquiditeiten
De liquiditeitspositie van Sint Eustatius conform het geïntegreerd middelenbeheer (GMB) bedraagt ultimo juni 2021 USD 68,9 miljoen. Op basis van de UR is USD 63,2 miljoen geoormerkt voor bijzondere uitkeringen en resteert er dus een saldo van USD 5,7 miljoen aan vrij besteedbare middelen, een daling van USD 0,1 miljoen ten opzichte van het saldo ultimo december 2020.
Financieel beheer
De verbetering van het financieel beheer van het openbaar lichaam Sint Eustatius is van groot belang. De jaarrekening 2019 is in het tweede kwartaal afgerond en gecontroleerd door de externe accountant. Volgens de planning in de eerste UR zou de accountantscontrole over het boekjaar 2020 conform de gestelde deadline, 15 juli 2021 afgerond worden. Dit is niet gelukt. Sint Eustatius is voornemens om de accountantscontrole over het boekjaar 2020 in augustus af te ronden, en verwacht hierbij een oordeelonthouding van de accountant. Sint Eustatius streeft naar een goedkeurende accountantsverklaring over het jaar 2021.
In de eerste UR was het voor het Cft niet duidelijk welke concrete actiepunten het openbaar lichaam ten aanzien van de verbetering van financieel beheer in het eerste kwartaal voltooide en welke actiepunten het openbaar lichaam in de resterende kwartalen oppakt. In de tweede UR is wel een concrete planning opgenomen. Dit is positief. Sint Eustatius verwacht in het derde kwartaal de volgende onderdelen van het veranderplan financieel beheer af te ronden: audit autorisaties, samenwerking belastingdienst Caribisch Nederland (BCN), AO/IC, invorderingsproces en personeelsen salarisadministratie.
Een interim-manager voert momenteel de functie van hoofd Financiën uit binnen het openbaar lichaam, echter dit contract loopt eind 2021 af. Ter verbetering van het financieel beheer is het cruciaal dat deze functie tijdig en goed wordt ingevuld. Het openbaar lichaam streeft ernaar om eind oktober een nieuw hoofd Financiën aan te trekken. U wordt verzocht het Cft bij de derde UR te informeren over de stand van zaken.