Door John Leerdam
Op 1 juni begint het jaarlijks orkaanseizoen in het Caribisch gebied. Binnenkort dreigt een ander orkaan op te steken als Curaçaose regering zijn financiële verplichtingen niet meer kan nakomen en chaos uitbreekt.
Wat is er aan de hand?
Bij brief van 5 mei jongstleden heeft de toekomstige regering van Curaçao, het kabinet Pisas, de Nederlandse regering geïnformeerd dat zij niet door wil gaan met gesprekken over de Caribisch Orgaan voor Hervorming en Ontwikkeling (COHO) en wil kiezen voor de IMF om het noodzakelijke hervormingsprogramma op te stellen, uit te voeren en te monitoren. Eerder had de Raad van State een zwaar negatief advies uitgebracht over de concept rijkswet COHO omdat dit een inbreuk is op de autonomie van de Koninkrijksdelen.
In reactie op deze brief heeft demissionair staatssecretaris Raymond Knops van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties het toekomstige kabinet Pisas aangegeven dat hij geen bezwaar heeft tegen betrokkenheid van de IMF bij het hervormingsprogramma maar wel grote moeite heeft met het voornemen van het toekomstige Curaçaose kabinet om niet meer deel te nemen aan gesprekken over de COHO. Sterker nog. Hij heeft deelname van het toekomstige kabinet Pisas aan de COHO als eis gesteld voor verdere liquiditeitssteun. Bovendien moet Curaçao alle door Nederland verstrekte Covid leningen (een bedrag van 333,5 miljoen euro) terugbetalen als het kabinet Pisas afziet van deelname aan de gesprekken over de COHO.
De reactie van de staatssecretaris kan niet anders betiteld worden als arrogant en contraproductief. In deze dagen waarin het Binnenhof de mond vol heeft van een andere bestuursstijl is die van staatssecretaris Knops eerder die van een arrogante regent. Als het de bedoeling van de staatssecretaris was om het toekomstige kabinet Pisas te betrekken bij de COHO dan is dit een volstrekt contraproductieve reactie want de mensen op Curaçao zijn trotse mensen die al lang afgerekend hebben met het slavernijverleden waarbij de Meester komt vertellen wat de slaaf moet doen.
De handelswijze van staatssecretaris Knops staat niet alleen haaks op de nieuwe bestuursstijl maar ook op de demissionaire status van de staatssecretaris die lopende zaken moet behartigen en geen ingrijpende beslissingen mag nemen. Liquiditeitssteun aan Curaçao waarvan de economie zwaar is beschadigd door Covid hoort tot de lopende zaken. Abrupte stopzetting van liquiditeitssteun zal ertoe kunnen leiden dat de Curaçaose regering zijn lopende uitgaven, zoals salarisbetalingen van ambtenaren, niet meer kan doen. Op 15 mei jongstleden gaf de huidige Curaçaose minister van Financiën aan dat reeds eind juni een formidabel liquiditeitstekort zal zijn van 83 miljoen. Chaos dus.
Wat vinden de leden van de Tweede en Eerste Kamer trouwens van deze verwerpelijke handelswijze van de staatssecretaris? De Eerste Kamer had plechtig beloofd dat zij meer aandacht zou besteden aan Koninkrijksrelaties. Dit is een uitgelezen kans om deze demissionaire staatssecretaris op de vingers te tikken en terug te fluiten.
De staatssecretaris had ook een ander pad kunnen bewandelen wat passender is bij de nieuwe bestuursstijl namelijk de Curaçaose regering te waarschuwen voor de gevaren van het in zee gaan met het IMF. Overal ter wereld wordt er gedemonstreerd tegen de asociale hervormingsprogramma’s van het IMF die de sociaaleconomische crisis alleen maar verdiepen.
Eind jaren negentig is Curaçao ook aan de slag gegaan met het een herstelprogramma van IMF. Weet er trouwens nog iemand bij de Koninkrijksrelaties over de gevolgen van deze IMF-operatie twintig jaar geleden? Of zijn daar de kennis en het institutioneel geheugen verdampt zoals dat helaas ook bij andere departementen vaak het geval is? Een verontrustend fenomeen waar informateur Herman Tjeenk Willink herhaaldelijk aandacht voor gevraagd heeft.
De gevolgen van het hervormingsprogramma van het IMF op Curaçao in de jaren negentig waren, net als elders ter wereld, desastreus. Er vielen massaontslagen bij het Curaçaose ambtenarenapparaat, de omzetbelasting werd fors verhoogd en de werkloosheid explodeerde. Uit die tijd dateren berichten van mensen die in wanhoop hun auto met sleutel en al achterlieten op de Curaçaose luchthaven en doorreisden naar Nederland. Het gevolg van de ingreep van het IMF was massamigratie naar Nederland met alle maatschappelijke gevolgen vandien.
De bekende Curaçaose dichter Walter Palm heeft het prachtige gedicht Paradijsvogels gewijd aan eilandbewoners die in wanhoop de economische misère op hun geboorte-eiland ontvluchtten
John Leerdam is voormalig Tweede Kamerlid en woordvoerder Koninkrijksrelaties van de PvdA)
Paradijsvogels
Verdoemden in deze uithoek
vluchten voor de toekomst,
het volksoproer en het bloed.
Vluchten voor roestig
heden van vervallen huizen en
verouderde structuren.
Stijgen op,
verlaten de broeierige hitte,
de rauwe armoe, de zoemende vliegen,
de vervloekte kaalslag,
de eeuwige roddels en geroezemoes.
Vliegen de hemel tegemoet
naar het Beloofde Land.
© Walter Palm -Uit de bundel Met lege handen ging ik slapen, met een gedicht werd ik wakker (Uitgeverij In de Knipscheer; 2002, 2019)