Den Haag – “Door de coronacrisis hebben koninkrijkszaken bij de Raad van State in het afgelopen jaar minder aandacht gekregen dan anders”, zo staat te lezen in het vandaag gepubliceerde jaarverslag van de Raad. Daarin wordt dan ook slechts beperkt aandacht besteed aan de koninkrijksrelaties.
Maar dat neemt niet weg dat er in het jaarverslag passages staan die een op een ook van toepassing zijn op de Caribische delen van het Koninkrijk en met name de bestuurders van de eilanden zich kunnen aantrekken, bijvoorbeeld deze:
“De relatie van wederzijds vertrouwen tussen overheden en burgers is cruciaal voor het goed functioneren van onze democratische rechtsstaat. Rafelt dat vertrouwen, dan rafelt ook de rechtsstaat. Deze vertrouwensrelatie is geen vanzelfsprekendheid, maar moet worden onderhouden en, waar nodig, worden versterkt. Overheden moeten slagvaardig te werk gaan en ‘leveren’ wat zij op zich hebben genomen. Voor het vertrouwen van burgers is en blijft een responsieve overheid van het grootste belang. Dat wil zeggen een overheid die een open houding heeft, deskundig is en aanspreekbaar; ook, en juist, op de fouten die zij maakt. Daaraan zal de komende periode voortvarend moeten worden gewerkt. Alleen zo wordt vertrouwen onderhouden.”
Investeer in de band
De Raad van State is niet alleen de Raad van State van het land Nederland, maar ook de Raad van State van het Koninkrijk. De Raad is zich ervan bewust dat het Koninkrijk niet vanzelfsprekend is, maar dat er inhoudelijk in de band tussen de landen moet worden geïnvesteerd.
De Caribische delen van het Koninkrijk zijn zwaar getroffen door de coronacrisis. Het is ondenkbaar dat de zes Caribische eilanden deze crisis op eigen kracht te boven kunnen komen. Gelukkig biedt het Koninkrijk een helpende hand met noodhulp, liquiditeitssteun en steunpakketten.
Bij aanvang van de coronacrisis was de financieel-economische situatie al verre van rooskleurig. Binnen het Koninkrijk wordt dan ook een Caribisch hervormings- en ontwikkelingsorgaan (COHO) opgericht om de steunverlening aan de Caribische landen te kanaliseren en toezicht te houden op de uitvoering van de zogeheten landenprogramma’s. Het COHO wordt ingesteld via een rijkswet. De Afdeling advisering van de Raad van State van het Koninkrijk heeft hierover geadviseerd.
Door de coronacrisis hebben andere koninkrijkszaken bij de Raad van State in het afgelopen jaar minder aandacht gekregen dan anders. Dat geldt bijvoorbeeld voor het geamendeerde voorstel voor een Rijkswet geschillenregeling dat de Eerste Kamer in behandeling heeft.
De Afdeling advisering heeft in 2020 haar eindoordeel gegeven over het beroep van Curaçao tegen de aanwijzing van de rijksministerraad van juli 2019. In deze aanwijzing is bepaald dat Curaçao het tekort op de begroting van 2019 moet compenseren en de tekorten op begrotingen van 2017 en 2018 moet compenseren met overschotten op de begrotingen van 2020, 2021 en 2022.
Het concept van het koninklijk besluit van de Afdeling advisering is eind november in de rijksministerraad vastgesteld en in december gepubliceerd. De regering van Curaçao is goeddeels in het gelijk gesteld, ook omdat de aanwijzing naar het oordeel van de Afdeling advisering niet meer nodig was, nadat Nederland en Curaçao het zogeheten Groeiakkoord hadden gesloten. Vanwege de gevolgen van de coronapandemie, de verwachte oprichting van het COHO en het Groeiakkoord lijkt de aanwijzing door de feiten achterhaald.
Ook in 2020 kunnen we ondanks de coronacrisis terugkijken op een vruchtbare samenwerking met het Gemeenschappelijk Hof van Justitie in Willemstad en met de Raden van Advies van Aruba, Curaçao en Sint Maarten. Tussen de Afdeling bestuursrechtspraak en het Gemeenschappelijk Hof bestaat al jarenlang een hechte werkrelatie. Enkele staatsraden van de Afdeling bestuursrechtspraak leveren als raadsheer-plaatsvervanger in het Hof een bijdrage aan de afdoening van rechtszaken.
In 2020 zijn twee zittingsweken gehouden waarin zo’n zestig zaken zijn behandeld. Met de drie Caribische Raden van Advies hebben enkele digitale overleggen plaatsgevonden. Op 14 december 2020 vond een gezamenlijk informeel digitaal adviesradenoverleg plaats, waar gesproken is over bepaalde vraagstukken uit de recente adviespraktijk.
Lees hier het gehele jaarverslag