Door Jan Meijer
Op Sint Eustatius is weer een actieve eilandsraad en de afgelopen week zie ik enige ontwikkelingen in het financiële domein. Weliswaar geeft de lokale overheid geen informatie over de discussies in de eilandsraad, maar gelukkig zijn er dan toch enkele media zoals de dagelijkse elektronische informatiedienst van BES Reporter, Koninkrijk.nu en Dossier Koninkrijksrelaties.
Via deze media verneem ik van verschillende ontwikkelingen in of met een raakvlak aan het financiële domein. Zo is er – in het Onderwijsdomein – de ontwikkeling om de begeleiding van Caribisch Nederlandse studenten bij hun studie aan het MBO of HBO te verbeteren. Dus niet meer een commerciële club die moet worden betaald door de student zelf – met behulp van de zgn. opstarttoelage – maar opvang en begeleiding door toedoen van en voor rekening van de Rijksdienst Caribisch Nederland. Details hiervan ken ik nog niet, maar het lijkt me een goede ontwikkeling.
Dan zijn er ontwikkelingen betreffende de bancaire dienstverlening. Wat er achter de schermen plaatsvindt kan ik niet zien, maar aan deze kant van de wereld (i.c. op Sint Eustatius) merk ik helemaal niets van enige verandering of verbetering. Vanuit Den Haag kwam indertijd het idee van de BES-bank, maar dat lijkt een doodgeboren kind. Hier op het eiland is er maar één bank – de Windward Island Bank (WIB) – met twee externe geldautomaten (één bij de bank, de ander op het vliegveld).
Ik lees van een pleidooi er een derde aan toe te voegen. Ik sta daar neutraal tegenover, hoewel ik ook wel eens meemaak dat één van beide (of heel soms zelfs allebei) buiten werking zijn. Tja, dat is dan natuurlijk een beetje balen. Als de motivatie voortkomt uit de gedachte “dan zijn er in elk geval twee beschikbaar op enig moment” dan lijkt me dat een ontwikkeling die ‘aan de voorkant’ moet worden aangepakt, in plaats van aan de ‘achterkant’, als u begrijpt wat ik bedoel ;-).
Dan verneem ik van de hypotheekgarantie die op Bonaire van toepassing is, of waar die in elk geval wordt overwogen, terwijl op ons eiland daarvan geen sprake schijnt te zijn. Een ontwikkeling die in Europees Nederland volgens mij ondenkbaar is. Zoiets als “wel een NHG in Haarlem, maar niet in Rotterdam“: onbestaanbaar, nietwaar?! Als de door mij waargenomen ontwikkeling juist is, wordt kennelijk met twee maten gemeten aan deze kant van de Atlantisch Oceaan. Het lijkt me een ongewenste (om niet te zeggen: onbestaanbare) ontwikkeling. Maar ja, ver van het bed, nietwaar?!
Ik lees van een voorstel om de euro in te voeren, of in ieder geval de invoering indertijd van de US dollar te evalueren. De gevoelens zijn daaromtrent enigszins divers: men is bang voor prijsstijgingen die door een valutawisseling worden veroorzaakt. Ongebreidelde en ongemotiveerde prijsstijgingen zijn natuurlijk ook ongewenst. Aan de andere kant zou de invoering van de euro mijns inziens financiële discussies met Europees Nederland een stuk gemakkelijker maken. Immers, een filiaal van een Europees Nederlandse bank op het eiland met een infrastructuur die precies gelijk is aan die van Europees Nederland komt mij wel voor als een rechtvaardige ontwikkeling (die op die manier een stuk dichterbij komt).
Ook discussies over bijvoorbeeld uitkeringen en een sociaal bestaansminimum kunnen dan gemakkelijker worden gevoerd. Mogelijk kan dit aspect (uitkeringen, belastingen) gewoon worden gelijkgetrokken zodat in dit opzicht geen verschil meer bestaat tussen Europees (rijk) Nederland en Caribisch (arm) Nederland. Dat de inkomstenbelasting in Caribisch Nederland geen progressief karakter kent, is wat mij betreft gewoonweg onbegrijpelijk!
De bancaire dienstverlening is als een punt van aandacht opgebracht in de eilandsraad. Die is – zoals je dat mag verwachten met een monopolist – allerbelabberdst en bovendien met een hoofdkantoor in een ander land binnen het Koninkrijk, is de regelgeving er niet eenvoudiger op geworden. Het lijkt me dat De Nederlandsche Bank de toezichthouder zou moeten zijn voor de bank op Sint Eustatius maar er is – zo meen ik – ook een rol voor de toezichthoudende bank op Sint Maarten en/of op Curaçao. Als individu of als bedrijf is het momenteel in elk geval buitengewoon moeilijk om hier – op Sint Eustatius – zelfs maar een bankrekening te openen.
Behalve dat het nu verkiezingstijd is, leert mijn ervaring mij voorts dat ik mijn verwachting dat mijn opinie (veel, enig) effect zal sorteren in belangrijke mate (naar beneden toe) moet bijstellen. Mijn brieven aan de Tweede Kamercommissie voor Koninkrijksrelaties van 14 november 2018, 9 juni 2019, 1 februari 2020 en 18 november 2020 – u kunt ze hier lezen – zijn immers in het beste geval ook slechts voor kennisgeving aangenomen, waarna de waan van de dag er met de aandacht van de Kamerleden weer vandoor is gegaan. Desondanks en misschien tegen beter weten in, schrijf ik dit ook nu weer met de beste bedoelingen en met hoge verwachtingen.
Ir. J.H.T. (Jan) Meijer MBA is oud-marineofficier. Hij woont sinds 2014 op Sint Eustatius waar hij docent is.