André Bosman: “Gemenebest met vier onafhankelijke landen de beste oplossing”

Op weg naar de Tweede Kamerverkiezing van 17 maart neemt vandaag André Bosman (VVD) op uitnodiging van Dossier Koninkrijksrelaties plaats in de Voorkamer om vragen te beantwoorden over de visie van zijn partij op de koninkrijksbanden.

Welke waarde hecht de VVD aan de band met het Caribische deel van het Koninkrijk?

“De historische band met de Caribische delen van het Koninkrijk koesteren we. Het is een bijzondere relatie waarbij we gezamenlijk keuzes moeten maken voor de toekomst van het Koninkrijk.”

Vindt de VVD dat de formele staatkundige verhoudingen in het Koninkrijk moeten worden aangepast?

“Jazeker, op dit moment zijn de verhoudingen scheef. Er is geen sprake van gelijkwaardigheid. Als er problemen zijn in de landen Aruba, Curaçao en Sint Maarten wordt het land Nederland daar op aangesproken. Dat is onwenselijk en geeft ook spanning op de relatie tussen de landen. De VVD kiest voor de meest gelijkwaardige vorm van samenwerken en dat is in een Gemenebest van vier onafhankelijke landen. Dan heeft niemand zeggenschap over de ander en kan ieder land in volledige onafhankelijkheid zijn eigen keuzes maken zonder toezicht van een ander land of in de verantwoordelijkheid van een ander land te treden.”

Buitenlandse Zaken en Defensie zijn Koninkrijkstaken. Zou dat niet ook moeten gelden voor onderwijs en gezondheidszorg aangezien de kwaliteit daarvan in de CAS-landen te wensen overlaat?

“Het feit dat de kwaliteit van onderwijs en gezondheidszorg te wensen overlaat in de CAS-landen moeten die bestuurders zich vooral zelf aanrekenen. Door bestuurlijke keuzes van de autonome bestuurders zijn het onderwijs en de gezondheidszorg waar ze nu zijn in de CAS-landen. Als er gevraagd wordt om ondersteuning of om het een Koninkrijkstaak te maken, vraagt dat om een keuze van die zelfde bestuurders. De vraag is of dat ooit gaat gebeuren.”

Wat heeft de VVD de afgelopen jaren op het gebied van de Koninkrijksrelaties voor elkaar gekregen?

“Meer bewustwording ten aanzien van de problemen binnen het Koninkrijk en de onmogelijkheden om dat op te lossen binnen het Statuut. Maar ook aandacht voor kostenverlaging van de dagelijkse kosten op Bonaire, Sint Eustatius en Saba. De aanpak van de georganiseerde misdaad. Samen met Ronald van Raak hebben we gezorgd voor geld voor een rechercheteam dat die criminaliteit aanpakt. En druk op goed financieel beheer en de positie van de overheids-NV’s onder de aandacht gebracht.”

Wat had u in de achterliggende periode graag voor elkaar willen krijgen, maar wat niet gelukt is? En waar heeft dat aan gelegen?

“Ik had graag de kosten voor het dagelijkse levensonderhoud op de BES-eilanden structureel verlaagd. Op die manier was het besteedbaar inkomen van de inwoners toegenomen en daarmee de levensstandaard verhoogd. Het beeld van ministeries op de omgeving van de BES-eilanden is vaak nog te beperkt. Je kan met, voor Nederlandse begrippen, beperkte middelen heel veel betekenen voor de mensen op de eilanden. We zitten vaak nog vast in een Nederlandse context ten aanzien van wet- en regelgeving. Ik heb vaak gepleit voor een regelvrije zone voor de BES. Dat zou enorm helpen.” 

Tussen ‘Den Haag’ en de eilanden is nogal eens ‘gedoe’. Wat is daarvan volgens u de oorzaak en hoe valt dat in de toekomst te voorkomen?

“Het gedoe ontstaat door de verschillende invullingen van de verantwoordelijkheid van alle vier de landen in het Koninkrijk. We wijzen heel snel naar de ander voor het invullen van de verantwoordelijkheid. Het blijft een cafetaria-model. Je kan kiezen voor de oplossing die jou het beste uit komt zonder dat je er voor verantwoordelijk bent. We zullen in de toekomst dus betere afspraken moeten maken over die verantwoordelijkheden. En voor de VVD is dan het Gemenebest met vier onafhankelijke landen de beste oplossing.”

Wat is het standpunt van de VVD over het democratisch deficit. Er is wel een Koninkrijksregering, maar geen Koninkrijksparlement. De Staten van Curaçao, Aruba en Sint Maarten kunnen via gedelegeerden deelnemen aan de plenaire behandeling in de Tweede Kamer van Rijkswetten en kunnen ook amendementen en moties indienen maar, mogen niet meestemmen.

“Ook dit is vastgelegd in het Statuut. Daar hebben de vier landen mee ingestemd. Als we het Statuut willen aanpassen, is dat voor de VVD prima, maar laten we het dan ook fundamenteel doen. Want het democratisch deficit oplossen kan alleen als de verhoudingen helder zijn. Wat gaat de rol zijn van het ‘Koninkrijksparlement’ ten aanzien van de autonome landen? Hoe verhoudt dat parlement zich tot de Staten en regeringen van de landen? En als we dan een dergelijk parlement hebben, moeten dan de gevolmachtigde ministers uit de Rijksministerraad? Kortom, mensen komen met makkelijke oplossingen, maar hebben er niet fundamenteel over nagedacht.”  

Hoe vindt u dat staatssecretaris Knops het doet?

“Uitstekend. Ik denk dat vooral de landen en eilanden zich geen betere staatssecretaris hadden kunnen wensen. Een warm hart en een koel hoofd. Iemand die de afspraken die hij maakt invulling geeft en ook de partner in het Caribisch gebied houdt aan die afspraken. Is goed voor iedereen.”

Is de VVD bereid tijdens de formatiebesprekingen te bepleiten dat het voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba vastgestelde fictieve sociaal minimum wordt omgezet in een sociaal minimum dat is gebaseerd op de werkelijke kosten van levensonderhoud?

“De VVD is van mening dat die kosten van levensonderhoud naar beneden moeten. Dat kan door vanuit Nederland te investeren in energie, internet en huisvesting. Ook met ondersteuning in landbouw en economische ontwikkeling is de levensstandaard absoluut te verhogen. Het subsidiëren van inkomen is niet de oplossing.”

Wat zijn de speerpunten waarom kiezers in het Caribisch deel van het Koninkrijk op de VVD zouden moeten stemmen? “De VVD is voor heldere verhoudingen in het Koninkrijk en verantwoordelijkheden beleggen daar waar ze horen. Elkaar dan ook aanspreken op die verantwoordelijkheden. De VVD is voor de onafhankelijkheid van de landen en ze te ondersteunen daar waar nodig in een Gemenebest.”


André Bosman (Maarn, 1965) is sinds 2010 woordvoerder Koninkrijksrelaties voor de Tweede Kamerfractie van de VVD. Vanwege de interne regel bij de liberalen dat fractieleden maximaal drie keer kunnen deelnemen aan verkiezingen, keert hij na 17 maart niet terug in de Kamer. Lees hier meer voor André Bosman.

In het verkiezingsprogramma ‘Samen aan de slag’ van de VVD staat het volgende over de Koninkrijksrelaties:

Koninkrijksrelaties

De inrichting van het Koninkrijk is uniek. Naast Nederland maken Aruba, Curaçao en Sint Maarten als autonome landen deel uit van het Koninkrijk. En Bonaire, Sint Eustatius en Saba vormen het Caribisch deel van Nederland. Daarmee neemt het Nederlandse Koninkrijk een prachtige plek in de wereld in.

De eilanden moeten hun eigen toekomst kunnen bepalen, en moeten dus ook kunnen besluiten om onafhankelijker te worden. Bij eigen autonomie van de landen hoort ook meer verantwoordelijkheid. Want helaas komt het nog te vaak voor dat landen binnen het Koninkrijk in hun relatie met Nederland wel de lusten en niet de lasten willen, zoals extra toezicht op behoorlijk bestuur.

Aan die situatie moet een einde komen. Verzoeken om geld willigen we alleen nog in op voorwaarde van hervorming van de onderlinge relaties en het Statuut. De komende jaren zetten we in op:

▶ Eigen verantwoordelijkheid voor autonome landen, die financieel hun eigen broek op moeten houden. Nederland kan ondersteuning bieden bij de borging van de kwaliteit van het bestuur, justitie en financiën. Ook kan Nederland hulp aanbieden bij het opleiden van bestuurders.

▶ Wederkerigheid als uitgangspunt voor de relaties binnen het Koninkrijk. De scherpe voorwaarden die Aruba, Curaçao en Sint Maarten stellen aan Nederlanders die zich daar willen vestigen, gelden voortaan ook andersom. De voorwaarden voor het verkrijgen van het Nederlanderschap op Aruba, Curaçao en Sint Maarten worden onverkort gehandhaafd.

▶ Een expliciete bepaling in het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden dat naast Aruba ook Curaçao en Sint Maarten kunnen verklaren dat ze onafhankelijk willen worden. Ook Bonaire, Sint Eustatius en Saba kunnen bepalen onafhankelijk te willen worden.

▶ Herziening van het Statuut om een Gemenebest te creëren voor de relatie van Nederland met Aruba, Curaçao en Sint Maarten. Bonaire, Sint Eustatius en Saba mogen zich desgewenst bij het Gemenebest aansluiten. Dan worden zij ook onafhankelijk.

error: Deze inhoud mag niet gekopieerd worden.