ANALYSE
Het gebeurt niet vaak dat media in Nederland aandacht besteden aan het Caribisch deel van het Koninkrijk. Tenzij er een politicus van corruptie wordt verdacht of er geld van de ‘Nederlandse belastingbetaler in de bodemloze put’ (de eilanden) wordt gestort.
Dat het sociaal minimum (en daarmee de uitkeringen) in de bijzondere gemeenten Bonaire, Sint Eustatius en Saba door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid bepaald is op een bedrag dat zeker 40% ligt onder wat nodig is om de werkelijke kosten van levensonderhoud te dekken, daarover leest, hoort of ziet de Europees Nederlandse krantenlezer, radioluisteraar of tv-kijker zelden iets.
Klokkenluider
Hoe anders is dat als een zelfbenoemde klokkenluider alarm slaat dat Bonaire op het punt staat uniek koraalrif te vernietigen. Dan is Nederland met politiek Den Haag voorop te klein. Deze week was de actualiteitenrubriek EenVandaag er als de kippen bij om tegenstanders van het plan een containerhaven te bouwen zendtijd aan te bieden om het eilandbestuur te betichten van ‘ecocide’.
Ter achtergrond: door de groei van de bevolking (mede omdat Bonaire zo geliefd is bij Nederlanders die een plek onder de zon willen) en de toename van het cruisetoerisme barst de kleine haven in het centrum van Kralendijk uit zijn voegen. Cruise- en vrachtschepen zitten in elkaars vaarwater en dat levert veiligheidsissues op. Bovendien komt het geregeld voor dat het uitladen van containers met versproducten voor de supermarkten vertraging oploopt, omdat alle pieren bezet zijn door cruiseschepen.
Voordelen
Om die redenen is al jaren geleden de behoefte ontstaan aan een aparte goederenhaven. Experts zijn ingehuurd om de meest geschikte locatie te bepalen. Dat werd een terrein bij Hato waar al decennialang industriële activiteiten plaatsvinden, zoals het aan land brengen van brandstof. Ook is het de plek waar WEB water- en elektriciteit produceert.
Bijkomend voordeel van een verhuizing: er hoeft niet meer met containers door de smalle straten van Kralendijk te worden gezeuld. En ook het aangezicht van de boulevard knapt er flink van op als de containers uit beeld verdwijnen. Bovendien kunnen boodschappen goedkoper worden omdat containers niet langer een kostenverhogende omweg via Curaçao hoeven te maken.
Petitie
Een jaar geleden maakten het eilandbestuur en minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat de afspraak een haalbaarheidsonderzoek te laten doen. In de lokale media werd er uitgebreid over bericht. Uit het niets is nu, twaalf maanden later, aan de koude kant van het land de ‘pleuris’ uitgebroken.
Het begon enkele weken geleden met de start van een onlinepetitie door de tot dan onbekende beweging Conserve Bonaire. Initiatiefnemer is de in Nederland wonende Dos Winkel die in een grijs verleden als onderwaterfotograaf de wondere wereld van de koraalriffen rond Bonaire in prachtige fotoboeken heeft vastgelegd.
TV-uitzending
Met een gelikte website – inclusief een steunbetuiging van BN’er Henny Huisman die ooit een huis op het eiland bezat – heeft Winkel de toon gezet: een nieuwe haven bij Hato is funest voor het koraal, roeit al het andere onderwaterleven uit, brengt een groot risico op vervuiling voor de gehele kustlijn met zich mee en zal de bevolking uiteindelijk (nog meer; red) aan de bedelstaf brengen omdat (duik)toeristen wegblijven. Kamerleden van vier verschillende fracties hebben inmiddels bij elkaar opgeteld bijna honderd vlijmscherpe vragen gesteld aan minister Van Nieuwenhuizen.
De uitzending van EenVandaag is de voorlopige climax. “D66 gaat er echt voor liggen. Als het aan D66 ligt komt die haven er niet”, zegt Kamerlid Tjeerd de Groot aan het einde. Hij, Winkel en een marine ecoloog van de WUR in Wageningen laten de neutrale televisiekijker geen ruimte iets anders te concluderen dan dat een ongerept, onvervangbaar stuk kwetsbare natuur rücksichtslos wordt opgeofferd ten gunste van commerciële – en, zo wordt geopperd misschien wel persoonlijke – belangen.
Suggestief
De programmakers versterken die conclusie met beelden van het bedreigde gebied. Althans, dat suggereren ze, want de getoonde filmpjes van mooi gevormd koraal en kleurrijke vissen zijn op plekken gemaakt die ver van de voor de haven beoogde locatie liggen. Illustratief voor het opzettelijk vertekenen van de werkelijkheid zijn de onderstaande foto’s. De lezer mag raden welke foto EenVandaag toont als de geplande locatie en welke van Hato is:
Ook de volgende foto’s maken duidelijk dat zelfs een beschonken schipper bij Hato zowel boven als onder water weinig meer schade kan aanrichten.
De teneur van de uitzending van omroep AVROTROS heeft zelfs lokale natuurbeschermers verbaasd. Op social media is de opinie gekanteld en worden de argumenten tegen de haven aan de hand van foto’s en filmpjes weersproken. Ook worden de intenties van het verzet in twijfel getrokken: het zijn vooral mensen van buiten het eiland die Bonaire als hun ‘speeltuin’ beschouwen en zich bovendien – anders dan de lokale bevolking – geen pijn hebben van de hoge prijzen in de supermarkten.
Wat EenVandaag opmerkelijk genoeg onvermeld laat, is de reactie van het Bestuurscollege op alle commotie. Dat liet een paar dagen voor de uitzending in een uitgebreid persbericht weten dat het plan zich nog in de onderzoeksfase bevindt en dat Hato weliswaar de voorkeur heeft, maar dat besluitvorming pas later dit jaar plaatsvindt.
Strenge regels
De geldende lokale, nationale en internationale wet- en regelgeving (en die is niet misselijk) zal worden geëerbiedigd, er wordt een milieueffectrapportage opgesteld en er komt een inspraakronde waarvoor ook natuurorganisaties worden uitgenodigd.
Of je nu voor of tegen het havenplan bent, het helpt de natuur van Bonaire niet als je met alternatieve feiten je gelijk probeert af te dwingen. De redactie van EenVandaag heeft wat dat betreft een op zichzelf begrijpelijke discussie geen goed gedaan door zich kritiekloos voor het karretje te laten spannen van een gezelschap van vooringenomen, dan wel slecht geïnformeerde of uit eigen belang handelende tegenstanders te laten spannen.
Vergelijk de beelden van EenVandaag en het filmpje dat op social media rondgaat.