In de zondagse estafette-rubriek ‘Bericht uit…’ belichten columnisten uit de Caribische delen van het Koninkrijk bij toerbeurt de kanten van hun eiland waarvan zij vinden dat die de aandacht van alle koninkrijksburgers verdienen. Vandaag komt het bericht uit Aruba.
De geruisloze kolonisatie
Door Mireille Laclé
Terwijl wij er op Aruba alles aan doen om Nederlandse invloeden, met name op het openbaar bestuur en onze autonomie ver weg te houden, lijkt het erop dat er ondertussen een soort geruisloze kolonisatie van ons eiland heeft plaatsgevonden. En dit keer heeft Nederland er niets mee te maken.
In de afgelopen 50 jaar is het bevolkingsaantal van Aruba ruim verdubbeld. Van een hechte Arubaanse gemeenschap, waar het eenvoudige leven de boventoon voerde, hebben mijn generatiegenoten en ik het eiland drastisch zien veranderen. Van tijden waarin het normaal was dat je veilig op straat of in de cunucu kon spelen, kon genieten van de ruimte en de eenvoud, zijn we beland in tijden dat er binnenkort geen erfpachtsterreinen meer beschikbaar zijn voor zelfbouwwoningen en toekomstige generaties in appartementencomplexen moeten gaan wonen. Spelen in de cunucu is voor velen niet meer weggelegd.
Alles heeft de afgelopen jaren in het teken gestaan van economische groei en vooruitgang. Maar voor wie eigenlijk en ten koste van wat? Achteraf praten is natuurlijk gemakkelijk en ik begrijp ook wel dat economische ontwikkeling per definitie gepaard gaat met veranderingen. Maar vanuit mijn perspectief terugkijkend op de afgelopen jaren is de groei veel te snel gegaan, is onvoldoende rekening gehouden met de zogenaamde sociaalmaatschappelijke kosten van grote projecten en is het product Aruba te veramerikaniseerd.
Daarnaast hebben wij door de jaren heen, ondanks tekorten op de arbeidsmarkt, toch keer op keer vergunningen afgegeven voor de bouw van extra hotelkamers en accommodaties welke overwegend in handen zijn van buitenlandse eigenaren. Vervolgens zijn duizenden vergunningen afgegeven aan buitenlandse werknemers en hun gezin, om zich hier te vestigen. Deze, met name uit Latijns-Amerika afkomstige laaggeschoolde werknemers, zijn naar Aruba gekomen om een betere toekomst op te bouwen. Ze hebben meestal alle kansen aangegrepen om vooruit te komen, ondanks de soms schrijnende omstandigheden waarin ze leven en werken. De meesten zijn gebleven omdat de perspectieven hier, ondanks alles, toch nog beter zijn dan in het land van herkomst.
Terwijl de horeca en het bedrijfsleven vroeger overwegend op lokale arbeidskrachten draaiden, is dit inmiddels al lang niet meer zo. De immigranten hebben met success de arbeidsmarkt betreden. Bijna overal word je in het Spaans aangesproken, hoor je Spaans om je heen of zijn de Latijns-Amerikaanse invloeden duidelijk aanwezig.
De veramerikanisering van het product Aruba in combinatie met de internationalisering van de werkende bevolking heeft het eiland een deel van zijn charme, uniekheid en identiteit verloren, ook al spreken wij daar liever niet over.
Achteraf gezien hadden wij deze ongecontroleerde en ongebalanceerde groei nooit zo moeten willen hebben. De sociale kosten van de influx van buitenlandse werknemers zijn overwegend bij de belastingbetaler neergelegd en niet bij de werkgever bij wie ze in dienst zijn getreden. De werkende bevolking, inclusief de duizenden arbeidsimmigranten, hebben te weinig van de groei geprofiteerd. Het welvaartsniveau is voor de doorsnee bevolking niet dat wat verwacht had mogen worden van een eiland dat al jaren een toptienbestemming in het Caribisch gebied is. Volgens mij hebben wij ons het kaas van het brood laten eten door de aandeelhouders.
De vertrouwde samenleving van weleer is getransformeerd in een internationaler georiënteerde samenleving. De gezamenlijke historische en culturele band die we vroeger als inwoners deelden, is niet meer vanzelfsprekend. Persoonlijk had ik liever gewild dat het Aruba uit mijn herinnering nog wat langer had kunnen blijven voortbestaan en dat de transformatie geleidelijker en gebalanceerder was gegaan, en zeker met meer oog voor behoud van cultuur, taal en de natuur.
Terwijl wij Nederland op afstand probeerden te houden, zijn wij langzamerhand gekoloniseerd door buitenlandse investeerders en immigranten. De jongere generatie lijkt het fantastisch te vinden en kent niet anders, dus misschien komt het allemaal nog goed.